Seguimos con Merlín cómics e as novas entregas de Formig4s

Seguimos con Merlín cómics e as novas entregas de Formig4s.

A entrega número 7 de Formig4s leva o título de Misión Entroido. Da man de Pere Tobaruela e Andrés Meixide, unha publicación chea de vitalidade e dinamismo na que se xoga co deseño e as tipografías para facer máis ameno e divertido o libro. 

Así se presenta: "FORMOS4, FORX4N, FORNEL4 e FORM4IL son os catro integrantes das FORMIG4S, unha brigada especial que vai ata calquera recuncho do mundo para esclarecer os casos máis enigmáticos e complicados. En «Misión Entroido» as FORMIG4S enfróntanse ao doutor Paumao durante estas populares festas. Que tramará o malévolo científico? A brigada especial será capaz de poñer freo aos seus plans? Entroido, tempo de diversión e de aventuras da man das FORMIG4S entre máscaras e disfraces por Galicia adiante."E, con eles, aprendemos as máscaras do entroido galego.

Os vagalumes de Marí de Alba Míguez e Damián Gómez forma parte da colección Merlín cómics destinada á infancia para cubrir ese baleiro que ata hai pouco tempo se facía inmenso. Na actualidade, están aparecendo series (Marcopola, Lendas do recreo, Animalia...) e bandas deseñadas dunha soa entrega (O caderno de rama, Nerea. A invasión dos trastos...)

Sinopse: "Marí é unha nena de dez anos que vive feliz ata que o seu pai ten que embarcar por motivos de traballo. Cando o barco está a piques de regresar, o faro da vila estrágase. Marí nunca imaxinaría que o conto que lle contaba o pai sobre monstros e vagalumes poida ter algo que ver coa posibilidade de que o faro volva iluminarse antes de que o seu pai chegue a porto." 

Varias novidades: Dous libros para ver

Unha momia moi famenta de José Carlos Andrés ilustrada por Gómez, traducida por Maruxa Zaera e publicada por Nubeocho. Unha pequena momia esperta nunha pirámide; está morta de fame e berra porque leva moito tempo sen falar, tamén terá frío porque as vendas van caendo... O mellor é que cando fuxen os que a ven, queda atrás unha nena que decide axudala; fanse amigas. Alí as nais da nena botaranlles unha man antes de que a raíña Endas teña que volver á pirámide e elas regresar ao lugar de orixe, pero volverán para visitala e deixarlle comida. Ben contada, magnificamente ilustrada e introducida a diversidade familiar de maneira absolutamente natura, porque hai algo menos raro que ten unha mamá e unha mami?

O trocatintas de Gonçalo Viana traducido por Xosé Duncan e publicado por Bululú. Un libro no que se conta unha historia algo absurda ao redor dunha nube e unha árbore pero no que o importante é a imaxe, esas ilustración de dous nenos, un can, un mundo no que a árbore nube vai cambiando de cor facéndose nube, onde un público observa, incluso covnertgido en casas (unha das mellores imaxes nas que as casas teñen ollos, moitos ollos e exprsión). Todo un xogo de cores e formas fermosísimas e orixinais nos que o sol pode ser un ollo, os homes converterse en paxaros e mostrando a capacidade de creatividade para cambiar un imaxinario xogando cos estilos máis vangardistas da arte. Moitas lecturas pode achegar unha obra como esta na que o autor tamén é personaxe!

Kalandraka e as súas novidades: O elefante que perdeu o seu ollo, Sete monstros e un gato...

 

O elefante que perdeu o seu ollo de Boniface Ofogo ilustrado por Marc Taeger, traducido por Manuela Rodríguez publicado por Kalandraka. Así se presenta: "Unha viaxe ao corazón de África a través dunha fábula sobre a importancia da calma para afrontar as dificultades." Imaxinemos un elefante que pasa a vida xogando cun ollo, un día lánzao tan alto que desaparecu entre as nubes, búscao por todas partes e como non o atopa pregúntalle aos animais (sapo, crocodilo, tartaruga, chimpancé, xirafa, elefante...) ata que aparece unha nena á que lle gusta velo xogar e o tranquiliza, daquela, a auga do río que da tranquila e transparente... e xa imaxinas o que pasou. E da historia sacan unha moralexa: ante os problemas o mellor é non perder os nervios, así verase máis doadamente a solución.

