Outra novela de ciencia ficción fantástica

Os días derradeiros de Nova París de China Miéville é unha noval ben estraña polo menos para alguén que non foi tan lonxe neste xénero.

Así a presenta a editorial Boadicea: "1941. No caos da Marsella en guerra, o enxeñeiro e ocultista estadounidense Jack Parsons atopa un grupo clandestino antinazi, do que fai parte o teórico surrealista André Breton. Nos retorcidos xogos de diplomáticos disidentes, revolucionarios exiliados e artistas de vangarda, Parsons acha unha esperanza. Mais o que involuntariamente libera é o poder dos soños e os pesadelos, mudando a guerra e o mundo para sempre.

1950. Thibaut, un solitario loitador surrealista, camiña por unha nova e alucinóxena Paris, onde os nazis e a Resistencia están atrapados nun conflito sen fin e nas rúas asexan imaxes e textos que cobraron vida -e tamén forzas do Inferno. Para fuxir da cidade, Thibaut debe unirse a Sam, unha fotógrafa estadounidense, e faceren causa común cunha poderosa e enigmática figura: o cadáver exquisito.

China Miéville (Londres, 1972) é un dos autores máis afamados da fantasía actual debido á súa capacidade para redefinir os límites do xénero e afondar no new weird, que borra a difusa liña entre a fantasía e a ciencia ficción, entre a cultura pop e a arte culta. A súa traxectoria foi recoñecida con prestixiosos premios como o Hugo e o World Fantasy Award ou o Arthur C. Clark que recibiu até en tres ocasións."

Ben, agora vexamos, como imaxinas que os monstros que aparecen na novela a contra os que hai que actuar sexan as criaturas creadas polo surrealismo? Ir recoñecendo cada unha delas grazas ás notas (máis de 50) coas que finaliza o libro é un exercicio de mestura a arte coa literatura. Algunha vez seguramente temos pensado que esas imaxes nos asustan, que calquera delas podería crear unha ficción literaria, pero seguramente nunca nos pasou pola cabeza que podían acabar nunha novela ambientada na IIGM mediante unha ucronía que nola fai pervivir máis anos.

O autor é home de ideoloxía esquerdista, un verdadeiro adiantado no xénero literario defínese así: "Non son un esquerdista tratando de contrabandear a miña malvada mensaxe polos nefastos medios de novelas de fantasía. Son un geek de ciencia ficción e fantasía. Encántanme estas cousas. E cando escribo as miñas novelas, non as escribo para facer un propaganda política. Escríboos porque adoro apaixonadamente aos monstros, as historias raras de terror, as situacións estrañas e o surrealismo, e o que quero facer é comunicar iso. Pero, como veño a isto cunha perspectiva política, o mundo que estou a crear está incrustado con moitas das preocupacións que teño. [...] Estou a tratar de dicir que inventei este mundo que creo que é realmente xenial e teño estas historias realmente grandes que contar nela e unha das maneiras que atopo para facer que sexa interesante é pensar niso politicamente. Se queres facer iso tamén, iso é fantástico. Pero se non, non é un monstro xenial?"

Teatro: O galo de Barcelos camiño de Compostela

 

O galo de Barcelos camiño de Compostela de Carlos Labraña está ilustrado por Gabriel Iglesias e publicado por Fervenza na colección A pinguela. Unha nova versión daquel O galo de Portugal camiño de Compostela que apareceu ilustrado por María Xosé Díaz.

Da presentación editorial: "O Galo de Barcelos salvou a vida de milagre. E para agradecerllo ao Apóstolo Santiago, decide achegarse a Compostela. No camiño, atopa unha Estrela que caeu do ceo e quere regresar aló enriba coa súa familia, pero non sabe como. O Galo aconséllalle que o acompañe, que seguro que o Apóstolo a pode axudar. Pero é unha viaxe arriscada, na que baterán con toda clase de perigos. Serán capaces de chegar sans e salvos á Catedral? " 

Os animais sáenlle ao paso para darlle consellos como fai o bufo, para negociar como fai a londra ou para tentar enganalos como acostuma facer o raposo. A estreliña vai perdendo os seus raios, un ao caer, outro gterá que darllo á londra, outro róuballo a raposa e deses dous que lle quedan un decido darllo ao Apóstolo para que ilumine a torre da Berenguela e o outro ao galo para que a lembre e poda buscala no ceo da noite. Unha fermosa historia que bebe da tradición dos milagres do apóstolo e lle busca unha fermosa explicación e esa luz que ilumina a torre ao longo do ano santo. O camiño a Santiago sempre está cheo de aventuras e encontros.

Libro informativo, libro de divulgación

A historia de Galicia en 30 obxectos é un libro informativo, un libro de divulgación que nos lembra a exposición temporal itinerante 100 Galicia cen. Obxectos para contar unha cultura do Consello da Cultura Galega comisariada por Manuel Gago. Estaba inspirada en A History of the World in 100 Objects do British Museum, estivo comisariada por Manuel Gago Mariño.

O autor do libro, publicado pola editorial Aira,  é David Gesteira e o ilustrador Miguel Robledo. Así se presenta:"Disque os obxectos son quen de gardar o pasado e mantelo vivo para nós. Con este libro vas coñecer como elementos tan cotiáns coma unha campá, un carro, unha moeda ou un reloxo nos comunican coa historia de Galicia.  Polas páxinas desta obra do historiador David Gesteira pasan libros prodixiosos, ferramentas do pasado, edificacións senlleiras e multitude de historias do noso pobo."

Cada obxecto ligado a unha época: biface,  ofrenda de Cavaladre e petróglifo da Pedra da Auga dos Cebros á Prehistoria, estatuíña de Mercurio aos romanos, o xadrez de Ilduara e Rosendo (mundo islámico), o Códice Calixtino ou o alquerque (medievo),  o muíño, a dorna, o hórreo, o lagar, o cruceiro, o carro, o reloxo de sol, o tear, a monteira... á cultura popular ao longo dos séculos. E así van pasando un a un os 30 obxectos nos que o autor se detén sen esquecer adiantos tecnolóxicos como a pila Bunsen, obxectos tan comúns coma o almanaque agrícola ZZ ou tan reivindicativos como a bandeira de Nunca Máis. Remata o libro cunha estensa bibliografía para continuarinvestigando,  

Poesía e publicidade

Véndoche un poema de Fran Alonso afonda nesa relación entre a poesía e a publicidade. Publicado na colección Camaleón de Xerais xoga coas imaxes ata o punto de poder falar de poesía visual e resulta moi evidente a crítica ante a sociedade de consumo que utiliza a publicidade como o deus de todas as cousas. Fran Alonso está disposto a facer incursións na nova poesía, a experimentar  en todos os campos que se van abrindo con camiños polos que transitar. Xa o fixo en Cidades cando trouxo un tema diferentes á poesia infantil, en Street poems co graffiti e a improvisación rebelde, en Poemas birollos para ler coa ollos coa oralidade, a poesía visual e o grafismo, en O meu gato é un poeta co xogo, as novas tecnoloxías e a interacción entre as artes ou en Poetízate cando creou a gran antoloxía poética para mocidade. 

