Libros de Milmanda Literaria

Neste caso trátase de O lado do que dormes de María Canosa, un libro que nos prende a pesar de tratarse case dun diario de nai. 

Recollemos da presentación editorial: "Laura ten 37 anos, un home, dous fillos, unha hipoteca, un traballo e... a vida por diante. Pero no seu traballo fanlle pagar caro o feito de ser muller. Onde está a súa fortaleza? A fortaleza das mulleres non sempre é igual. A unhas sáelle pola boca, polos brazos. A outras méteselles dentro e móveas de maneira instintiva. Hai a quen lle custa atopala, sacala á luz. Pero ao final sempre acaba por saír. Ás veces o detonante é o simple feito de decidir o lado do que dormes. Ás veces hai que deixar de resistir e require un cambio. Esta novela vaise entretecendo coas dúbidas e seguridades dalgunhas mulleres. Mulleres que se unen coma nunha arañeira, apertándose para protexérense. Mulleres que loitan e, ás veces, gañan batallas. Non sempre."

Un libro que forma parte dese grupo que se vai entretecendo con títulos con Vida de nai de Gemma Sesar, Maternidade fóra de catálogo de Marga Tojo... ou xa no campo da poesía Oso, mamá, si? de Maria Lado, Feliz idade de Olga Novo... 

A maternidade no mundo actual, a loita da igualdade da muller, a experiencia e a consciencia da desigualdade e sobre todo, os pensamentos e sentimentos que abordan as mulleres e nais actuais no traballo e na casa, na relación cos compañeiros e o resto da familia.  

María Canosa sae moi airosa da súa incursión fóra da literatura infantil, nesta especie de desafogo dunha muller estresada na busca da conciliación familiar e o respecto por parte do mundo do traballo, unha baixada á depresión e unha volta á casa familiar da estirpe, aí onde se demostra a marabillosa pasta da que está feita esta escritora que afonda as raíces na leira propia.

Libros que acadan premios de literatura xuvenil

Os corpos invisibles de Emma Pedreira, conseguiu o premio Jules Verne de Xerais, na última convocatoria.

Dúas mulleres en circunstancias moi diferentes pero igualmente desfavorecidas. L. C. de quince anos, vítima da explotación social e económica naqueles primeiros anos de revolución industrial nos que a rapazada comezaba a traballar moi cedo e era sometida a todo tipo de vexacións (por débil, nova pertencendo á cadea de produción dende os oito anos, muller, pobre...). Unha verdadeira escravitude. 

A outra, Prometea Stoner, unha muller de familia acomodada con unha rara enfermidade pola que vai perdendo o dominio do seu corpo e se ben comeza valéndose dunha cadeira de rodas motorizada asistiremos á perda de sensibilidade da maior parte da súa estrutura física. De fráxil saúde, cunha lenda arredor da súa vida (co pelo brando e a roupa sempre negra dende o día aciago no que ía casarse e non foi posible) e unha amplísima autodidacta centrada especialmente na súa enfermidade, en medicina, enxeñeiría e literatura especialmente na escrita por mulleres. 

Dúas vidas que se encontran nun momento determinado e se atan polo que teñen en común: o desexo de liberdade e a non discriminación por razón de xénero, a asertividade e o empeño en conseguir os seus anhelos, a defensa das mulleres... pairando sobre todo iso, a nova Prometea que como Frankenstein será construída con partes de outras (mulleres escritoras: Charlotte e Emily Bronte, Apha Behn, Ada Lovelace, Jane Austen, George Eliot, Christina Rosetti) pero que se nega a recibir o nome do artífice que cumpre as ordes do creador ou creadora, o novo deus ou deusa que recolle os pecios do pasado para reivindicar o dereito a ser de todas e cada unha das mulleres, porque máis alá do misterio e as posibilidades da ciencia están as loitas sociais das mulleres acadando o seu destino.

Só un comentario: que pasaría se tivera un pouco máis de pouso, se non fora o resultado dunha case aposta, se o papel fora caro e houbera que escribir máis paseniñamente?
Prometea Stoner traballando sobre o seu propio corpo cos corpos de outras mulleres adiantadas ao seu tempo e escrínbindo á creadora do outro Prometeo, Mary Shelley. Un encontro, a través do tempo, entre dúas mulleres que crean e recrean tan domo deusas.

