Libros para dar a coñecer unha enfermidade ou para non esquecer a Historia

Libros para... dar a coñecer unha enfermidade, normalizala

Son Mariña! A historia dunha nena celíaca de R.J. Peralta e Blanca Millán publicada por ACEGA (Asociación de Celíacos de Galicia) e Gadis.

Cada unha ten as súas condicións e circunstancias, ser celíaca para Mariña vén sendo unha pequena parte da nena feliz que é. Vainos explicando en que consiste a enfermidade e o que ten que facer para poder vivir con saúde. Explica que alimentos non pode comer e como privarse diso lle evita dores e molestias. Sintético, claro e positivo, cunhas ilustracións que achegan esa normalización e relativización do problema.

Se non lembras a Historia estarás condenado a repetila, semella dicir o libro Un frautista en Nilemah de Xabier López López con ilustracións de Santi Gutiérrez e publicado por Edelvives na colección Ala Delta. Nilemah (con hache tras do a) é unha vila que sofre a peste das ratas, unha vez máis se repite a historia, o caso é saber como reaccionar se xa sabemos o que pasou en Hamelín. Cando aparece o frautista, e leva as ratas sabemos o que vai pasar pero non como rematará... Será cuestión de ver esta nova versión ou este novo suceso. Unha nova volta á torca, a volta aos contos de sempre.

Cada vez que aparece "Nilemah (con hache tras do a)" fainos lembrar X (antes twitter), ou non?

De ecoloxía e amor polos animais

Xerardo Quintiá aparece de novo, a súa sempre é unha presenza agardada no mundo da literatura infantil. Neste caso presenta O corazón dos paxaros nun formato especial, con ilustracións de Nuria Díaz e publicado por Xerais. 

Preséntase así: "«O corazón dos paxaros» é unha alegación contra a caza. Unha historia que abala entre o divertimento e o compromiso na que, a través do humor, a poesía e a musicalidade dos xogos de palabras, se busca pór de manifesto a importancia dos animais e a necesidade dun cambio profundo na nosa relación con eles." E diso vai, despois da dedicatoria: "A todas as persoas que aman a natureza e a queren viva e ceibe" aparece Crisantemo, un home un tanto alternativo (nun pé unha sandalia e noutro unha zoca, vive nunha casa coas paredes tortas e sen portas) e fronte a el Os Dis-Para-Dores: catro energúmenos entre os que se atopa o alcalde, con escopetas e en Land Rover que van matando paxaros e que non escoitan as reclamacións do "ecoloxista estrafalario" ao que ameazan con facer empanada de Crisantemo... Unha historia sinxela na que os mesmos animais que eran ameazados salvan aos cazadores porque a natureza igual funciona así.

Segundas partes: Muriel. Caos no laboratorio lácteo

Muriel foi premio Merlín 2017. Así a presentaban daquela: "A Muriel custáballe prender no sono, botaba de menos as conversas coa avoa e o tempo que pasaban xuntos. E os seus contos e os seus pasteis. E as súas limoadas. E os seus bicos máxicos que curaban calquera dor. E as súas bufandas. E a dose exacta de mel que había que botar na cunca de leite polas noites. E o seu olor e a calor do seu corpo. Coa avoa todo era sinxelo e todo era posible. A vida de Muriel volveu mudar cando coñeceu un raposo de sorriso enigmático e a Fígaro."

Agora, despois duns anos a autora dálle continuidade nesta nova entrega: Muriel. Caos no laboratorio lácteo. Fígaro desapareceu Muriel comparte o tempo co raposo Blim no castelo. "Apenas reciben cartas e botan en falta os atafegos doutra época. Mais todo muda logo dun lixeiro estrondo no laboratorio. A maxia e a ilusión envólveos por completo e involúcraos nunha misión fermosa e entrañable que, ademais, lles abrirá as portas da sospeita. Serán quen, os dous compañeiros, de desentrañar o misterio que hai tempo os intriga? Non hai elección, sube ao carro do leiteiro e... boa viaxe!"

Un laboratorio, un castelo, un neno e un raposo, Cartaria e Martiñeira, un reparto de cartas e botellas de leite, un carro transportador chamado Galerna atado a unha bici... Sofía, a que viaxa e corre perigos, as cartas que só se distribúen cando xa todo está resolto e non hai que preocuparse,  un principiño e o seu raposo domesticado. O carteiro do tempo, aquel que só realiza entregas especiais. Un neno que herda o oficio do leiteiro cando este desaparece. A recuperación da nena Sofía convertida en mestra, o libro de receitas da avoa (o Recelácticus), a carta quer Muriel recibe de Sofía, mestra e que o dirixe á residencia onde vive a avoa tal vez perdida na néboa da desmemoria...

As ilustracións sitúan a historia, ás veces, de maneira ben orixinal.

Unha historia na Coruña

A pantasma do castelo. Porlier e a súa loita pola liberdade de Estefanía Padulles está publicada por Hércules de Ediciones.