Así se presetna: "Un libro transgresor que dispara poemas á diana da comunicación máis poderosa do noso tempo: a publicidade". "Teñen algo que ver a poesía e a publicidade? A publicidade invade as nosas vidas, omnipresente. O que pode sorprender é que a publicidade bota man constantemente de moitos recursos propios da poesía. Ás veces, mesmo emprega a propia poesía para dirixirse a nós e tratar de convencernos. A partir da relación entre poesía e publicidade, Fran Alonso convídanos a explorar esa conexión amigable e contraditoria, interesada e diverxente, para ofrecernos un libro de poemas directos, incisivos e críticos, escritos desde contextos onde as imaxes de anuncios publicitarios nos rodean e acompañan no día a día. «Véndoche un poema» é un libro transgresor no seu concepto, desafiante e atrevido nos versos, que dispara poemas á diana da comunicación máis poderosa do noso tempo: a publicidade".

Os poemas reflexionan sobre o papel da publicidade nas nosas vidas, quere que axuden a pensar... É difícil diseccionar o obxecto amado e a publicidade sedúcenos coa súa fermosura e brevidade, non nos quere deixar pensar porque sabe que aí está o noso poder (en darnos conta de como nos quere enganar)

Dende a poesía fainos pensar en como nos minte a publicidade e se o fai ela para vendernos produtos comerciais, que non fará a propagando para vendernos ideas falsas ou candidatos asasinos do social e o futuro? Inmersos nun universo de imaxes e pequenos textos estamos ao servizo do consumo ilimitado, dun mundo que se esgota ante os nosos ollos e nós sen tempo de darnos conta de que imos cara a un futuro imposible.

Alguén o dixo antes "Poesía necesaria coma o pan de cada día". Gabriel Celaya non mentía. 

Véndoche un poema. Razoa a publicidade.

Un libro, un carballo e un ano

 

Un ano ao redor do gran carballo de Gerda Muller está traducido por María Herrero e publicado por ing edicións co apoio da Xunta. 

Sitúase dentro do selo de Lectura fácil e a min éntranme dúbidas porque se ben a historia é sinxela e comprensible (dous irmáns visitan a un primo que vive na natureza porque seu pai e garda bosques; nas visitas cada estación mostra a súa vestimenta e os seus froitos e a historia remata cando lle fan unha festa de cumpreanos ao vello carballo de 300 anos. A festa resúltame demasiado humanizada (coma os contos de animais) e igual prefería que o abrazaran cada día ou que o coidaran en vez de colocarlle faroliños e guirnaldas, pero iso é o de menos, son manías docentes (seguramente) pero para o meu gusto achega demasiada terminoloxía que non sei ata que punto é necesaria e non atosiga ao lectorado con dificultades de comprensión. Sucede ao longo do relato pero no apartado "Queres saber máis?" (con seccións como A vida dun carballo, Como se alimentan as árbores, Cantos anos ten unha árbore, Un fogar para os bichos, A vida do bosque ao redor do gran carballo, Plantas con flor, Cogomelos, Insectos e Mamíferos) seméllame absolutamente excesivo o léxico e tamén dubido de ata que punto está adaptado ao noso medio. 

Confesións á psicóloga

Gaiolas de Miguel Vázquez Freire e Xosé Tomás está publicado por Galaxia.

Así se presenta: "Catro testemuños de catro mulleres de distintas idades, de distinta condición social e profesional. Catro voces que falan de vidas que unha vez se viron engaioladas. Catro voces que falan tamén da importancia de recoñecer o encerro das gaiolas para abrirlles as portas." Catro mulleres contan a súa relación coa parella a unha psicóloga que recoñecemos detrás da placa: Leticia Bermúdez. Psicóloga. O nome de cada unha delas identifica cada capítulo: Chámome María, Chámome Eva, Chámome Rosalía e Chámome Helena. A especialista non intervén en ningún momento, só escoita e toma nota (vémolo pola ilustración). Todas elas padecen maltrato e en todas recoñecemos determinadas condicións que se repiten: normalmente van cambiando despois do namoramento inicial, poden ser dificultades económicas ou non (home en paro ou empresario de éxito), celos doutros homes ou profesionais, mantela na casa sen traballar, sempre aillamento de amizades e familia, sempre arrepentimento e perdón despois das primeiras violencias, o sentimento de pena por parte dalgunhas mulleres para dar paso posteriormente ao medo, ás conservadoras o cura que as confesa pídelle paciencia (unha proba de Deus), algunha case cre que é normal o maltrato porque tamén o viron na casa, a maneira de disimular os golpes con desculpas de todo tipo, non admitir que lle leven a contraria, adolescentes que se senten atraídas polos "malotes", secuestro, violacións... Unha delas di "Os monstros así habitan dentro de moitos homes. (Se cadra. eles son tan vítimas coma nós. Só que as trompadas levámolas nós, as mulleres, e non eles." O libro ten unha sorpresa final que nos vai gustar, sen dúbida!

Mulleres retratadas por homes, no texto e nas imaxes, tanto un coma o outro realizan un traballo de calidade.

De inventos e concursos

O Concurso dos Mellores Inventos (e outros acontecementos) de Berta Dávila con ilustración de Julia Lago e publicado por Xerais.

Preséntase así:"Unha disparatada aventura con viaxes no tempo, malvados impostores e o poder da amizade e a imaxinación"

A favor das científicas e cineastas e contra os mentireiros, enmascarados ou non. Así o dedica a autora. A narradora fala con nós, o lectorado, comeza explicándonos a diferenza entre as cousas naturais e as inventadas, antes de comezar coa historia da cineasta Begoña López. Ela vive co seu sobriño Pepe (esas mulleres con nenos ao seu cargo que non son fillos e que andan aparecendo con brío pola LIXG e colocándonos en diálogo cos cellos clásicos, nos que di a autora que estes rapaces non eran queridos, agora si, sen dúbida). O cine non dá moitos cartos (e, aínda menos, o documental) e eles viven bastante "apretados", o peto en forma de porquiño nunca moito ten e moito menos agora despois dunha celebración de Nadal onde non mediran os orzamentos. Pódese dicir que están na ruína, por iso, cando pola porta aparece a inventora Calista Armada para cineasta para que documente o seu invento e poda presentalo ao Concurso dos Mellores Inventos. O seu é unha máquina no tempo na que poder viaxar a calquera acontecemento histórico e así van ao momento da creación do cine... Volven cun pasaxeiro inesperado e participan, pero non sempre os concursos son tan transparentes como deberan ser. As cousas, non acaban sendo xustas de todo, pero tampouco non acaban mal, así que hai que ler o libro para poder opinar e, sobre todo, para dialogar ao redor de todo o que se conta.

