Lanterna de Aristóteles

Lanterna de Artistóteles é o nome que se lle dá ao aparato masticador dos ourizos de mar, unha estrutura singular O filósofo grego descubriuno, de aí o seu nome. Cando o dicimos vennos á cabeza A lingua das bolboretas, unha lingua tamén ben especial que lle dou nome ao conto de Manuel Rivas e a película de José Luís Cuerda.

Lanterna de Aristóteles tamén denomina a colección de divulgación científica que `puxo en marcha Galaxia  que publicou A que cheiran as cores? A esperada guía para coñecer o cerebro, de Juan Casto Rivadulla Fernández,  Puf! Vaia peido… Seres sorprendentes con nomes ben ocorrentes, de Luisa Martínez Lorenzo (dedicada á divulgación científica como responsable da Unidade de Cultura Científica do CSIC en Galicia e coautora tamén de Que teñen que ver as vacas co cambio climático? publicado por Hércules) quen asume a dirección da colección. Apareceron algúns outros títulos como  Viches iso?Un singular percorrido pola vida das aves invisibles de José Arcas e agora faino Un mar de preguntas de Javier García Galdo moi ben ilustrado por Roque Araújo Rey. Por que califico a ilustración? Realmente seméllame moi interesante, sintética, case xeométrica ou minimalista tremendamente clara e didáctica.

Ben é certo que o libro non é o álbum ilustrado que moitas veces buscamos neste tipo de publicacións, pero achéganos respostas a preguntas que estaban aí, na traseira do noso cerebro. Vexamos: por que o mar é azul? por que é salado? que é o mar de ardora? que é a marea vermella? cales son as diferenzas entre o peixe branco e o peixe azul? en que sentido xiran as correntes no mar? de onde veñen as ondas? clmose forman as praias? que é un afloramento costeiro? cal é a diferenza entre os peixes de auga doce e os de auga salada? por que soben e baixan as mareas? que significa marusía? e un longo etcétera. Dividido en catro partes, agrupa en cada apartado as explicacións: A auga e o océano, Os habitantes do azul, O contorno costeiro e Nós e o mar.   

Da presentación editorial: "Para que serve una balea? canta forza ten o mar? cantas especies habitan os océanos? porque soben e baixan as mareas? estas e moitas outras preguntas teñen resposta neste libro sobre o mundo mariño, con ilustracións que espertarán a túa imaxinación e explicacións claras e sorprendentes baseadas no rigor da ciencia e do que hoxe coñecemos do mar. en cada páxina aprenderás algo sobre os misterios do grande azul e comprenderás por que debemos coidalo. empápate coas súas páxinas para poder coñecer, amar e conservar os nosos mares." 

Di o autor que quixo responder as preguntas que lle facían os seus fillos, e faino da maneira máis doada posible. Trátase de coñecer e entender, de saber o que hai e os perigos que se corre para poder aplicar a mirada ecolóxica e facer intentos por mellorar, de forma que non deixemos o planeta nunhas condicións imposibles para o futuro. Xusto López  Carril, no prólogo relata a historia dos seres vivos dunha maneira ben interesante: "En realidade todo comezou cando unha célula toleirana se puxo a danzar dentrpo sde certa alga no fondo do mar. Esta bailarina estivo soa durante millóns e millóns de anos buscando unha parella acuática e, grazasao azar cósmico, un día atopouna. Estón abrazáronse de fomra intensamente química e así naceron os primeiros seres pluricelulares. Os nosos antepasados lograron reptar ata a terra, pero nós aínda levamos moito marno noso interior. Por exemplo, os músculos e os nervios que nos capacitan para falar e xantar desenvolvéronse no mar. Con algúns escualos compartimos a mesma estrutura dos camiños das neuronas que saen do cerebro. Os riles e a parte interior dos oídos son herdanza do noso pasado naauga. E os brazos e as pernas foron medrando a partir das aletas dos peixes." E outra afirmacións como "Hoxe en día o mar cobre máis do 70 por cento da superficie do planeta, Se cadra o futuro da humanidade está escrito no libro do mar, o clima da Tera depende da saúde dos planetas... Porque unha das cousas que define a humanidade é a súa curiosidade e interese por coñecer o descoñecido este libro tentar colaborar nese estudo, en palabras do autor, porque igual o planeta en lugar de chamarse Terra tiña que terse chamado Mar.