Sete monstros e un gato de Rafa Ordóñez e Christian Inaraja, traducido por Xosé Ballesteros na colección Demademora de Kalandraka. Así se presenta:"Os protagonistas deste conto van marchando aos poucos: rimas divertidas que nunca acaban, nada de medo, risa asegurada!" Sete monstros pasean cun gato, cada un deles quere darnos un susto pero acaban eles asustados, un a un, e cada vez quedan menos: á pantasma o vento ráchalle a sábana, o vampiro é atacado polosol, o zombi cae e descontrola o corpo, a bruxa atemorízase cando ve o seu propio reflexo, a momia perde as vendas, o lobishome non atura o ruído e a Franki espántase ante un verme; queda só o gato que decide volver á casa e ler un bonito conto de pareados que non é outro que o que temos nós nas mans. Magníficas ilustracións, sinxelas, sobre fondo branco, que lle entregan todo o protagonismo á historia.

 

Kalandraka e as súas novidades: A volta ao mundo

Kalandraka, entre as súas novidades, presenta: A volta ao mundo de Javier Villafañe con ilustracións de Juan Ramón Alonso e tradución de Iago Nicolás aparece na colección MareMar de Kalandraka. 

Da presentación editorial:"Iago sae da casa no seu triciclo, disposto a dar a volta ao mundo. Unha aventura de estrutura acumulativa que pon en valor o poder da imaxinación." Porque, ás veces, o mundo é a túa mazá ou a túa aldea, e o bo é que diferentes seres se animen a acompañarte e dar a volta a ese mundo, contigo. Os amigos vanse xuntando, pouco a pouco, e despois da festa marchan todos de repente, para volver ao seu lugar, ao seu fogar. Niso consiste a vida, en facer un camiño, dar unha volta e ir en boa compañía.

Soñar con dinosaurios de Allan Ahlberg e André Amstutz traducido por Óscar e Sandra Senra Gómez e publicado por Kalandraka na colección Tras os montes. Así aparece na presentación editorial: "Unha nova aventura dos esqueletos máis divertidos, na que terán que enfrontarse en soños a uns peculiares dinosauros." Esqueletes e dinosaurios pode ser unha boa combinación (e xa non digamos se andamos polo samaín). Á rapazada non lle meten medo nin uns nin os outros senón máis ben o contrario, adóranos!

Os esqueletos están deitados e soñan con dinosaurios (que tamén se mostran en forma de esqueletos), o medo é libre, sempre medo aos máis grandes, sempre asombro ao que non entendemos ou non cubre as nosas expectativas... Unha historia surreal na que nun momento determinado os dinosaurios chocan entre si e convértense nun gran monte de ósos

Os libros das Letras para a infancia (II) Alma de violino.

Tres libros levan aparecido antes deste fin de ano.

De Xerais, ademais do libro de María Canosa: Luísa Villalta, melodía de palabras na colección Merlín, dirixido a rapazada de máis de once anos, está na rúa Luísa Villalta. Alma de violino de Beatriz Maceda e Eli Ríos con ilustración de Laura Suárez. Un libro de gran formato con moita ilustración e o equivalente a máis ou menos unha páxina de texto por plana. Unhas imaxes magníficas que ademais lembran o retrato de Luísa Villalta. 

A alma do violín é unha pequena peza que se coloca no interior e por debaixo da ponte que soporta a presión das cordas tensadas. Violín ou violino como ela o denominaba, é o instrumento que tocou ao longo da vida e co que participou na Xove Orquestra de Galicia ou no grupo Escaino. Alma de violino era a alma que tiña Luísa na que a poesía e a música ían da man. 

