mércores, 30 de outubro de 2019

Unha nova distopía

 A incríbel viaxe de Noa e Fernando C. Cimadevila, publicada na editorial Contos Estraños.
Ás veces apetece unicamente recoller unha serie de anacos do texto, a modo de cata.
"-Toda a Urbe é unha gran mentira. Todo se sostén polo traballo de escravos que son desbotados igual que pezas de recambio. E vós vivides enganados, pensando que podedes permitirvos esa vida, sen ter en conta que para iso alguén debe pagar un alto prezo."
"-(...) Este mundo deixouse lear pola súa soberbia, esquecendo que hai algo moi por riba da ciencia: a propia natureza.
- Pero a ciencia pode controlar a natureza -repliquei.
- Colle o martelo e golpéate a man con el! -exclamou o home-. Pensas que  importante é a ferramenta? Non. O importante é a túa man. É ela que construíu o martelo para o seu beneficio, non para ser golpeada por el."
"(...) a vida no noso planeta xamais volvería a florecer. Era demasiado tarde para cambialo. Tivemos a oportunidade durante séculos, pero fomos acumulando os problemas baixo a alfombra para as posteriores xeracións; para os nosos fillos, os nosos netos, e os fillos dos nosos netos. Démoslles a vida e deixámoslle un legado envelenado".

martes, 29 de outubro de 2019

Os libros das Letras (I)

María Victoria Moreno. A muller que durmía pouco e soñaba moito escrito por Fina Casalderrey e Marilar Aleixandre, publicado por Edicións Xerais de Galicia.
O primeiro que atopamos é un retrato de Fino Lorenzo na cuberta do libro. Logo, o retrato que as dúas amigas escritoras van tecendo arredor dunha serie de eixes: a libraría que montou en Pontevedra cun grupo de amigos (que lle vai dar pé para falar da Ditadura, os libros e autores prohibidos, a solidariedade,  falta de libros e bibliotecas...), a infancia (nómade, indo dun lugar a outro seguindo o traballo dos pais, a famila,...), a orfandade de pai (a dispersión dos irmáns internos para facer o bacharelato, a universidade e as primeiras docencias), os cachorros (referíndose aos diferentes cans e os libros nos que os usa como personaxes), na pel das outras persoas e tirar a luz das sombras (a súa relación con Galicia, os libros, a adopción dos seus fillos, o traballo de oio á lingua, o eu amor polos outros cachorros como chamaba ao alumnado, a enfermidade...) para rematar con "No Arroás , a toda vela!". Dúas mulleres que a coñecen moito falan sobre ela, centrándose en ámbitos imprescindibles e apoiándose na voz dos irmáns para recuperar a infancia.
Pero o libro é máis que iso. O libro recolle as obras publicadas pola autora á que se lle dedican as Letras, e unha liña do tempo que ela soa valería para darlle valor ao libro, na que cada ano se fai corresponder coa vida e obra da autora nunha columna e na outra se recolle o que acontece de interese "En Galicia, España e no mundo" plasmando unha serie de datos, moitos deles relacionados coa literatura e a edición galega, con feitos históricos nos que non acostumamos a pararnos e con fitos relacionados coa literatura infantil e xuvenil galega.  
Esta liña do tempo seméllame una acerto, igual que as referencias históricas que aparecen en cada un dos capítulos para que a apazada que le o libro caia na conta de que aqueles tempos eran moi diferentes a estes, e non queda máis remedio que contarllo. Tamén me parece un acertoa utilización de fotografías, documentos e ilustracións dos seus libros

luns, 28 de outubro de 2019

XII Premio Compostela de álbum ilustrado

O can de Milu  de Mariann Máray (publicado con tradución de Manuela Rodríguez) resultou ser a obra ganadora do XII Premio Compostela de álbum ilustrado.
Di a presentación editorial: Peluso é o gran compañeiro de xogos e de diversión dunha nena encantada coa súa peculiar mascota. Unha historia de amor polos animais, amizade incondicional e libertade.
Porque cando tes tanto empeño na compañía dun can non importa a raza, nin a cor, nin o tamaño, nin... o que sexa. Queres un can e es feliz con el!
O xurado destacou a súa atrevida aposta plástica, reforzada pola multiplicidade cr´omática, próxima á estética nais e ao mundo da infancia.