As ilustracións de Julia Lago son especiais, do estilo que ela escolleu para ilustrar infantil, tal cmo aparecían no libro de Meixide.

Aprendizaxe: ás veces non hai nin que cabrearse cos motes que che poñen senón utilizalos con gusto e demostrar que non che molesta. O poder da verdade, aínda que con ela perdas, fronte á manipulación, ese xogo perverso de que todos vexan o que ti queiras que vexas (sintas...) simplemente porque llo dis e o cren, así de inocente e estúpida é a humanidade, do contrario non existirían as fake news porque serían castigadas sen límite. A xustiza é unha utopía pero por veces podemos conseguir a que leva o calificativo de poética.

Vai de enigmas

O enigma de Sempreviva de Andrea Maceiras está ilustrado por Sara Porras e publicado na colección Sopa de Libros de Xerais.

Da presentación editorial:"Senda múdase cos pais á pequena aldea de Sempreviva. O matrimonio de biólogos vai estudar a zona porque está tan contaminada que non medra nada en toda a contorna. A nena queda moito tempo soa na vella escola onde viven, coa única compaña de Sentinela, a súa asistente virtual. Un día decátase de que no patio agromou un pequeno brote verde. Decide facerse cargo del e así atopará unha caixa con obxectos que pertenceron a un neno chamado Olmo. Se cadra neles se atope a resposta ao enigma de Sempreviva."

En primeira persoa vainos contando Senda a historia. Son moitas horas de soidade acompañada unicamente pola asistente persoal virtual e unicamente cun par de visitas ás dúas casas veciñas nas que queda alguén habitándoas. A terra está vermella, todo contaminado, nin gota de auga se pode utilizar nin a terra se pode cultivar. A caixa dos tesouros levaraa a Olmo (o neno que homenaxea ao personaxe da gran película de Bertolucci, Novecento. Porque houbo un tempo no que as persoas recibían o nome das flores e logo pasouse a poñerlle o das árbores

As conversas soa asistenta virtual son ben interesantes e acaídas, moitas veces rimadas e cunha intelixencia artificial incipiente. A distribución dos roles tende a unha visión moi actual. A ecoloxía está moi presente pois todo este desastre parte do aproveitamento das minas (como se puidésemos ver Touro e outros lugares da nosa terra nos que se vai recomezar a explotación, esquecendo todo o que sabemos). O pasado representado pola avoa que foi mestra, unha boa mestra nesta aldea.  Como se pode chamar Sempreviva unha aldea na que apenas hai seres vivos? Ademais, en Sempreviva os pais non querían que se relacionase con humanos... De milagre, atopa un pequeno brote no xardín, unha plantiña de xirasol, e tamén unha caixa de galletas co tesouro dun rapaz, que xa non o é. O vello e Sentin ela cóntanse chistes, pero o vello tamén lle vai contar tres historias á nena: cada unha delas baseada nun dos obxectos da caixa e unha das persoas que o marcaron: o avó e os prismáticos para concluír que hai xente que está lonxe de ti e preto ao tempo, a historia da súa avoa que foi a mestra e amiga de Olmo e lle ensinou que hai xente que pasa pola nosa vida sen poder ficar ao noso lado pero compartindo a esperanza e para rematar contoulle a historia da súa muller xirasol que o enchía de luz e do seu fillo que é como a semente porque leva consigo a paixón. Olmo é o único amigo que Senda ten en Sempreviva igual que para el o fora a súa avoa. No seu último conto explícalle como a razón dos nomes da aldea e dos habitantes respondía á esperanza. O avó tivera á raposa igual que o Principiño, Persoas anteollos, xirasol, semente e semprevivas. 

A homenaxe ao Principiño e a Charlie e a fábrica de chocolate, esa alegoría que vai definindo ás persoas polo que significan para os demais, a necesidade de coidar da terra e das persoas, esa aprendizaxe da soidade e dos tesouros que gardamos dun tempo para outro e dunhas persoas para outras... fan desta unha novela especial que vén co premio Vila d´Ibi.  

E... máis variedade

Da presentación editorial: 

"Vrao é o novo poemario, publicado na colección Árbore, de Lois Alcayde Dans, un canto de amor a un dos momentos máis fermosos do ano e todo o que implica.

A través destes versos, navegamos os mares infindos, paseamos polas tardes de sol, coñecemos as amizades pasaxeiras e perdémonos polos montes poboados por animais de cores.

A infancia non revelada no camiño, as festas, a crema de praia e as brazadas na auga… unha época para conservar nos episodios máis brillantes de nenas e nenos de todas as idades. Adobiado coas ilustracións de Lucía Escrigas Rodríguez, este título é un fardo de luz, que homenaxea tamén á figura da nai. Lectura recomendada a partir de 12 anos.

Lois Alcayde Dans é un escritor, xornalista e investigador académico nado na Coruña en 1997. En Editorial Galaxia publicou o libro de relatos Os jeans de María (2019) e participou na obra colectiva O libro da música (2021). Tamén colaborou en varias antoloxías poéticas e gañou o Premio Balbino de relatos (2017), o XX Díaz Jácome de Poesía (2018), o Certame Exeria do Ateneo de Vigo (2023) e o segundo Premio Mazarelos de Poesía da USC (2018).

Lucía Escrigas naceu en Oleiros e recorda os días calorosos de nena preto do mar pero, como ten a pel moi branca e se queima con facilidade, intenta atopar sempre un equilibrio entre a costa e o interior. Esta segunda paisaxe forma parte do seu traballo como arquitecta en comunidades rurais. Interésalle o territorio e como as persoas se relacionan co medio en que viven.

Gústalle debuxar dende pequeniña e, ao longo destes anos, espallou as súas ilustracións por paredes, fanzines, contas de Instagram, revistas e, agora, neste libro.

Os trazos e cores elíxeos sempre pensando en quen mira."

... Nada máis que dicir! Agora toca que as persoas mediadoras opinen acerca deste libro de versos, que o lectorado de + de 12 anos ao que vai dirixido decida... E nós agardamos que Galaxia continúe achegando a información en cada libro. 