Varios libros, moi distintos

A maldición de San Brián de Paulo Calvo

O padre Aldán guía un grupo de frades irlandeses por Galicia, na busca dun monasterio onde gardar un poderoso obxecto, que trae dende Irlanda. O mesmo artefacto que séculos máis tarde buscarán os nazis e que servirá para unha trama de espías no momento actual arredor da Universidade de Santiago de Compostela. Unha gaita que contén o mal, que quen a toca fai medrar tamén dentro de si e que provoca mil e un enganos ao longo do tempo, mil e unha loita para poder quedarse con ela. De novo, o esoterismo ligado ao nazismo (o doutor Fausto Wesster procúraa para o Führer, sabendo que de atopalo, o ditador acadaría a gran vitoria que desexa para os nazis sobre Europa). E, de novo, a falta de escrúpulos na momento actual, tanto na universidade como no comercio da arte. O poder do mal, pena que ese poder, unha vez máis se coloque do lado das mulleres, neste caso unha fermosa gaiteira de familia de gaiteiros que todos adiviñamos... non sei se ela estará moi contenta de verse convertida en personaxe malvado.
Chama a atención, que unha vez máis, aparece o mantra da nosa literatura (dos "Agradecementos" recollemos "grazas a Francisco Castro, en nome da Editorial Galaxia, por confiar en alguén coma min. Un rapaz da aldea. Coma quen di un ninguén") recollido por un novo.

 Lobísimo do saco. Tres titiritadas de Bernardino Graña

Tres pezas de teatro infantil: Sinfarainín contra don Perfeuto, Os burros que comen ouro (nunca cabalos serán) e Lobísimo do saco. De épocas diferentes, a primeira delas foi finalista do Concurso de Teatro d´O Facho no ano no que ganou Casares con As laranxas máis laranxas de todas as laranxas e que, naquel tempo se publicou na revista Grial. Di Bernardino Graña que así como esta primeira obra ten como tema central a crçitica ao réxime de Franco con ese reloxo que o controla todo, en Os burros que comen ouro (nunca cabalos serán) a crítica diríxese cara ao diñeiro e a falta de xustiza e, na última delas, Lobísimo do saco, o tema é a democracia.

Os animais son os protagonistas destas historias que conteñen moito humor, pero tamén invitan a reflexionar sobre o abuso do poder, a tiranía... en definitiva, o terrible que é para unha sociedade perder a liberdade.
Remata cun epílogo de Ramón Nicolás no que analiza estas tres pezas falando deste personaxe que lles dá unidade, Sinfarainín, e das características desta xinea de teatro infantil: simplicidade nos diálogos, potenciación da axilidade comunicativa e escenas de filiación máis ou menos humorísticas ou cómicas. Todas elas cun contido simbólico de loita contra a tiranía e a tontería, que -por veces- pode semellarse.

XII Premio Compostela de Álbum Ilustrado

O can de  Milu acadou o XII Premio Compostela de Álbum Ilustrado. Da autoría da ilustradora húngara Mariann Máray, a obra pasa a publicarse en sete linguas.

"O Milú gustábanlle os cans", así comeza a obra. Gusábanlle todo tipo de cans por iso, cando atopa un animal noi peludo, á beira do camiño, decido levalo con ela. Son amigos, pásano moi ben ata que un día... se descobre que Peluso non é un can. Aí está o problema, en que igual se ten que separar del e igual non pode resistir ese alonxamento.

Na presentación dise que é unha historia de amor polos animais, amizade incondicional e libertade. O xurado opinaba que merecía o premio pola atrevida aposta plástica, reforzada pola multiplicidade cromática, próxima á estética naif e ao mundo da infancia; valorando tamén a coherencia do discurso narrativo, tanto textual como gráfico.

Un final aberto, achégalle unha riqueza simbólica e un novo camiño polo que seguir creando e recreando a historia.

As imaxes tráennos un mundo persoal, coas súas propias cores e motivos, cunha lectura que suma e multiplica a do texto. 

Nas once edicións precedentes foron premiados “Cerca”, de Natalia Colombo; “Un gran sueño”, de Felipe Ugalde; “La familia C”, de Pep Bruno e Mariona Cabassa; “El camino de Olaj”, de Martín León Barreto; “Bandada”, de David Álvarez e Julia Díaz; “Mamá”, de Mariana Ruiz Johnson; “Ícaro”, de Federico Delicado; “Después de la lluvia”, de Miguel Cerro; “Una última carta”, de Antonis Papatheodoulou e Iris Samartzi; “La huerta de Simón”, de Rocío Alejandro; e “Cándido y los demás”, de Fran Pintadera y Christian Inaraja.

