luns, 25 de febreiro de 2019

Despois de "22 segundos" ven a "Memoria do silencio"

A carreira de Eva Mejuto, como autora de novela xuvenil, xa é imparable. 
Se con 22 segundos nos trouxo, por primeira vez, a historia dun transexual, con Memoria do silencio achéganos a historia das irmáns Touza de Ribadavia. Unhas mulleres que formaron parte dunha trama internacional que axudaba a fuxir aos xudeus da Europa nazi. Unha historia real novelada partindo da documentación existente e dun traballo de campo a través de testemuñas familiares e de veciñanza.
Unha novela de narrador múltiple con tres voces que lle dan título a cada un dos capítulos. Günter, o nazi alemán, é tratado por un narrador omnisciente, que nolo achega como home froito do seu pasado; acosado de novo, nas mans dun pai borracho e insensible, medra nas SS converténdose nun verdadeiro can que cheira o medo das vítimas. Lola Touza, a máis arriscada das irmás, achéganos ese tempo de medo e valentía, de resistencia a base de estraperlo coa garda civil aproveitándose da súa situación e os alemáns pisándolles os talóns; ela a Nai á que deben buscar en Ribadavia os perseguidos. Frieda, unha directora de orquestra que, por medio de cartas, lle vai contando ao seu irmán morto as vicisitudes polas que pasa na resistencia e agora na fuxida. 
Tres voces para contarnos a historia destas mulleres que permaneceron no silencio ata hai ben pouco tempo. Elas mesmas pediron que non se contara nada mentres estaban vivas. Esta é a nosa maneira de ser resistir nun tempo e un país no que, seguramente, nunca se sentiron libres de perigo para asumir o seu protagonismo e reivindicarse, como fixeron outros e outras por Europa adiante. 

domingo, 17 de febreiro de 2019

Adeus a un clásico: Tomi Ungerer

Así aparece Tomi Ungerer (Estrasburgo, Francia 1931) na páxina de Kalandraka
O ambiente bélico dos seus primeiros debuxos reflectía o seu rexeitamento á guerra e ao fascismo. En 1956 emigrou a Nova York, onde comezou a escribir libros infantís que tiveron moito éxito. Publicou en medios tan importantes 
como The New Yorker, Esquire, Life Show ou Fortune. Xa no cumio da súa carreira durante os anos 60, Ungerer plasmou na súa obra a súa reacción contra a hipocrisía e a superficialidade da sociedade americana. Mudouse a unha granxa en Canadá e a finais dos 70 trasladouse a Irlanda coa súa familia. A súa produción, que abrangue catro décadas de creación, calcúlase entre 30.000 e 40.000 traballos de diferentes estilos, e máis de 120 libros. Entre outros galardóns, recibiu a Medalla de Ouro da Sociedade de Ilustradores e o Premio Hans Christian Andersen en 1998. Ademais de debuxante, tamén desenvolveu outra faceta como filántropo, colaborando en causas humanitarias. 
Nas nosas bibliotecas aparecen os seus libros, en galego, dando razón dunha lingua na que se pode ler ademais do producido nela, o mellor da LIX internacional: Os tres bandidos, Adelaida, Crictor, Onde está o meu zapato?, Emilio; Rufus, o morcego que adoraba as cores; Caracol, onde estás?, Novos amigos e Alumette
Só a bondade pode imaxinar uns bandidos que se enternecen ante a inocencia, volver a traernos á nena dos mistos que morre na noite fría para a nosa vergoña ou mostrarnos como se pode superar... incluso a natureza.
Foi unha sorte a súa existencia, un agasallo as súas obras que seguiremos lendo. Grazas! 
Que do outro lado o acollan, tal como fixeron eses tres bandidos na súa ficción.

venres, 8 de febreiro de 2019

O premio Raíña Lupa 2017

A filla do Minotauro de Marilar Aleixandre publicado na colección Costa Oeste de Galaxia.
Este libro conseguiu o premio RaíñaLupa de literatura infantil e xuvenil, da Deputación da Coruña, na convocatoria de 2017.
O xurado destacou a calidade literaria dunha obra que permite varios niveis de lectura. Tamén sinala unha serie de aspectos que a enriquecen como a mestura de tempos históricos e unha relectura moi actual da mitoloxía grega cunha particular sensibilidade co patrimonio cultural.
Colocar aos personaxes mitolóxicos na Sicilia da II Guerra Mundial pode resultar innovador, pero aínda máis cando estes non se manteñen absolutamente fieis á súa historia. Penélope marchará nun barco, porque non aguanta que Telémaco a mande calar. Polifemo é un cego, respectado e querido aínda que se move como un sen teito. Minotauro rexenta unha taberna, casado coa muller que o salva do labirinto, a súa filla é a moza protagonista da novela que entra a formar parte da clandestinidade. Ulises vaise converter nun traficante de pezas arqueolóxicas, disposto a todo para acadar un bo botín, mentireiro e falso é un dos personaxes máis temidos na illa, pois cando el aparece o perigo está preto. Fronte a el e os seus secuaces da mafia que se aproveitan dos máis pobres que por comer farán calquera cousa, está a liga da Gorgona, unha organización clandestina de resistencia que defende o patrimonio e loita contra a escravitude nas minas e contra o negocio das augas explotado pola mafia.
Cada capítulo comeza cunha cita clásica, maioritariamente da Odisea, que abre a modo de pórtico o relato.
Unha narración de narracións. O poder da contada, esa supremacía da historia e da palabra. A amalgama de tempos mitolóxicos e históricos. A cultura como unión de ciencias e letras, a defensa da matemática.
Cando o inimigo é tan forte a loita semella inútil, pero aínda así, ante a evidencia de que se vai perder… hai que actuar. E nós, que somos herdeiros pola forza, como dixeran Xurxo Ayán e Manuel Gago, teremos que ver o papel do patrimonio como a historia que nos construíu, aquilo que outras e outros fixeron por nós.
Certamente, o que menos me gusta do libro é esa parte final na que aparecen os agradecementos como se fora un capítulo, igual que o glosario. Tocará estudar este tipo de presentación, esta maneira de entregar unha historia aos lectores e lectoras, pois hai unhas horas escoitei en relación a unha novela: “Non me gustou a edición: a letra é moi pequena e o papel escuro. Non apetece ler”.E se non apetece non se produce o gusto pola lectura, non hai fomento lector.