O poeta da Terra. Pequena biografía de Enrique Labarta Pose, elaborado (e seguramente contada por) Polo correo do vento, ilustrada por Tania Solla e publicada por Lela edicións.   

SINOPSE:
Enrique Labarta Pose
(Baio, 1863 - Barcelona, 1925)
Foi escritor, xornalista e fotógrafo. Destacou polo seu enseño e versatilidade, tanto na súa vida coma na súa obra, o que lle valeu ser laureado e respectado en todos os lugares onde lle tocou vivir.
Biografía Ilustrada."

Un traballo biográfico con abundantes citas da poesía de Labarta Pose e algún artigo. Bibliografía e webgrafía sobre o autor enriquecen a publicación que se entende como achega á reivindicación das Letras Galegas dende o concello de Zas.

Variados produtos

A orquestra de Margarita del Mazo e Cecilia Moreno, traducido por Vanessa López e publicado por Miau.

Así se presenta: «A orquestra reúnese para celebrar que xa non uso cueiro.» «Camiña a galiña tocando unha bucina. Camiña a cigarra tocando a guitarra». Unha chea de animais pasarán cos seus instrumentos ata atoparse todos e facer unha gran celebración. 

Pareados ben rimados e un código QR para escoitar a orquestra porque o libro non tería sentido se non estivera o son acompañándoo, non vos parece?

Podemos pegarnos un repaso polos libros en galego de Picarona: O gato que non quería ter pelo, A galiña que non quería poñer ovos... para darnos conta de que buscamos a rebeldía.

Preséntanse así: "Como pode ser feliz un gato ao que non lle gusta ter pelo? Sobre todo se é moooooi peludo! E se a solución simplemente fose librarse del? É fácil de dicir, pero non tan fácil de conseguir…
Séverine da Croix, Anthony Signol e Pauline Roland tráennos a divertida historia de como o enfurruñado e audaz gato Eusebio logrou desfacerse do seu pelame. Os teus peques partiranse da risa!"

"Como ser feliz cando es unha galiña que non soporta os ovos, sobre todo se pos un cada día? E se a solución fora, simplemente, deixar de poñelos? É fácil de dicir, pero non tan fácil de conseguir... Séverine de la Croix, Anthony Signol e Pauline Roland tráennos a divertida historia de como a tenaz e ocorrente galiña Cunegunda logrou deixar de poñer ovos. Os peques partiranse da risa!  

Outros títulos: A dragoa á que non lle gustaba o lume, A ovella que chocou un ovo, O crocodilo ao que non lle gustaba a auga ou O dragón que non quería cuspir lume (estes últimos xa poden ser máis convencionais)...

Haberá que estudar o fenómeno para ver o que hai detrás, non?

Todo o que aprendiu antes de chegar á escola

Todo o que aprendín (pola miña conta) antes de chegar á escola de Andrijana Gergicèvic ilustrado por Vanda Cizmek traducido che chegaao galego a través dasúa tradución co croata ao castelán. está publicado por La maleta ediciones.

Da presentación editorial: "Unha viaxe polo coñecemento autónomo do ambiente e a realidade do que nos rodea." "Aínda non vou á escola, pero xa aprendín unha chea de cousas pola miña conta.
Cando era unha minchiña, cría que o mundo empezaba por min. Agora sei que non era ben ben así."

Unha voz infantil cóntanos o que descubriu por si mesmo sen que ninguén lle ensinara, o que vai deducindo do que escoita... moitas veces son verdades, outras inexactitudes pero ben fiadas e sempre hai un ton divertido neste asunto. O primeiro que descobre é algo que moitas xente aínda non fixo a pesar de que xa vota: "Cando era unha minchiña, cria que o mundo empezaba por min. Agora sei que non era ben así." estamos rodeados de Adáns que cren que ninguén fixo nadaantes de que chegasen eles... Escoitar esa voz contando volve ser o luxo de recoñecer a intelixencia e a inocencia abríndose paso. 

Drácula en dous formatos, dúas versións, dous tempos, dúas maneiras...

Drácula (segundo a novela de Bram Stoker) de Dominique Marion e Jérémie Fleury publicado por Baía en gran formato.Así o presentan: "O mozo pasante de notario, Jonathan Harker, marcha a Transilvania para finalizar a venda dunha mansión en Londres para o conde Drácula. Personaxe inquietante, con costumes estraños, Drácula provoca que o mozo se atope cada vez máis a desgusto, sentíndose prisioneiro da súa maléfica empresa. En Inglaterra, a bela Lucy loita contra o mal misterioso que a corroe pouco a pouco, coa axuda do Dr. Van Helsing, experto en criaturas fantásticas..." Polo medio a historia que todos coñecemos do vampiro e os vampiros, os seus servidores e os que se atreven a enfrontalos.

Vacacións na casa de tío Drácula de Manuel Blanco está ilustrado por Nair Fuentes está publicado por Medulia. 

Da presentación editorial: "Á mansión do conde Drácula, chega o seu sobriño para pasar uns días de vacacións. Durante a súa  estancia alí, o sobriño escribirá un diario no que, ignorante da verdadeira natureza do seu excéntrico tío, irá relatando as aventuras deste, así como as relacións co seu xove fillo, o primo Francis. O libro enfronta, nun ton paródico, a inocencia do cativo coa vida transgresora e algo disipada do misterioso Conde."

Trátase do diario dun neno que recolle as impresións ao longo dos 16 días nos que convive coa familia do tío e o primo; nel, imos vendo a inocencia do rapaz e as pistas que nos vai achegando acerca da familia de vampiros. Remata cunha "folla para suxerir ideas e ilustracións de cara a unha posible segunda parte"

 

 

Teatro: A letra das pequenas cousas

 

A letra das pequenas cousas de José Luís Baños de Cos está ilustrado por Ana Tasende con colaxes que acaen moi ben ao tema das telas, a costura, a roupa... pero tamén con marcas de lapis e cor que traducen a imaxes a tenrura que acompaña ao texto, o coidado da infancia, a preocupación por esa rapazada que non sempre ten o que precisa e se ve obrigada a traballar antes de tempo.  Un dos logros da historia tamén é esa mirada a La vida es bella, ese xeito de contar a traballo na fábrica como se fose un xogo. 

Así se presenta:  "Premio de Textos Teatrais Infantil Morales Martínez 2024. Carlos entra nunha tenda de roupa dunha multinacional para mercar unha camiseta. Na etiqueta atopa unha misteriosa mensaxe cosida. Seguindo as súas puntadas, e coa axuda de Sofía, dependenta da tenda, descubrirá a vida de Salma, unha cativa que traballa nunha fábrica téxtil dun afastado país."

