Teatro para adolescentes: Premio Roberto Vidal Bolaño 2022

 

Entre o pouco teatro que se publica para adolescentes, temos que contar co Premio Roberto Vidal Bolaño que convoca o concello de Porriño, a editorial Galaxia e o IES Ribeira do Louro. Neste 2022 resultou ganadora a obra de José Luis Baños de Cos, Lume. El xa  obtivera este premio anteriormente con A cámara escura, sobre o ciberacoso. Esta vez, consígueo, de novo, cun texto sobre un adolescente convertido en asasino pola presión do grupo.

Ai! a adolescencia, ese lume interior, esa rabia de non entender, esa falta de axuda dende a familia e a escola (que andan, case sempre tan despistados como a mocidade). Os pais co fútbol, as nais agardando a que unha moza faga por eles o que é case imposible, o grupo de iguais apoiando o menos axeitado, os finais de festa nas discotecas e lugares do ocio de última hora, o enfrontamento co profesorado como maneira de ganar o respecto da panda  e o lume consumindo todo nun incendio insoportable do que saes queimado... cando saes. As redes xogando contra un, o racismo reverdecendo, a estrema dereita e os medios de comunicación centrando aí o problema porque non hai nada como buscar o inimigo fóra... De fondo, iso que xa sabemos, o doado que é o "accidente", o mal paso, a ruptura da realidade que dun momento a outro nos enfronta a unha vida paralela coa que non contabamos.

A pesar da cantidade de premios que se convocan, ben vemos que para teatro son imprescindibles para poder contar con textos. Quizás o que deba preocuparnos é que sempre se presenten os mesmos autores e autoras, como se estivesen abonados.

Gatos e política

O día que choveron gatos de Eva Mejuto resultou ser finalista do premio Merlín de literatura infantil. Aparece con ilustracións de Susana Suniaga, publicado por Xerais.

Así se presenta: "Catarina múdase desde a gran cidade a unha pequena, gris e aburrida vila, ou iso pensaba ela. Aínda por riba, o propietario da vivenda onde se instala coa súa familia é Ovidio Lema, un personaxe desprezable que se presenta ás eleccións municipais polo PAI: a plataforma antianimalista que pretende acabar cos gatos da rúa. Catarina ponse a traballar pola súa conta para boicotear a campaña, convencida de que só ela pode salvar os animais. Pero un día van chover gatos e Catarina decatarase de que unha persoa soa non pode cambiar o mundo, pero en boa compañía pode, polo menos, intentalo"

Certamente o resumo está perfecto. O que a min me chamou a atención foi a demostración de que as cousas non son sempre como nos semellan a simple vista. O que Catarina pensa que é un abusón acosando a un compañeiro e roubándolle o bocadillo seica non é tal, as persoas que forman parte do comando G de contraataque fronte ao PAI, todos os xogos de palabras con PAI (PAIfoco, PAIfoquiño...), a manipulación da opinión pública, o control sobre a cidadanía, a montaxe do poder dende a escola á proxección da cidade, dos medios de comunicación á propiedade da fábrica e os terreos, do poder económico ao político cara unha ditadura.... Unha novela longa e infantil que será moi apropiada para os clubs de lectura pois dá moito para falar e comentar. 

Volver aos reises e as outras Idades

O reiciño de Galiza de Víctor Hugo vén da man de Inacio e Iván Suárez.