xoves, 24 de outubro de 2019

24 de outubro DÍA DA BIBLIOTECA

E con ese motivo un cartel de Miguel Calatayud e unha mensaxe de Gemma Pasqual, traducida ao galego por Héctor Cajaraville.
A SEN CONTO
Non quería ser princesa, non quería ser liberada polo príncipe azul. Tampouco que o bico dun Príncipe a devolvese á vida; nin que a salvase da explotación infantil, non quería esconderse na casa dos sete ananiños e ser a súa criada ata que un príncipe a viñese rescatar. Non era capaz de renunciar á súa voz polo amor dun mozo; nin esperaba que san Xurxo a salvase do dragón. Nobres princesas condenadas a durmir ou ao silencio, por orde dunha madrasta, dun pai ou dunha fada boa.
E puxo os seus zapatos vermellos e fuxiu do seu conto, correu e correu buscando refuxio ata converterse nunha sen conto. Era unha sen libro, unha sen papeis, non a querían en ningures.
Nunha casca de noz navegou polo Mar das Letras, e naufragou. Nadaba contra a corrente, fortes ondas de frases afogábana, e cando se deu por vencida e se abandonou á súa sorte, de súpeto salvouna a capitá Pippi Långstrump, unha nena libre, xenerosa, que nunca se aburría, que se atrevía a cuestionar o razoamento dos adultos. Acompañada por Matilda, navegaban polo mar das letras para rescatar todos aqueles personaxes que se aventuraban a cruzar o mar buscando un conto mellor. Heroínas con forte sentido da xustiza e do deber de protexer os máis débiles.
Finalmente, despois de moitos atrancos, chegaron a porto seguro, o Porto da Biblioteca, o Paraíso do que lle falara Borges: un lugar cheo de tesouros afundidos, como lle dixera Virginia Woolf; unha nave espacial que a levaría aos recunchos máis afastados do universo; unha máquina do tempo que a transportaría ao pasado máis remoto e ao futuro más afastado; unha saída a unha vida mellor, máis feliz e máis útil, como lle explicara Isaac Asimov. Un lugar onde non necesitaba ser princesa para ser a protagonista de todos os contos. 
Longa vida ás bibliotecas, refuxio de todas, tamén das sen conto, das sen libro, das sen papeis, das nenas que non queren ser princesas e dos nenos que non queren ser heroes. Longa vida aos bibliotecarios e bibliotecarias, gardiáns do Paraíso, de máquinas do tempo e de grandes tesouros como son os libros.

mércores, 23 de outubro de 2019

MVM Homenaxe das Letras


Foron aparecendo os libros que corresponden ás Letras dese ano, os libros que tratan biografía e obra da escritora homenxeada.
Un libro realmente traballado, froito da documentación de todo tipo pero tamén da reflexión profunda arredor desta muller adiantada ao seu tempo, tal como a autora declara. 
Mestura biografía e obra tal e como sucede a vida, mestura a análise histórica e o compromiso que MVM para ofrecernos o  seu  retrato, o da súa obra e o da época que lle tocou vivir.
Demostra a seu compromiso coas causas inxustamente tratadas coma o galego,  os libros e a literatura en xeral, a literatura infantil e xuvenil en particular, a muller e a infancia, o alumnado e a mocidade, unha escola renovadora,... e como a súa rebeldía contra o estado das cousas fan dela unha pioneira e muller imprescindible.   
Un luxo de tratamento!