Explotación da infancia, terceiro e primeiro mundo, a produción e o consumo, produción excesiva de roupa, deslocalización de empresas... No medio o abandono do rural, as familias divididas, a rapazada tamén nas mans dos empresarios infames. Unha tenda enorme, un centro comercial, as mensaxes polo altavoz, a cortesía baleira de contido (tomastes en serio iso de "volva pronto"?, a satifacción do cliente) e un comprador que atopa a mensaxe dunha nena que cose escribindo nas camisetas coma se fosen o seu diario. Esta historia lévame a Lía e as zapatillas de deporte de María Reimóndez que trata este mesmo tema da explotación infantil e de como a produción e o consumo poden nun momento determinado "verse as caras" e tamén a aquela outra obra de teatro de Carlos Labraña, Ícaras, porque igual que alí, a dependenta que comeza no lado contrario defendendo o seu traballo e tentando reprimir (á nena ou ao comprador) remata colocándose do lado deles e fronte á opresión.  

A letra pequena das cousas garda os segredos, ás veces aqueles aos que non nos queremos enfrontar, por veces esas fiestras a outros mundos que están aí, ao lado, contemporáneos do noso. 

Cancioneiro galego infantil tradicional

 

O pilindrín. Cancioneiro galego infantil tradicional de Carlos Rey Cebral e Cristian Silva Bóveda, ilustrado por Serxio Cobos está publicado por O Faiado da Memoria (asociación de recuperación de Memoria documental, gráfica, sonora e audiovisual de e sobre Galicia).

No ano no que as Letras Galegas se dedican á cancioneiro popular está ben unha mirada ao infantil, por iso agradecemos esta publicación con prólogo do antropólogo Carmelo Lisón e epílogo de Xosé Manuel Barreiro Ínsua, presidente da Asociación do xogo tradicional de Galicia Brinquedia. 

Despois de falar das tres etapas nas que se divide o xogo tradicional infantil, a primeira consituída polos arrolos e cantos de berce (nos que a crianza é meramente receptora), a segunda cos xogos mímicos nos que a criatura tamén participa coa mímica e os sons, e a terceira é a que se recolle neste libro, aquela na que nenos e nenas son autónomos e non precisan da persoa adulta para executar a canción ou xogo. Polo tento, o que aquí se recollen son xogos participativos, os de corda, os de roda, as danzas, os ateriles, os recitativos, as cancións e as fórmulas para pandar. Un apartado de anotacións sobre as cantigas aclara onde estas foron recollida, as instrucións para o xogo, a orixe, os instrumentos que poden intervir, as melodías, variacións ou  notas bibliográficas (Shubarth / Santamarina, Pérez Ballesteros, García Alén, Saco y Arce, Míguens Castaño), Realízase unha análise dos tópicos máis abundantes (bechos entorno, oficios, familia, vellos e curas, labores cotiás, morte, xogos como castigo (as prendas), escatoloxía, trabalinguas, onomatopeas... A análise musical decada unha delas por parte do segundo autor que remata cunhas conclusións.

De varia calidade

O rap do coello fedello de Irene Alonso Gasalla con ilustracións de Irene Sanjuán publicado por Embora. 

Un coello e unha lebre, a el gústalle o rap e ela quérelle axudar a triunfar. Para iso ofrécelle apps, complementos, filtros branqueadores de dentes, un alisador de pelo, nova vestimenta, filtros para as engurras, redes sociais... de todo lle brinda para convertelo mun úsico de éxito pero o coello quere serguir sendo el mesmo, cantando o que lle gusta.       

Un álbum áxil, de cores vivas e moi actuais, cunha historia que moito nos pode ensinar. Para ser un mesmo ou unha mesma sen deixarse influenciar polos demais, pola autenticidade da arte, polo goce natural, pola música e o xogo... por todo iso, este é un libro para ler e cantar, para bailar e afirmarse no que somos. Unha boa elección!  A música base está neste enlace. 

O extraordinario caso do tellado do Xildro de Celia Díaz Núñez con ilustracións de Susana Diaz Cabot está publicado por Medulia editorial.

Da presentación editorial: "Construír un tellado é como tecer un pano no tear, ou como armar un cesto de costrelas para apañar castañas, ou un barrelo de táboas para durmir un meniño. Non é, desde logo, tarefa doada, moito menos se o vento anda con ganas de troula e interfire no traballo. Cal será o resultado?" Pode que unha barca surcando augas, pode que unha nave voando... 

O importante, en todo caso, é a observación de como se vai facendo ese tellado, pouco a pouco, nun traballo artesanal que merece moito respecto tal como demostra a persoa que contempla a súa evolución con todo o lirismo do caso.

A fraga das avoas invisibeis de Claudia Castro está ilustrado por Yolanda López e publicado por Fervenza edicións. Relata a historia dunha nena que ten a nai enferma. A pequena está triste pero todo vai ser distitos despois de que a nai lle conta como as nais cando están enfermas  pechan os ollos e viaxan á Fraga das Avoas Invisíbeis onde corren tantas aventuras que volven moi cansas...

Álbumes de varias editoriais foráneas, ou non?

Os pantalóns de Luisa de Susana Isern e Esther Gili está traducido por Iria Carballo e publicado por NubeOcho. 

A vida de Luisa Capetillo ben merecía un álbum. Unha portorriqueña, filla de español e francesa, que é unha adiantada ao seu tempo; comeza poñendo pantalóns nun tempo no que iso non se facía, traballou como lectora en fábricas de tabaco, foi sindicalista e anarquista... unha verdadeira icona das loitas libertarias.

O álbum está moi ben realizado, deténdose neses aspectos que máis poden interesar á rapazada como as razóns para tomar a decisión de poñerse pantalóns, o que lle gusta facer e como se aburre coas tarefas que ás demais rapazas lles agradan, as súas lecturas e o seu enfronntamento ás costumes da época. Unha muller que dou un paso impresionante cando decidiu cambiar a súa vestimenta. Unha decisión que supón axuda para o resto das mulleres que poden seguir o seu exemplo. O traballo da ilustradora é moi bo, con planos axeitados a cada contido mostrando a mellor maneira de representar a situación, con alegorías e metáforas visuais que fan avanzar a narración, con varias imaxes nas mesma páxina para ampliar a visión, co paso do tempo amosado na plana de forma que cando avanza camiñando é como se o fixese no calendario, con planos de detalle como ese das pernas camiñando con pantalóns para manifestar o avance social ao que se unen máis mulleres. 