É con palabras, ao redor delas como se conta a historia de Luísa, das palabras favoritas das autoras: Infancia, Violino, Lingua, Galiza, Silencio, Compromiso, Escrita, Cidade, Muller e Alma. Recóllese un poema "Materia de Alexandre Bóveda" e unha serie de citas da autora das Letras. Nada lle foi alleo a Villalta en canto a asumir compromisos co país, coa lingua, co feminismo, coa cultura, coa paz, coa memoria histórica, coa ecoloxía... a participación nos diferentes medios de comunicación e nos diferentes foros  de opinión e organizacións (Mesa pola Normalización Lingüística, AELG, Galeusca...). Un compromiso tamén coa escrita en todos os seus xéneros e coa música. 

Outro libro, para coñecer a esta muller polifacética que ademais de música foi escritora de narrativa, teatro, poesia, ensaio, artigos xornalísticos e tradutora. Como puido darlle o tempo para tanto? E aínda hai obra por coñecer, aínda quedan escritos sen publicar... Agardámolos!

Os libros das Letras para a infancia (III) Tinta do mar

Tinta do mar. Pequena biografía de Luísa Villalta escrito por Polo Correo do Vento e ilustrado por Tania Solla aparece publicado na colección Mulleres galegas da editorial Lela. 

O violín e a cidade d´A Coruña enmarcan as gardas. Preséntase así:"Luísa Villalta (A Coruña, 1957-2004), foi unha escritora, docente e violinista galega, homenaxeada no ano 2024 co Día das Letras Galegas. Unha intelectual poliédrica que traballou en distintos campos, e en todos ben: poesía, teatro, narrativa, ensaio, música e colaboradora habitual en xornais e revistas. Foi unha muller feminista, ecoloxista e amante da nosa lingua, comprometida cos movementos sociais e culturais como A Festa da Palabra Silenciada e Burla Negra, e formou parte da Mesa Pola Normalización Lingüistica e da Asociación de Escritores/as en Lingua Galega."

Os seus versos:

"E o mar interminabel danza, borra / o nome escrito sen que o ritmo morra" 

"Nacín enfronte de min mesma  /  cando a Pescadería era un leito de sereas"

Andei por Santiago / pisando estrelas  / na noite."

Para máis información... xa sabedes nas bibliotecas e tamén, sempre, na páxina do Seminario Galán

Os libros das Letras para a infancia (I): Luísa Villalta, a literatura envolta en música

Tres libros levan aparecido antes deste fin de ano.

De Xerais, Luísa Villalta, melodía de palabras de María Canosa con ilustración de cuberta de Laura Romero (colaxe no seu estilo cunha Lúisa moi recoñecible) e fotografías no interior. Trae consigo un código QR que dá acceso a unha pequena intervención de María Canosa presentando a biografía da escritora á que se lle dedican as Letras Galegas 2024. Un libro que analiza a biografía da autora en base a núcleos temáticos relacionados coa música: pentagrama, cada unha das notas DO (de dozura), RE (de reservada), MI (de militancia e amizade), FA (de formación académica), SO (de sólida), LA (de latexo), SI (de silencio) e Harmonía, para rematar cunha selección de poemas de Villalta, un apartado de outras publicacións desta autora non mencionadas no texto e unha páxina de agradecementos que fala da xenerosidade e gratitude de María Canosa.

Tal como comenta no vídeo, María conta esta historia tal como ela quería que lla contasen.  Unha vez que ten toda a información posible ao redor de Luísa decide organizala explicándonos como foi a súa vida e os seus grandes empeños: a palabra e a música. Estrutura a documentación e vainos presentando cada etapa e ámbito despois dunha introdución relacionada coa música, na que nos explica ese aspecto dunha maneira realmente rica e interesante, algo que ten que ver coa súa capacidade para a escrita de non ficción, informando do realmente atractivo e valioso. A escrita de teatro (Concerto para un home só, O representante, O paseo das esfinxes publicados nos Cadernos Dramáticos Galegos, As certezas de Ofelia e Os doces anos da guerra; a traducion de Manifesto por un novo teatro de Pasolini ou o estudo O Don Hamlet de Cunqueiro: Unha ecuación teatral) poesía (Música reservada, Ruído, Rota ao interior do ollo, Apresados sen presa, Estudo das sombras, Modulación de Orfeu, En concreto...), ensaio (O outro lado da música, a poesía: relación entre ambas partes na historia da literatura galega, Poética. Sobre un certo estado de conciencia (2002). A lingua dos sons (2003), A Música e Nós e artigos xornalísticos (Libro das colunas), as amizades que a enriqueceron (Beiras, Pillado, Fernán Vello, Pilar García Negro, Pilar Pallarés, Pepe Cáccamo... os poetas dos oitenta e dos noventa), os compromisos adquiridos co país e a súa cultura (especialmente coa lingua), a defensa dos valores democráticos e da identidade lévana a converterse nunha persoa responsable coa sociedade e o tempo no que lle tocou vivir, participando nos movementos sociais e actuando ante os problemas colectivos coma o Prestige, a guerra, o problema palestino...