martes, 22 de outubro de 2019

Unha historia de Jack Mircala

Jack Mircala, ilustrador pero tamén facedor de historias. 
Jack Mircala, o creador que esconde o seu propio nome (Fernando Gómez) para utilizar o de Jack como homenaxe ao protagonista da película "Pesadelo antes de Nadal" (Jack Skeleton) e Mircala por unha vampira que aparece nun dos relatos do escritor irlandés Joseph Sheridan.
As súas obras son inconfundibles: constrúe con cartolinas de cores as personaxes e decorados que posteriormente fotografará, sempre cunha estética gótica ambientada no século XIX.  
Neste caso, Pánico no Bosque dos Corazóns Murchos (O romance arrepiante de Fastío e Bladís) estamos ante unha obra especial na que as follas con case de cartón recollendo as gardas interiores que reproducen parte do decorado e unha historia que se conta acompañada de imaxes en cada par de páxinas, todas elas en branco e negro. Agora, imaxinemos o Bosque dos Corazóns Murchos cheo de criaturas pánicas que podían ser espantos, tormentos, agonías ou medos todos eles formados polos soños perdidos nos que se chantaba unha espiña dunha matogueira deforme. Estes seres grotescos e aberrantes non poden durmir, de noite ouveaban no bosque e de día baixan á cidade de Malvadía a asustar aos veciños aguilloados polos acordes de violín do seu líder Fastío. A partir de aí, buscando algo de descanso darán cunha moza, xurdirá o amor e todo cambiará... 
Cando pechedes o libro entenderedes a razón pola que ás veces espertades algo asustados no medio da noite.   
Unha hsitoria traducida por Maruxa Zaera e publicada por Bululú.

mércores, 16 de outubro de 2019

Cando se acerca o tempo do Samaín: libros para ti e para minn











Ídesme permitir unha publicidade, un recoller a imaxe sen máis para poder mostrar diferentes libros que tratan este tempo desde diferentes puntos de vista e sempre dende o galego.
Grazas e ogallá sigamos celebrando o samaín, aínda que andemos nadando no plurilingüísmo, entre conversadores estranxeiros (que estarán encantados de estudar a nosa tradición, se son cultos) e estrañas asociacións que minten ata nos estatutos.
Non foi posible, negouse o servidor, así que me tocará ir listando os títulos:
Os esqueletos divertidos
O gatipedro
Coraline
A meiga Chuchona
Operación Frankenstein
Mortiña e Mortiña. Un curmán repugnante
Aurelio
Pánico no bosque dos corazóns murchos
Mitos e lendas da Galicia máxica
Corre, corre, cabaciña
O noso samaín 
O samaín
Indo para o samaín
Violeta quere ser vampiro
Esmeraldina, a pequena defunta
Seis barbudos  
A min non me comas
A bruxa regañadentes
Que susto!
A fugueira de pelostortos
O ano que os pitos perderon a cabeza
A visita dos domingos
A casa da miña avoa
Teño medo!
Hop Frog
As manoplas de Carapuchiña
Verlioka
O aprendiz do home do saco
... 

venres, 11 de outubro de 2019

Libros de teatro. Premiados

 
A Biblioteca Dramática Galega conta un novo título: O valo de Carlos Labraña, ganador do IX Premio Manuel María de Literatura Dramática Infantil 2016.
Cunhas ilustracións de Nuria Díaz que buscan a sinxeleza para mostrar o fundamental da historia, as expresións que nos falan da evolución do pessonaxe principal e dun espazo "mínimal" como corresponde ao deserto.
Alí, no deserto atópanse un soldado que andaba a poñer un valor por orde superior, para separar un país doutro para crear fronteiras e unha moza que fuxe da guerra e a fame. As conversas entre eles e as miradas ao ceo na noite, a comida compartida e o teito provocarán un cambio necesario.
Unha historia que lembra o Valados de Agustín Fernández Paz, onde tamén unha nena e un neno se empeñan nun ímprobo traballo... pero igual teñen que ser eles, os que ven en coiro ao emperador os que comecen a tirar valos e dicir verdades.
Sahara, a rosa do deserto e o Soldadiño de chumbo han ser personaxes  lembrar. 