sábado, 2 de febreiro de 2019

Pere Tobaruela trae novos libros

Un deles é A boa e a avoa
Así se presenta na páxina da editorial:
"A Ona gústalle ler e na casa da súa avoa atopa un libro moi especial: cada vez que o abre le unha historia diferente! Pero o que é aínda máis sorprendente é que aos protagonistas do libro lles pasan as mesmas cousas que a ela..."
Xa estamos situados: unha historia na que a forma de contar vai ser importante, onde os sons das palabras tamén o son (ese xogo entre "boa e avoa" rimando en asonante con Ona) e a maxia dun libro que se escribe cando o les para contar o que a ti che serve, o que a ti che sucede. A relación entre avoa e neta que se entenden a pesar de que a avoa xa está a perder o sentido da realidade, esa maneira de sentarse Ona ao lado de Uxía, a maior nunha randeeira, a pequena nunha cadeira, o libro de O Principiño que comparten e a afecto que vai máis alá da morte. Todo comeza co principio do libro de referencia: "Cando eu tiña seis anos, unha vez vin un libro sobre a Selva Virxe que se titulaba Historias vividas, unha magnífica estampa. Representaba unha boa tragando unha fera" E ese libro será o que se escribe cos ollos que len.

Tobaruela xoga coas palabras e, especialmente, coas repeticións, para facer rodar o relato e traérnolo con toda a frescura..
As ilustracións de Víctor Boullón axudan a completar a historia, con esa avoa de mandilón que semella sacada dun dos murais de Joseba Muruzábal

venres, 1 de febreiro de 2019

Tradución (II)


O doutor  Proctor e os pos botapeidos de Jo Nesbo, con ilustracións de Per Dybving, traducido por Moisés Barcia desde a tradución ao inglés. Publicado por Sushi books.
O primeiro que nos chama a atención cando vemos o libro é que os caracteres do título son moito máis pequenos que os do nome do autor. Aparece arriba de todo, ocupando moita cuberta. O segundo que nos vemos obrigados a facer é ver quen é ese autor, entón cóntasenos que é un músico e escritor noruegués tanto para adultos como para a infancia, un home de éxito!
A historia, xa se nos anuncia escatolóxica, pero realmente funciona moi ben, áxil, ben tramados os personaxes e a trama: inventor con pinta de medio tolo que se fai amigo dun par de rapaces que non son nada populares nin deberían ser felices (pero tampouco o levan mal). Eles probarán os seus pos botapeidos (tanto os normais coma os de superpoderes), organizarán unha venda... pero tamén estaban os malos, o pai ladrón de patentes e os fillos maleducados e abusadores que queren roubar, que meten ao rapaz e ao inventor na cadea... Polo medio tamén atoparemos unha anaconda nas cloacas da cidade, unha banda de música, o día nac
ional (17 de maio, quen o diría?), unha escola e, especialmente o personaxe de Bulle que é un ser minúsculo e marabilloso.
Un par de catas, para facer boca:
"- Eses dous eran Truls e Trym -dixo Lise-. Son xemelgos e, por desgraza, viven na rúa dos Cantóns
Bulle encolleu os ombreiros.
- Truls e Trym viven en todas as partes.
- Que queres dicir? -preguntou Lise.
- Que en todas as rúas de todas as cidades do mundo hai un Truls e un Trym. Non te libras deles por moito que te mudes."
"- Non só non tes bo oído, senón que estás xordo coma un penedo! -Madsen estaba tan alterado que tremía e cuspía ó falar-. Pecha a porta e non volvas nunca! Nin pensarías que existe algunha banda que querería admitir un neno tan pequeno que... que...?
- Que nin lle caben as raias do pantalón no uniforme -dixo Bulle-. Que é tan baixiño que arrastraría as medallas da chaqueta polo chan. Tan anano que non chegaría nin a ver as partituras do atril, e que a gorra lle quedaría tan grande que lle taparía os ollos...
Bulle sorriulle inocentemente a Madsen, que avanzaba cara a el dando alancadas.
-... e non vería por onde vai -continuou Bulle-, meteríase por unha canella mentres o resto da banda desfila pola avenida principal."
Seguide buscando pola páxina 57, 82, 110, 128 ou 161 na que Bulle é quen de opinar sobre mulleres e homes con ese humor e serenidade tan seus.  Por riba, unhas ilustracións, a lapis, seguindo certa estética alemá de humoristas intelixentes e críticos.    
Moi recomendable, moito; ademais, que haberá que interese máis aos pequenos que falar de peidos ao tempo que lle poñemos diante un personaxe tan intelixente e cuns valores tan consolidados como Bulle?