Unha obra sobre a autora das Letras realizada dende unha mirada diferente, dende unha óptica que ten que ver co seu outro amor: a música; porque di a autora que "unha arte só se pode explicar desde outra arte".

Cando a adolescencia é realmente un problema

Teño 14 nos e non é unha boa nova de Jo Witek móstranos ese mundo no que ser muller e adolescente non é unha boa nova.  A novela está traducida por Antía Veres Xesto e ilustrada por Jimena Estívaliz. Preséntase como "Una historia chea de esperanza sobre unha terrible realidade que sofren cada ano doce millóns de nenas no mundo: o matrimonio infantil." e tamén "Efi é unha das millóns de rapazas que anualmenteson privadas de autonomía e liberdade. Coa súa voz, libre e progresista, resoa unha potente denuncia, un chamamento para cambiar as cousas..."

Esta denuncia dos matrimonios forzados, recibiu o premio Bibelio 2021 na categoría xuvenil. Narrada en primeira persoa, a rapaza, vai contando como sae do colexio e volve á casa na aldea; mentres o fai vaise sentindo parte da comunidade, un elemento esencial que saiu a formarse e que quere mellorar o seu entorno (talvez facéndose enxeñeira), vai acordándose de todos aos que botou de menos nestes seis meses que pasaron separados, as notas son boas, leva tres libros que lle prestou a profesora que é o seu referente no mundo da cultura occidental, soña con ver as amigas para xogar e poñerse ao día. Remata o primeiro capítulo con "(...) teño o convencemento de que o mundo é meu. Aínda non sei que estou trabucada e que son eu a que lle pertence ao mundo dende o día en que nacín." Deseguida se dá conta de que todo cambiou, xa non é unha nena e non vai poder facer as cousas de sempre, rematou a liberdade, todo pode resultar perigoso, non vai poder ir á carpintería axudar ao pai porque tampouco está ben visto que unha rapaza faga iso. Un vestido, "roupa de muller, porque xa es unha moza casadeira" dille a nai cando llo entrega, algo que a aprisiona. Todo cambiou, as amigas xa non son as mesmas, unha delas xa ten amañado o seu matrimonio cun vello e afirma "As rapazas non deben pensar na súa felicidade persoal, senón que primeiro han de tratar de buscar a da familia", mentres lavan no río saben que as mulleres da aldea as vixían, elas son o elemento represor que reprimido polos homes exerce de control das máis novas. Mulleres asoballadas que se conforman co seu destino e tentan que ningunha vexa outro horizonte, mulleres que son castigadas se as súas fillas non cumpren as expectativas dos homes, mulleres para o traballo da casa e a crianza dos fillos que semellan converterse en harpías vítimas convertidas en verdugos. Ás que desobedecen á familia só as agarda a desgracia máis absoluta: rexeitadas por todos, castigadas ata case a morte, responsabilizadas a familia do comportamento da filla (especialmente as nais) han de repudiala en público e din que rematan exercendo a prostitución na cidade. Todos os cambios que ve chegan ao cumio cando atopa aos pais amañando o seu matrimonio cos pais dun home 15 anos máis vello ca ela e descoñecido, séntese traizoada e cando abre "a xanela  que dá ao planeta promete que nunca deixaría que ninguén a pechase. Son unha rapaza con moitas luces e nunca podería vivir na escuridade". Unha rapaza que pensaba nas novelas de aventuras ve como a súa vida se transforma nunha obra de teatro tráxica, acaba de levantarse o pano para a representación. Son unha moza casadeira, ofrecéronme en matrimonio a un descoñecido e, mentres agardo o casoiro, a miña propia familia retenme como prisionaeira. Teño catorce anos, e non é unha boa nova. Vanme casar e non é unha boa nova. Son unha nena, e non é unha boa nova". Tradición ás veces ten moito que ver con traición, cando unha violencia xorda a arrodea, cando a alienación das mulleres constrúe unha cárcere contra as outras mulleres porque para todas elas as tradicións son inalterables, son a súa única riqueza nun mundo que xira sen elas, o único que lles deixaron foron uns cantos ritos seculares".