Houbo un reino tan tan descoñecido que del falaban os de fóra, os de dentro esqueceran que algún día foi reino e os veciños rían se alguén o nomeaba. Era o de Galiza, se non que llo pregunten a Heitor Picallo ou a estes autores de banda deseñada que foron beber na fonte francesa de Víctor Hugo. E así souberon que o rei Nuno de quince anos foi secuestrado por dez infantes traidores que son tíos aos que o vello rei García e pai lles encargou coidalo. Andan a cavilar se entregalo a un rei sarraceno, pechalo nun mosteiro ou guindalo a un pozo. Nestas, chega un cabaleiro de brillante armadura, é Roldán, sobriño de Carlomagno, paladín de Francia, coa espada Durandal. Libera a Nuno que cabalga no cabalo branco ata a casa (Ao caer a tardiña apareceu Compostela, o cabalo cruzou a ponte que entra, e alí, á beira dun río de cumprido caudal, ollou o neno orfo o paraíso natal) mentres Roldán pelexa contra todos e cando lle cae a armadura descobren que é unha muller...

Unha historia ben antiga contada en rimas.  

A modo de colofón unha cita de Víctor Hugo: "A verdade é similar ao sol: non se deixa ver, mais fai velo todo"

Da presentación editorial: "Nunha Galiza en tensión por manterse como reino independente, sete infantes raptan a Nuno, o primoxénito do rei García II, inicia unha aventura de rescate sen freo que deixará como rastro un río de sangue. A traizón a un rei ten un prezo.
Inacio e Iván Suárez adaptan de xeito maxistral esta obra dunha das mellores plumas do romanticismo, Victor Hugo, que fixou a súa mirada no derradeiro rei de Galiza para rimar un relato épico e poético que resulta imperecedoiro e fresco. Le petit roi de Galice, publicado dentro da obra magna de Hugo La légende des siècles, recuperada a tradición medievalista dos autores románticos enxalzando a loita clásica entre o ben e o mal. Unha banda deseñada na categoría de delicatessen."

Unha nova colección de libros: Miudiños de Cumio

 

Na nova colección de libros Miudiños de Cumio aparecen dous títulos: Luís Seoane e Rosalía de Castro da autoría de Alba de Evan e Xabier Domínguez. Unha edición magnífica, unha boa escolla de artista e escritora pola que comezar, dous referentes da nosa cultura que dan moi ben para un comezo glorioso. Poucas veces nos chegan ás mans edicións tan coidadas e que se presentan así: "Unha vida feita poema. A colección Miudiños conta a vida de artistas importantes da nosa cultura a través de diferentes biopoemas: poesías que falan das súas vidas e obras."

Teño que confesar que xustamente os biopoemas son o que cambiaría, semella que non están ao mesmo nivel dunha edición impresionante e unha ilustracións de gran calidade. O texto introdutorio e a liña cronolóxica, a pintura de Seoane ou o poema de Rosalía para pechar o libro, tamén resultan moi acaídos. Igual hai que facer os experimentos con máis coidado, porque o desequilibio que se crea entre o texto e a ilustración e deseño da obra resultan chocantes, porque estamos moi necesitados destas obras e precisamos non perder oportunidades.

Parabéns a Bea Gregores porque nunca nos defrauda, porque se supera a si mesma e vai máis alá, tal como precisa a nosa rapazada. 

Variacións...

 

A luz nos teus ollos de Álex Mene con ilustracións de Ruth Ouviña está publicado por Bululú na súa colección Muíño do vento.  Unha novela para mocidade, un relato valente no que dous rapaces deciden cambiar o orde das cousas e pasan nesa aventura toda a vida. Só eles podían conseguilo pero vailles a existencia niso, cando volvan a Vilar xa non terán quen os coñeza, igual xa non lles dá tempo a volver, como na lenda de san Ero, o tempo pasa a unha velocidade imposible...

Preséntase así: "No planeta Vilar non hai luz, todo é negro. Cristal e Carbón deciden que as cousas non teñen por que seguir sendo así só porque sempre foron dese xeito. Os dous xemelgos inician unha viaxe por todo o planeta, empregando o seu enxeño, tacto, ouvido e olfacto para superar os perigos que se cruzan no seu camiño na procura da Luz. Regatos, bosques, montañas, desertos e unha chea de amigos formarán parte da travesía destes dous irmáns que, sen recuar ante ningún monstro ou ameaza, loitarán por conseguir o don da vista para os habitantes do seu planeta."