E esa canción: "Luisa Capetillo, con razón ou sen razón,  / montou un bo sarillo coa súa saia pantalón"

Un bo álbum pero unha mala práctica por parte da editora: publica en galego pero non mostra ese produto no oso idioma na súa páxina na que podemos acceder a información en español, catalán, inglés e italiano, pero non en galego. Esa falta de respecto cara á nosa lingua é algo que debería repensar...

Cando abres un libro de Caroline Derlatka, ilustrado por Sara Ugolotti foi traducido por Silvia Obelleiro e publicado por Picarona. Dous irmáns, ela máis vella e el pequerrecho, ela morena e el pálido, un texto que fala do que sucede cando abres un libro (as viaxes que podes facer a todas paertes sen moverte, como se desbloquea a maxia ao abrilo, todo é posible cun libro na man porque el é a chave a diferentes mundos e a marabillosas experiencias...) e cando o pechas: volves á casa, de novo, ao fogar. Eses camiños, de ida e volta, poderás facelos sempre que queiras, porque os tes á man, sempre que collas un libro. As ilustarcións acompañanmoi ben o texto, enriquéceno ampliando os horizontes deses persorridos.  

Cono can de Sarah Howden e ilustrado por Carmen Mok aparece publicado por Patasdepeixe. Esta é a historia dunha cadela á que na clínica de veterinaria lle colocan un cono na cabeza. Ao longo do relato imos vendo como se sente estraña, como quere desfacerse del tal como fixo outras veces con outros obxectos que cos que sentiu atrapada, pero por moito que o intente resulta imposible. A adaptación é difícil porque vai batendo nas esquinas, non lle deixa furar na terra, seméllalle que todos se rin dela... ata que descobre como se pode aproveitar esta situación para recoller as pelotas dentro da lámpada ou utilizalo como casco para dar pinchacarneiro ou utilizar como pala para furar... incluso pode xogarlle unha mala pasada ao esquío co que se leva mal. Como só tiña que levar o cono por un tempo, un bo día o seu amigo humano quitoullo e ela volveu facer as cousas de sempre.

Novelas traducidas para a adolescencia e mocidade

O faro da muller ausente de David Fernández Sifres  foi premio Alandar en en 2011 e aparece agora traducido por Isabel Soto. Este é a primeira inncursión na novela xuvenil do seu autor. Unha historia de misterio anclada no 2001 pero coas raíces na segunda guerra mundial. Unha viaxe de estudos leva a un grupo de rapaces a Normandía, alí o protagonista é testemuña dunha escena sanguenta que non terá explicación ata que, coa axuda do seu grupo de estranxeiros, consiga descorrer o velo. Aliados e nazis, ingleses e alemáns semellan traer as diferenzas ata a actualidade, os rapaces representan cada un dos papeis e terán que ser os ex combatientes moi vellos os que lles dean as claves para vivir en paz. Unha historia de amor, o tempo detido un mausoleo banker, as mensaxes nunha tumba, as flores que nacen no xardín inhóspito dun faro, un home que suplante a outro para sobrevivir ou a transformación dun botín de guerra nunha empresa solidaria. Contada en primeira persoa tráenos todas as dúbidas e inquietudes para poder acomapañar ao mozo na súa descuberta (incluso do amor). As diferenzas entre os xoves, a ansia por ligar, a indiferenza ante a situación dos demais ás veces, as verdades agachadas que ficarán como lembranza dolorosa.eses primeiros amores que custa esquecer pero se fai de forma case natural... Todo está na novela!

Así o presenta a editora:"Un disparo nos cantís, unha muller que non existe, un fareiro misterioso e o segredo dun nome. Agora Hugo ten sangue nas mans. Que viu realmente? Cando tenta comprendelo, vese fronte a un enigma que enraíza na Segunda Guerra Mundial. A súa visita a Normandía pode converterse nunha viaxe á loucura. Para atopar respostas terá que remover lembranzas dolorosas e abrir vellas feridas que amosarán o peor e o mellor da condición humana. Hugo xurou non contar nada, pero é o momento de facelo." 

O burato de Walpurgis, tamén é a primeira novela xuvenil de Ronaldo Menéndez, tamén está traducida por Isabel Soto e publicada na colección Catavento de Tambre (selo de Edelvives en Galicia). Imaxinemos unha vacacións de verán, dous primos compartíndoas cos avós e unha panda que busca aventuras. Cóntanolo o primo máis novo que ve ao maior como o seu heroe, Sherlok Holmes deixándose acomapañar por Watson. Unha novela introspectiva na que o rapaz vai analizando cada unha das emocións que sente (se se chegan a enteirar os publicicstas das emocións que andan polo ensino adiante van tolear aínda que seguramente non o queiran ver porque é máis doado pedilas de encarga). Un relato reflexionado np que o rapaz busca entenderse e, de paso, comprender as xentes e situacións que o rodean. É posible que as pelexas resulten un tanto longas e infantís (tal como é a vida nesas idades) pero a loita de sentimentos colorea a escena cunha profundidade desacostumada. Imaxinemos ese burato nun sanatorio abandonado no que houbo moito sufrimento, no que se falaba ou inventaba (para meter medo aos máis novo) unha monxa pantasma que ía matando aos enfermos dunha maneira ad hoc. Imaxinemos que podemos mirar o noso futuro a través dun burato e o que isto nos pode marcar. Os primeiros pasos no namoramento con todas esas dúbidas de se é a ti a quen quere a outra persoa ou está namorada doutro personaxe, ese seguimento que vai da euforia á desesperanza e, por riba de todo, as boas intencións, os bos sentimentos que saen a flote (a pesar de todo) e poden salvar aos demais e a nós mesmos.

Así o presenta a editorial, recollendo  moitas das notas que atravesan a narración: "Nas ruínas dun sanatorio situadonun lugar perdido da serra de Madrid agóchase un segredo arrepiante que ninguén deberíadesvelar. Sebas, o seu curmán Álvaro e a cuadrilla dos Furtivosignoran que asomarse a un inquietante burato marcará assúas vidas para sempre. Aínda que esa non será a única descuberta do verán; tamén, o medo á morte, o amor, a traizón, o sentido da amizade e todos os sentimentos que converxen ao fío da adolescencia."

Isabel Soto leva tempo traducindo  e facéndoo cunha calidade excelsa, a homenaxe do Salón do Libro (xunto ao Premio Nacional Xabier Senín nunha chiscadela ao traballo conxunto nos Asterix) resulta absolutamente merecido sobre todo se temos en conta a indiferenza doutros premios ante as persoas que versionan as historias infantís e xuvenís doutras linguas na nosa sen recoñecer este traballo para o que non é a primeira vez que solicitamos sexa seleccionado na Lista de Honra do IBBY ou nos premios Follas Novas. Pode que seste sexa o momento doce e empecen a sumarse outros recoñecementos. 