Ela agárrase a un poema de Emily Dickinson coma o raio de esperanza mentres o prometido lle fala, métese no cuarto da poeta como espazo de liberdade. Porque a literatura pode salvar, así o fai cando decide converter ao prometido en ogro, cando recita para si os versos, cando fuxe a un xardín interior que é só dela (e tal vez doutras mulleres que tampouco queren cumprir as expectativas sociais)

A novela, tal como se nos di, denuncia actos delitivos, que atentan contra a autonomía e a liberdade das mulleres e as envolven en entornos de violencia física e psicolóxica; non só busca sensibilizar e expor esta situación atroz a un só sector da poboación (como as nenas e adolescentes), senón envolver a todo tipo de lectorado dentro desta conversación, co fin de abrir o dialogo ante este tema que incomoda crenzas e costumes de culturas, por actos que deberon terse abandonado co avance, a evolución moral e cultural da sociedade.

Atención ao final. Ábrese a conversa! 

Premio Raíña Lupa de Literatura Infantil e Xuvenil

O Premio Raíña Lupa de Literatura Infantil e Xuvenil recaeu en Lois Pérez pola obra A tribo do mar. A historia de varios rapaces africanos que soñan con fuxir dunhas situacións demasiado duras para poder resistilas, dunha moza caboverdiana en Burela e outra do primeiro mundo: unha influencer que acaba crendo a sofisticación e artificiosidade que a rodea. Varios mundos coincidentes no tempo que nos falan das necesidades máis básicas ao lado das tonterías máis absolutas, da manipulación á que nos sometemos polo propio gusto ou daqueles pequenos que continúan sendo esclavos nas mans de diferentes tipos de poder. O mundo dos africanos que queren pasar a Europa e para iso se ven envoltos en mafias, rodeados de mala xente sen sentimentos, á que unicamente lle importan os cartos, de situacións máis levadeiras como a desta rapaza que xoga a fútbol sala e se vai facendo cunha parcela de éxito (por fin alguén gana!) ou da que non pode vivir sen o seu can que está sendo sometido a unha residencia cura con psicólogos e coidadores. 

A tribo do mar é a daqueles que soñan con atravesalo, a da que o mira para calmarse e soñar, porque o mar está sempre aí separando pero tamén como presenza inconmensurable, imposible de medir e contar, salvando e matando, dando a benvida ou despedindo. 

Na presentación editorial dise que o mar pode ser infranqueable pero o deserto tamén "é unha boca que ten sede nun mundo que ten fame" e fálase de "Unha aventura que mira as feridas do mundo e navega polas súas historias invisíbeis." 

A novela xuvenil que toca ler, agora publicada na colección Forá de xogo de Xerais. As historias que toca chorar (ou rir). As persoas que salvan, que sempre as hai coma eses avós que contan ou cociñan, que cosen os fíos familiares e de relación co mundo que foi; ou eses referentes que salvan sen dicir ren, tentando rescatar o que de bo hai no mundo. E a crueldade rodeando as vidas inocentes coma rapiñas ou carroñeiros atentos ao desfallecer das criaturas para acabar con elas e engordar algo máis os seus petos. Todo vale nun mundo inxusto no que a rapazada tamén é mercancía.