Outro álbum ilustrado: A araña que lles tiña medo ás arañas

A araña que lles tiña medo ás arañas de Ramón V. Veiga con ilustracións de Iván R.; un álbum ilustrado publicado por Xerais.

Unha araña nace no furado dun muro e alí queda preguiceira mentres as irmás marchan a explorar o mundo. Cando medra e non cabe no fogar ha de saír e vai atopando diferentes animais: un sapo, unha ra, un galo, un lagarto...que tentan comela pero non o conseguen porque ela solta un fío longo e escapa unha e outra vez, ata dar co cuarto da nena e fuxíndolle acaba debaixo dun moble onde atopa outra araña da que tamén ten medo e escapándolle remata fronte a un espello e asustándose das cousas tan feas que hai polo mundo, dálle un mal aire e cae redonda. Repeticións e ilustracións sinxelas pero moi interesantes e axeitadas ao tipo de obra.

Ramón V. Veiga, tamén é autor de dous magníficos álbumes: Violeta quere ser vampiro. Un conto de Samaín e É tempo de Entroido! 

Novidades editoriais

A banda da Reimunda de Pablo Nogueira (mestre de Audición e Linguaxe que escribe relatos están deseñados para tecer actividades de estimulación da linguaxe oral en galego a través de historias).

As ilustarcións son de Manuel Uhía, coa calidade acostumada, de tal maneira que se as paisaxes son fermosas, os animais están marabillosamente representados. O que menos me gusta do libro son as anotacións que na parte baixa da páxina dirixen a actuación do lectorado, posiblemente se poidera facer dalgunha outra maneira que non rache o ritmo da lectura.

O gatipedro. Da presentación editorial "Un neno, que se considera maior de máis, négase xa a poñer cueiros cando vai durmir pero ten un grave problema: polas mañás ten que soportar as queixas do pai e as burlas do irmán pequeno ao erguer da cama coas sabas molladas. Por que, malia ser maior, teño que poñer cueiros? Quen me fai isto a min? Teño que descubrir o causante de que molle a cama, pois eu non son. Se coñeces o imaxinario popular galego, saberás quen lle fixo isto." Autor, Jacobo Paz Limia e ilustrador, Xosé Tomás. Deste mesmo autor e ilustrador é A meiga chuchona que seguramente non lles guste moito ás avoas.

Dous títulos, en poesía, dunha vez

Galicia, o país das marabillas

Unha historia rimada que recolle aquel título do álbum de Milladoiro (Galicia no país das marabillas) escrita por Claudia Castro (un gato e un rato que son amigos e deciden percorrer Galicia, pasando pola costa da Morte, a serra do Courel, a Ribeira Sacra, as illas Cíes ata chegar a Compostela e establecer a residencia en Teo). 

Ilustrado por Emanuel Lomeña en branco, negro e gris, cun estilo que seguramente nos guste máis nuns terminados que noutros, pero que achegan unha nova visión dese paseo por Galicia. 

Soleando de An Alfaya, publicado tamén na colección Árbore. Dia presentación editorial: "Un libro luminoso coma o sol. Con letras para quecer a alma. E para que nunca vaia frío por dentro"

Un poemario arredor do sol que segundo se explica no limiar "xurdiu como un xogo entre dúas creadoras (escritora - ilustradora) unidas pola amizade, residentes en dúas comunidades autónomas distintas (Galicia - Cataluña). / A idea de ter como tema central o Sol agromou da necesidade de iluminar as nosas vidas a diario cunha imaxe onde predominase a cor amarela, que nos infundise serenidade e esperanza. (...) A metade do poemario naceu como resposta á proposta das imaxes enviadas por WhatsApp pola ilustradora, e a outra metade, os poemas remitidos do mesmo xeito, guiaron a man da debuxante." E iso ao longo de cada día, antes de que rematase ás 24 horas debían ter o poema e a ilustración, realmente un xogo que dá o resultado que está publicado por Galaxia. Un divertimento con chispazos que nos van gustar como atoparnos cun sol brando como aqueles reloxos de Dalí e 46 poemas dunha An Alfaya que aínda non coñeciamos.