Máis

Non o fagas, Tarbi! de Ana Meilán e Agustina Matta está publicado por entrenubesycuentos.

Da presentación editorial: "Tarbi é o rato máis atrevido da camada e, a pesar de que a súa nai e os seus irmáns lle advirten dos perigos do outro lado do burato (o veleno, as trampas, o gato), a súa curiosidade empúxao a saír." 

Seica é un libro para falar de “Díxoche que… Xa cho dixo!” E as repeticións: 

"- Non o fagas, Tarbi!- berráronlle os irmáns. Pero Tarbi non era bo escoitando consellos e..." unha vez e outra vez, conforme se achega ao perigo (e... pasa o que pasa e que xa adiviñas). Ilustracións un tanto barulleiras e moi coloristas, realmente pop. A dúbida de se é o conveniente para crianzas que están acostumados ás pantallas ou sería máis interesante algo máis de calma para relaxarse e entrar na lectura, nese divertimento para o que se precisa concentración.  

 Miña nai é unha bruxa de Helena García con ilustracións de Jess Rose, traducido por Silvia Obelleiro e publicado por Obelisco Picarona.

Da presentación editorial: "UNHA FASCINANTE HISTORIA SOBRE OS PRECIOSOS MOMENTOS MATERNAIS, CUNHA BOA MIGA DE MAXIA. Os máxicos momentos entre nai e filla son aqueles para ser atesourados. Disme que  túa nai é unha bruxa? Dende xeado de dente de león ata perfume de cabaza e baños en caldeiros, é a historia que se conta a través dos ollos dunha pequena bruxa sobre a súa máxica nai que sabe espertar ao sol e facer que as estrelas brillen." 

Porque todo pode ser cousa de maxia e iso é o sinte a nena cando mira a súa nai, porque todo o que ela fai está envolto en feiticeiría, dende a roupa que viste e os adornos que usa, o arrecendo que ten, a maneira na que esperta o sol para que naza o día e poda erguela, as comidas con meigas, coa imaxinación viaxando polo mar ou polo bosque mentres buscan cogumelos montadas en lobos, ata o baño nocturno, está cheo de ilusionismo, e os contos de adormecer teñen pantasmas, demos e trasnos que se coan nos soños cando ela non voa coa nai sobre unha escoba rodeadas de morcegos. A relación nai e filla ten moito de maxia e niso profunda este álbum ilustrado.  

E... máis

Os tomates de Mila de Sanne Dufft está traducido por María Herrero e publicado por Ing edicións co selo de Lectura fácil.

Da presentación editorial: "Unha historia inspiradora para que os máis cativos descubran o amor pola natureza e valores como saber esperar, o esforzo ou a cooperación. O avó faille a Mila un agasallo moi especial: unhas tomateiras. Ela aprenderá a plantalas e coidalas. Día tras día, Mila irá descubrindo, feliz, como as súas plantas van cambiando e crecendo. Grazas ao seu esforzo, dedicación e amor, as tomateiras daranlle moito máis que os seus froitos: tamén lle ensinarán leccións que a acompañarán para sempre."

Un bo libro. Magníficas imaxes, sinxelas e fermosas (en cores suaves) vannos introducindo no tempo lento da colleita, porque para cultivar é necesario coidar pero tamén darlle tempo ao tempo, agardar as estacións e estar atenta a todo o que sucede ao redor: a chuvia, o sol...

O avó agasállaa co mellor, coa posibilidade de ver medrar a vida, de ver como unha planta se desenvolve ata producir flores e froitos; observar como medra pero tamén aguala ao longo do verán para que non seque. Se te queres ir de vacacións terás que buscar colegas que che axuden e atoparalos. Logo, cando cheguen os froitos deberás repartir entre todos eles. Disfrutarás de comer tomates de todas as maneiras posibles e cando rematen sabes que o próximo ano poderás repetir a experiencia. O tempo cíclico das estacións. O tempo lecto das colleitas. Ver como hai que esforzarse para que as plantas non murchen...  Ao final do libro, nagarda hai unhas instrucións para facer caixas fermosas nas que gardar e repartir os tomates, caixas como as que utiliza a nosa protagonista.

 

A porqueira de Margarita del Mazo e Guridi está traducido por Iria carballo e publicado na colección Somos8 da editorial NubeOcho. Unha vez máis en todosos idiomas (español, catalán, inglés e italiano) menos en galego a información editorial.

Da presentación editorial: "Os porcos son animais felices, viven moi tranquilos. Pero fanse preguntas como todo o mundo, e unha delas e por que as nenas e os nenos só contan ovellas para durmir e non porcos. Fálano coas ovellas quen, moi fachendosas, afirman que é un traballo duro que eles non saben facer. A porqueira decide poñer en marcha diferentes plans para demostrar que contando porcos se durme tan ben ou mesmo mellor que contando ovellas". Son os porcos os que contan esta historia de animais con ganas de ser ou facer outra cousa que non sexa a que está marcada para eles; os porcos queren facer de ovellas, ou mellor, conseguir que o neno Xoán conte porcos en vez de ovellas, pero descobren que ese non é un choio tan bo como pensaban... Algunha ensinanza? Será cousa de pensalo. Unhas boas ilustacións e unha histria ben contada. 

Outros varios

 

Aloia e a súa estraña dor de barriga de Ruth Froufe Lagoa e Stela Navarro está publicado por Babi Di Bu. Trátase dun "libro para", neste caso contra o acoso escolar. Co ilustracións sinxelas e significativas.

Aloia sofre acoso escolar, métense con ela por levar pelo curto e prendedores, pero podería ser por calquera outra cousa. Dóelle a barriga cando lle pasa, cando o pensa... porque se está enferma poderá quedar na casa, terá desculpa para non estar cos demais. Todo cambia cando o seu amigo decide colocar tamén un prendedor no pelo; esa noite Aloia  decide contar o que lle pasa cando lle doe a barriga, ao día seguinte dirallo á nai e á mestra. Faino. É valente e remata co poder dos demais. 

Porque como se di na presentación editorial: "Falar é a clave para liberarse e atopar a valentía interior"; grazas a iso, Aloia libérase e a escola únese para loitar contra o bullying. "A través da historia de Aloia, preténdese destacar a importancia da valentía para afrontar os problemas, así como o poder do apoio dos amigos e a relevancia da empatía e da comprensión na loita contra o acoso escolar. Ademais, sublíñase a necesidade dunha comunicación aberta e a solidariedade para crear un entorno escolar seguro e respectuoso.