Os minilibros de Kalandraka

 

Os minilibros de Kalandraka son un conxunto de sete libriños que veñen nunha caixa. Títulos realmente imperdibles que se distribúen da seguinte maneira:

A primeira caixa contén os seguintes títulos: O coelliño branco, A galiña roxa, Chibos chibóns, A casa da mosca chosca, A ratiña presumida, Garavanciño e O poliño da abeleira.

A segunda: Orellas de bolboreta, A cebra Camila, Os ratos da casa, Gato Guille e os monstros, Un agasallo diferente, Xaime e as landras e Os de arriba e os de abaixo. 

A terceira caixa ten: A árbore da escola, O fío, Amelia quere un can, Os tres porquiños, Paco, O patiño feo e Once damas atrevidas. 

A cuarta: Animais de compañía, Cera, O pirata Pata de Lata, A escada vermella, Os tres osos, Ser amigos e Tomás, o bromista.  

A quinta:  Distinta, A merliña, Ratos de viaxe, A araña e máis eu, A familia C, Avós e O principio. 

A sexta:  O conto do outro día, Amora, Atrapamiradas, Chófer de sandías, Paxaros, Ratos na escola e Unha pantasma con asma. 

A número sete:  Chuvisca, A viaxe de Mamá, Soños á beiramar, O osiño Chispa, Tartaruga vs. Lebre. O desquite, Sete monstros e un gato e Moncho e a mancha. 

Sete caixas e sete libros en cada unha delas. Un número máxico para obxectos de culto porque, para que serven uns libriños tan pequenos cando podemos acceder aos magníficos álbums de bo tamaño e pastas duras? Pois, para levalos no peto coma un segredo ou coma un tesouro, para que vaian connosco a onde sexa que nos movamos e podamos lelos de novo case ás agachadas ou podamos compartilos con quen atopemos no camiño. Imaxinades sacar o conto e compartir a contada ou a lectura? Imaxinades ir onde o irmán pequeno e dicirlle: "Cando eu era coma ti tiña un conto que me gustaba moito. Mírao" e como se fose un truco de maxia aparece o contiño e podedes compartilo.

Os versos da mariola de Antón Cortizas. Premio Arume de poesía para a Infancia

Os versos da mariola de Antón Cortizas acadou o Premio Arume de poesía para a Infancia e foi presentada a súa edición en decembro de 2023. Publicado por Embora, cunhas ilustracións impresionantes de Andrés Meixide que converten o libro nun verdadeiro xogo.

Reivindica o xogo tradicional a través da poesía e a ilustración. Un xogo literario sobre os vellos xogos da infancia e tamén un libro pensado para xogar coa súa lectura a través das propias ilustracións. Unha sorte de brincadeira coa palabra poética como vehículo para achegarse a un encontro entre a rapazada, máis alá da tecnoloxía ou as pantallas.

Volve o escritor ao empeño de defender o xogo tradicional e a maneira de xogar da rapazada noutros tempos de máis natureza e rúa e menos actividades dirixidas e pantallas, tal como se fixera na obra de teatro coa que ganara o premio Gala do Libro de 2016, Xogando con gatos.

No apartado "O porqué destes versos"  o autor mostra esta preocupación ante o cambio das formas de enredar da infancia, fala dos valores positivos e didácticos do xogo tradicional e busca que a lectura e a poesía sexan tamén unha brincadeira. Para iso, cada poema convértese nun xogo e desta maneira precisa a colaboración do lectorado para sentir que o libro acada o seu obxectivo. Todo tipo de recursos lúdicos e lingüísticos van no seu auxilio: caligramas, pareados, lecturas colectivas, cambios de letras por números ou palabras desordenadas... todo serve ao xogo, coa mariola como centro do mundo.

El ten máis libros relacionados con xogos como Chirlomirlos (Enciclopedia dos xogos populares, Ao pé da Laxa da Moa - recolleita da riqueza literaria oral en forma de adiviñas, trabalinguas, contos, lendas e refráns do concello de Carnota) e Tastarabás. Enciclopedia de brinquedos tradicionais).