xoves, 10 de outubro de 2019

Unha novela de adultos dunha autora de LIX

Tardei en lela. Había algo escuro nesa colección de contos, Un animal chamado néboa, que xa partía do título; algo desacougante. Xa o fora Recinto gris aínda nunha colección xuvenil. Mundos dunha dureza diamantina nos que resulta difícil ver saída.
Se algo caracteriza a literatura para a infancia e a mocidade é a esperanza. Cando se traballa con persoas que non teñen demasiada experiencia hai que manter a esperanza non só porque aínda todo é posible, senón, e sobre todo,  porque hai que entregarlla cada día e aínda nas peores circunstancias para que aprendan que o que hoxe é negro mañá pode ter outra cor. Ledicia Costas sábeo. A autora asume outro destinatario cando quere mostrar a crueldade máis absoluta e semella descargar nestes relatos o veleno máis mortífero e letal. Escolle unha época, a II Guerra Mundial e "a condición humana en situacións límites". 
Leningrado sitiado pola fame coa imaxe dos antropófagos buscando alimento. A derradeira criatura que nace e morre deseguida xunto ao pai co que debeu repartir o leite materno. A vida nos campos de concentración, as torturas que conducen á morte producindo a maior dor, a falta de todo tipo de escrúpulo ou sentimento, o sadismo ata límites insospeitados. Hai relatos onde a autora nos quere dar un respiro como o que relata o encontro entre unha xaponesa descendente dun supervivente da radioactividade e o fillo do que comandaba o avión soltou a bomba atómica, recolle o nome Hope da esperanza e unha chiscadela á fábrica de chocolate de Dahl, ou aquel outro no que a xustiza actúa contra un torturador e podemos albiscar un final feliz. Pero son os menos, pero é unha luz moi débil no medio da noite escura, porque os xuízos aos nazis deixan portas abertas, porque non son só os nazis e fascistas os que nos fan desconfiar do xénero humano, os norteamericanos tampouco fan xustiza cos seus e a historia do capitán que conduce a bomba sen saber o que leva e que será conducido con toda a súa tripulación á morte remiten, de novo, á vergonza de ser humanos.
Alguén me comentou que non o puidera ler. Entendino, tan ben escrito, tan ben descrito o horror... e sen escapatoria.  

mércores, 9 de outubro de 2019

Pioneiras, un libro imprescindible

Agora que están a aparecer biografías sobre mulleres galegas, bravas e notables, atopámonos con estas
Pioneiras galegas que abriron camiño de Anaír Rodríguez, con ilustracións de Nuria Díaz
Non é moda, é responder ás demandas das persoas mediadoras que levaban tempo pedindo cubrir este oco, tan necesario para que as rapazas teñan espellos onde mirarse e modelos aos que tender, pois sempre hai retos que quedan por salvar.
Así que antes de nada agradecer o esforzo que varias editoriais están a facer, desde Urco a Lela e Xerais.
As pioneiras preséntansenos:
Exeria, a primeira escritora e viaxeira que no século IV vai de Galicia a Oriente Medio e nolo conta.
Isabel Barreto, almiranta no mar e gobernadora en terra, en leno século XVI.
Isabel Zendal, a primeira enfermeira en misión internacional, popularizada en Os nenos da varíola.
Sofía Casanova, a primeira correspondente de guerra que informa da revolución rusa e as dúas guerras mundiais.
Marcela e Elisa que protagonizan a primeira voda entre mulleres, empeñadas en oficializar o seu amor.
Irene González, a primeira futbolista nun equipo masculino a principios do século pasado
Áurea Rodríguez, a primeira gaiteira que crea cos seus irmáns o grupo Os Maravillas.
Mª Luz Morales, a primeira directora dun xornal en plena guerra.
Olimpia Valencia , a primeira muller galega que presenta unha tese doutoral.
Celia Rivas, a primeira condutora de camións, levando o peixe desde Fisterra ata diferentes cidades.
Ángeles Alvariño, a primeira científica nun buque de investigación internacional.
PIONEIRAS!!!!!!