Así se presenta: "Coñeces a Juan Díaz Porlier? Pois nestas páxinas propoñémosche unha viaxe ao século XIX, para descubrir a vida deste heroe que defendeu a liberdade ata a súa morte. O percorrido vainos levar ata o Castelo de Santo Antón, onde coñeceremos unha pantasma moi especial."

Unha nena cóntanos a historia: unha mañá de domingo, unha excursión en bicicleta, unha parada no castelo de San Antón e a descuberta dun personaxe histórico. Coñecer a cidade propia, a súa historia, os heroes e heroínas que defenderon a democracia... sempre é algo a ter en conta. Saber que hai detrás dos nomes das nosas rúas é estar nos lugares de certo, con responsabilidade. Da rapazada pero tamén dos maiores é a responsabilidade de que isto sexa así, e libros coma este axudan.

De Rosalía

 

Un poema de Rosalía: "Miña casiña, meu lar" e as ilustracións de Blanca Millán nun álbum ilustrado de Galaxia.

O texto na versión orixinal o que dificulta algo pola diferenza de normas ortográficas. As ilustracións moi expresivas e características da ilustradora, con certas chiscadelas á arquitectura e vexetación... un xogo entre o vello e o novo (esas roupas, tendas e produtos) fronte ao pote do caldo. Esas cores vivas fronte a unha historia triste. Non vai deixar indiferente!

Preséntase así: "A loita pola supervivencia dos máis necesitados, a avaricia dos podentes, e malia todo a alegría por vivir e superar todas as adversidades da muller protagonista cociñando un humilde caldo de gloria e un bolo de pote. Todo isto está no reivindicativo poema de Rosalía de Castro que Blanca Millán ilustra neste libro, con mestría."

Cinco ratiños de María Girón

Cinco ratiños de María Girón traducido por Manuela Rodríguez, publicado na colección Demademora de Kalandraka.

Da presentación editorial: "Guiados por Félix, cinco ratiños saen do seu tobo na procura de comida. Un a un irán atopando saborosos manxares, pero o perigo axexa… Un álbum ideal para contar cara adiante e cara atrás, que remite aos grandes temas e estruturas da tradición oral." 

Félix semella coidar dos seus catro irmáns, el é quen decide seguir un rico olor acaído para a merenda e dilles que vaian con el, pero deseguida unha delas atopa un caramelo e alí queda, outro fica cun floco de millo, outria entre amorodos, outro queda comendo galletas e só Félix continúa, con tan mala pata que remata na barriga do gato (seguindo ese rico olor a queixo)... daquela vai comezar a conta atrás co eructo do gato que devolve a Félix cun anaquiño de queixo e vai recolledo aos irmán un a un ata o tobo. Rematou ben a aventurae todos xuntiños botan unha soneca. Aí fica a felicidade, nese adormecer xuntos despois da aventura. 

Acumulación, contar e descontar, aventura, eses animais tan queridos polos pequerrechos (polo menos nos contos): os ratiños, a compañía dos iguais... A natureza, os obxectos cotiáns do mundo dos humanos que aparecen nas gardas e nas ilustracións.

Varios álbums

Non o fagas, Tarbi! de Ana Meilán e Agustina Mattar na editorial Entrenubesycuentos.

Preséntase así: "Tarbi é o rato máis ousado da camada e, a pesar de que a súa nai e os seus irmáns o advirten dos perigos alén do burato, a súa curiosidade empúxao a saír. Este SI é un libro PARA: para falar das mentiras, para falar do egoísmo, para falar do “xa cho dixen”…Ou non? Agarda, talvez sexa un libro PARA: para rir, para fisgar, para ler e reler…Unha, dúas, tres… Hai algo que ti non ves. Revísalo outra vez? Ou vas quedar coa primeira impresión?"

Unha familia de ratos, a porta á súa casa na cociña dunha familia de humanos, mamá rato avisa sempre do perigoso que é achegarse á porta porque che pode pasar de todo (que che dean coa escoba, que che envelenen, que che g¡fagan caer nunha trampa, que che atrape un monstro que miaña... como Tarbi non é bo escoitando consellos non lles fai caso. O diálogo entre este rato e os irmáns conduce a historia, enchéndose de repeticións creando un ritmo que axuda a avanzar e nos levan ata un final non sei se inesperado ou non, un final que aínda puido ser peor, ou non?

Barxilón no mar do latón é un álbum froito dun proxecto educativo ("Porque un libro é unha obra de arte") que levan a cabo cinco centros de ensino (tres IES e dous CEIP) e que acadou o premio Proxecta Innovación. Un proxecto que nace dunha ilustradora, Luz Beloso, disposta a traballar non só co seu alumnado senón a camilñar da man con profesorado e alumnado de diferentes centros educativos. En base a pareados cóntase a historia dun pequeno mexilón que soña con ser músico.