Novidades varias

Cholo e Nela XX anos dando a nota é un libro CD, poesía e música da man segundo se di na cuberta "20 anos dando a nota" (e tamén "XX convivencia de educación infantil") de Pai edicións que segundo se di na presentación editorial "Este disco é un recoñecemento a todas as persoas que, integradas en sucesivos equipos, participaron en maior ou menor medida no proxecto que hoxe en día constitúe Cholo e Nela, Cholo un globo do País da Fantasía e Nela unha pinga de auga do río Sil. Un proxecto de plena actualidade nas bisbarras do oriente ourensán e que quere darse a coñecer noutras partes da nosa xeografía. Un proxecto que pon en valor o idioma, a nosa lingua, o galego, como canle acaída e normalizada para imaxinar e descubrir e para achegármonos a outras linguas e culturas." Porque en 1997 da maneira máis espontánea e inesperada, un grupo de m3stres e mestras de educaicón infantil comezou unha convovencia de educación infantil: unhas xornada de festa para toda a comunidade educativa (Nenos e nenas, familias e profesorado compartían unha xornadalúdica e educativa, buscando suxerir, engaiolar e descubrir, buscando que o alumnado das vilas, cidades e aldeas compartisen momentos de felicidade e diversión, cada ano nunsitio distinto, coñecendo e descubrindo valores e diversidade. 

Vermellón de Aroa R. Cao con ilstracións de Alba Lugo está publicado por DABIDI-BÚ. Da presentación: "Vermellón é un camaleón cunha gran preocupación. As súas escamas cambian de cor segundo as súas emocións e cre que a maneira de lograr mimetizarse co ambiente e pasar desapercibido como o resto de camaleóns éreprimiroquesinte.Non tardará moito tempo en comprobar o equivocado que está... Cos valores implícitos: Intelixencia emocional, empatía, aceptación e respecto por un mesmo (amor propio), expresividade." 

Un libro sobre as emocións que tan de moda están, un libro co didactismo que tan de moda está... Expresar con palabras as emocións para que elas non lle poñan cor ao corpo e o deixen á intemperie dos depredadores. Verbalizar e rodearse de agarimo é a solución, polo que apuntan.

De amizades

Vou! de Elena Andrés publicado por Galaxia. Da presentación editorial:"Xan e os seus amigos quedan todas as tardes no parque. Hoxe van xogar aos agochos e tócalle a el poñerse a buscar.
“Sempre me toca contar a min…” Tarde piaches, Xan! Conseguirá dar co agocho de cada un dos seus amigos? A ver se desta atopas a alguén!"

Moi interesante. Conforme el vai buscando ti vas vendo onde están agachados os demais (nunha árbore, no castelo de area, no estanque, na papeleira, no conxelador, detrás do trombón, no anaquel da libraría, na caixa do violín, entre os balóns do polideportivo, entre os gatos no recuncho do parque... Con el imos percorrendo os diferentes lugares do barrio, buscando a cada un deles e a cada unha delas nas posturas máis difíciles, pero ademais dese xogo de busca emos aquel outro de descubrir máis detalles divertidos como esa moza que le un libro do revés. O certoé que cando o protagonista volve á árbore do principio alí están todos, perdeu unha vez máis, pero aí non acaba o xogo, pois cando vai camiño da casa coa irmá esta dille que algún día se van decatar de que se fai o parvo e el contesta: 

-"Cala que te van oír! E que queres que faga co contentos que se poñen! Ademais fanme moita graza os recunchos nos que se meten. Bótanlle moitas ganas, he, he. 

- Estás feito un pillabán... -contesta ela, finalmente"

Certamente, el chega de último ao campo de xogo xustamente para que lle toque apandar porque o pasa ben buscándoos e facendo que non os ve, ao tempo que escoita jazz ou toma un xeado.

Un bo libro!