sábado, 5 de outubro de 2019

Unha novela xuvenil, ópera prima dun ilustrador

O soño da serpe de Antonio Seijas (un ilustrador que conseguiu o Premio á Mellor Obra Nacional de Expocomic, gañador ao mellor guión na Feira do Cómic de Barcelona e Premio Castelao da Deputación da Coruña). 
A historia que se conta é a dunha moza de Redes, cunha estraña situación familiar (despois de perder a súa xemelga e a nai nun accidente e estar soa co pai que atravesa por unha etapa autodestrutiva). Na vida real está volvendo a Santiago para comezar o curso académico, pero nese mundo entra outra realidade con xente que é máis que xente e vén doutras realidades. Os pactos co demo, os mortos que acompañan nos soños; as serpes, os cans, as lobas e os osos que van máis alá da especie; linguas que xa non se falan; os xamáns, os nubeiros e as meigas; mulleres con pelo de lume e ollos de ceo...    
O encontro coa imaxe da irmá no espello. A lenda dos Mariño, nunha nova versión. A medida desigual do tempo. E, esa mirada atrás, aos tempos anteriores ao cristianismo e a tumba do apóstolo, cando a transcendencia estaba nos lugares que permanecerán. A novela ten unha magníficas descricións, especialmente de Compostela (...esa gran peza de granito feita cidade, co son atávico da gaita e esa corrente de sangue viva que é a xente na zona vella, no ritual repetido e sempre novo de peregrinos, turistas e estudantes na contorna do gran templo) e varias historias que se atravesan como calzadas para formar un plano, algunha delas da que quedamos moi prendidas e que fala de portas que deberían ser cruzadas para seguir lendo.  

Biblioteca escolar, viveiro de cidadanía

Este é o cartel de Óscar Villán para o lema, con todos os cadriños onde podemos observar como se cría e medra a cidadanía. Paso a paso, coaas horas debidas e as posibilidades ao pé de cada día.
Así o presentan desde a asesoría:
"Intervir na biblioteca escolar (nos seus espazos, nos seus tempos, nos seus recursos e actividades) ten consecuencias para o alumnado e para a comunidade educativa. Das características e dos enfoques desa intervención dependen os usos e as oportunidades que a biblioteca pode ofrecer. Cómpre unha reflexión sobre a distribución dos espazos, a organización dos tempos, a selección dos recursos e, moi especialmente, sobre o enfoque das actividades, co fin de que a biblioteca escolar poida facilitar o diálogo, a lectura crítica, a reflexión, o acceso ao coñecemento, o pensamento, a investigación, a experimentación, a creación, a comunicación, a adquisición de competencias útiles para a vida e para a convivencia, para o desenvolvemento académico e persoal, para unha participación activa nunha sociedade máis xusta e igualitaria". 
Xa está todo dito, agora é a tempo de actuar!
Poucas veces foi tan necesaria a cultura de paz e de responsabilidade, os deberes ao lado dos dereitos, a escoita sen buscar calar ao outro senón para complementalo, o común  por riba do propio e e defensa do mundo: do micro e o macro, da identidade e a empatía.

mércores, 2 de outubro de 2019



Como todos os anos dende 1967, o IBBY (International Board on Books for  Young People) promove a celebración do Día Internacional do Libro Infantil o 2 de  abril, conmemorando o nacemento de Hans Christian Andersen.
Como cada ano un país membro do IBBY é o encargado de patrocinar o Día e selecciona a un escritor ou escritora e a un ilustrador ou ilustradora para que redacten e confeccionen a mensaxe e o cartaz dirixidos a todos os nenos e nenas do mundo. Neste 2018, o país encargado é Letonia: a mensaxe é unha creación da escritora e editora Inese Zandere e o cartaz, do recoñecido ilustrador Reinis Petersons.
Aquí está o enlace ao cartaze e mensaxe para que participedes na celebración do Día Internacional do Libro Infantil. 
Descarga aquí o cartaz e o folleto / Descarga aquí os banners
Se pertences a unha biblioteca, libraría, colexio, etc. mira como adherirte aquí e descarga aquí as bases do concurso!
Na túa biblioteca non saben deste concurso? Anima a que participen enviándolles este enlace!
(Información completa no blog de GALIX)

martes, 1 de outubro de 2019

Libro para quebrar cabezas



Quebracabezas de Diego Bianchi, publicado por Kalandraka no 2016 con tradución de Manuela Rodríguez. 
Un libro para ler, mirar, gozar e facer.
Di: ti e máis eu somos diferentes pero feitos de pó de estrelas e todos xuntos formamos parte do mundo. Unha mensaxe para lembrar. Igual que esa outra que nos anima a traballar con caixas: reaproveitalas, reciclalas, decoralas, agrupalas, formar figuras, debuxalas... creando quebracabezas aproveitando as diferentes aras. Un xogo e construción no que podemos ir deseñando letras para un alfabeto ou representando obxectos.  
Un libro moi creativo que nos obriga a seguir poñendo en práctica a nosa creatividade.