Nesa escola celebran o 2 de maio, Día Internacional contra o Acoso Escolar, colocando todos e todas un prendedor de cores no pelo. Remata cun aviso: se algunha vez che pasa isto, pon un prendedor e conta o que che sucede. Moi didáctico (excesivamente) pero moi clariño a pesar das elipses. 

Que enleada coa pipada de Blanca Millán e Rita Doallo publicado por Canica Books. Da preserntación editorial:"Menuda lea se armou na selva con tanto pío pío! E todo porque dous monos pequechos espertaron esta mañá con moita fame e acordaron cambiar o seu almorzo habitual de piña, aguacate e banana por uns cocos. Ao papagaio, que casualmente, estaba a oír a súa conversa, sorprendeulle tanto ao enterarse de que os monos tolearan e decidiran comer os mocos, que correu contarlle a nova ao guacamaio. O guacamaio contoulla ao tucano. O tucano á cotorra. A cotorra ao colibrí… Por suposto, cada un transmitiu a mensaxe ao seu xeito. E para cando o rumor chegou ao periquito, os moniños xa non eran cocos os que ían comer, se non… seguro que o queres saber?"

As repeticións ao longo da narración: "-Mi madriña,  / o que hai rir! / Non o podo permitir!!" e "O que contas é verdade? / É a pura realidade!"

Moi colorista tal como se adiviña a selva e o mundo paxaril, a confusión creada cando se vai cambiando o relato segundo quen o conte de tal maneira que o final ten moi pouco que ver co comezo, as repeticións que axudan a acompañar a lectura dos adultos e a rima que nos axuda a lembrar os textos... 

Rosalía oculta, premio Castelao Banda Deseñada

Rosalía oculta acadou o premio Castelao de Banda Deseñada en 2023. Aparece agora publicada pola editorial Galaxia.

Así se presenta:

"Unha obra que afonda na verdadeira identidade de Rosalía de Castro, máis aló do mito, ofrecéndonos unha visión íntima e reveladora dunha das figuras máis importantes da nosa literatura.
A través dunha coidada investigación e unha narración visual envolvente, Rosalía oculta reconstrúe a vida da autora a partir das súas experiencias e da súa obra. 

Amosa unha muller que loitou contra as inxustizas do seu tempo. Rosalía de Castro foi unha pioneira. No século XIX, cando as mulleres estaban confinadas ao fogar, ela ergueuse como unha voz poderosa que denunciou as inxustizas do seu tempo. A súa obra fala da terra, da opresión e da marxinación, de cuestións tan actuais como o feminismo, as diferenzas de clase, a emigración ou a androxinia. Pero quen era realmente Rosalía?

Esta novela gráfica non pretende dar unha resposta definitiva, senón construír, a través da banda deseñada, un relato fragmentado e cheo de matices sobre a súa identidade, os seus conflitos e as súas loitas. Porque a súa figura, coma a súa poesía, é un quebracabezas que nunca deixamos de reconstruír.

Paula Mayor, artista e ilustradora coruñesa, emprendeu unha intensa viaxe documental para achegarse á verdadeira Rosalía. Tras dous anos de investigación, presentouse ao Premio Castelao de Banda Deseñada cun proxecto que reinterpreta a vida da escritora desde unha perspectiva nova e valente. O resultado é este libro: unha obra que desafía as imaxes preconcibidas e nos convida a redescubrir a unha Rosalía máis humana, máis real e, sobre todo, máis viva ca nunca.

Con Rosalía oculta, Editorial Galaxia reforza o seu compromiso coa banda deseñada galega e coa reivindicación das nosas voces máis icónicas. Non perdas a oportunidade de descubrir esta novela gráfica única.

Rosalía segue a falarnos. Só hai que saber escoitala."

A nivel visual xoga cunha iconografía simbólica e romántica de flores, máscaras e orlas, moitas veces con fondo negro ou escuro que lle achegan dramatismo e beleza. Debuxos en branco e negro e apenas cor para relatar a biografía nos momentos menos luminosos a nivel persoal e social. Xogos plásticos como esa herba case puntillista para a natureza nos días de festa cos Pondal ou no banquete de Conxo traxes patrimoniais para a festa e o baile, a brillantez do teatro, a alternancia de cores e a súa ausencia para separar as emocións de cada tempo, os fondos realistas das cidades a modo de decorado, o expresionismo das bocas enormes cando son murmuradoras asemellándose amáscaras de morte ou os enormes ollos de Rosalía que lembran o manga, variedade e cantidade de metáforas visuais e sempre a palabra de Rosalía nos dous idiomas certificando o relato. Moitas das planas servirían para magníficos cartaces. Doce capítulos nos que dividir unha vida curta e frutífera, un contido extra con "A xustiza pola man" e un esquema xeral feito de debuxos en branco e negro a modo de guión xeral.

Un libro no que non se escatimaron esforzos, documentación e creatividade ao redor da poeta nacional, unha obra digna da escritora que busca envolvela nas luces e sombras do seu tempo e a propia biografía. A ela haberá que vover en moitas ocasións e dará moito que pensar e preguntar ao lectorado novo.   

Unha novela de misterio

Dormen baixo terra de Alba de Evan aparece publicado na colección A miña primeira novela de Monstros, na editorial Boadicea.

Así se presetna: "Erea acábase de mudar a Leiro, unha vila no medio das montañas onde nada é o que parece. Na mina aberta no alto do monte non deixan de se suceder ataques sanguentos sen que as autoridades consigan atopar un culpábel. O perigo, soterrado na fraga, emerxe coa néboa e axexa os habitantes do lugar. Cando Erea descobre que os seus dous mellores amigos, Héitor e Anaír, están relacionados co responsábel das agresións, non dubidará en arriscar a súa vida para descubrir que segredos do pasado agocha a mina e tratar de protexer a xente, dun xeito ou doutro."  

Familias ligadas a estraños seres que coidan das terras, minas ás que se lle da permiso a pesar de saber que aí hai patrimonio que gardar, persoas comprometidas con esa defensa que non conseguen paralizar (a mina, pero podía ser a pasteadora ou os eólicos). Cando nada está nas nosas mans xa só queda cederlle o coidado da terra ao misterio. Neste caso un monstro. Un gran risco aparecerá porque cando algo proba o sangue non sabemos as súas consecuencias. Tamén se dicía que cando alguén está nunha guerra e aprende a matar xa non o olvida, xa non lle resulta difícil, xa o converte en costume... Pois ben, unha novela de medo e misterio. Tres adolescentes: dous autóctonos e unha que acaba de chegar, cada un coas súas características e aficións pero dispostos a axudarse e defender a súa amizade.