Narrativa con somnámbulos e secuestros

   

Somnámbulos  de Carlos Vila Seco con ilustracións de José Luis Ocaña publicado na colección Tucán de Rodeira. Da presentación editorial: "Daniel descobre que é somnámbulo o mesmo día que Marcos Portela, un neno con autismo da súa escola, desaparece nos Peares, unha aldea construída aos pés dunha enorme presa. A única esperanza de encontrar a Marcos reside nos estraños episodios de somnambulismo de Daniel, que lle ofrecen pistas para dar co seu paradoiro. Pero a peor tormenta en décadas complica a busca. O tempo acábase e unha catástrofe nunca vista ameaza todo o val".

A nai de Daniel é policía, o pai, un cociñeiro en paro; el, un rapaz moi sensible que está en crise despois da morte do avó. Todo isto o leva ao centro deste labirinto do que é preciso rescatar ao pequeno. No centro educativo os abusóns de sempre saben algo ao respecto, pero a irmá do neno desaparecido non vai parar ata atopar camiños polos que buscalo. 

Unha trama ben construída, un guionista que comezou na literatura xuvenil e á que volve cando lle é posible.

Novidades en narrativa

 

Maxia de pedra de Alba De Evan e Xabier Domínguez (unha licenciada en historia e un docente), ilustrado por Eli García e publicado na colección Sopa de Libros de Xerais.  Unha historia que se desenvolve en dous tempos diferentes: na actualidade e hai 2000 anos, na época castrexa e de romanización. 

Un soldado romano fora curado de maneira misteriosa despois do ataque dun xabarín. Esta curación está relacionada cunha gata, Morriña: o espírito protector da aldea galega que resiste coa súa civilización. Os romanos rouban pedra e animal trasladandoas a Roma coma un tesouro, pero as cousas non saen como tiñan planeadas. Agora, cando se vai devolver o petróglifo, a un museo galego, dous mil anos despois, a pedra desaparece. A filla do director do museo ten un lugar secreto onde se agacha cando bota de menos a súa nai, alí atopa un petróglifo igual e un gato de tres colas que cura enfermidade. Estamos de volta no punto de partida, cun coleccionista delincuente, un empresario disposto a todo... A aventura está servida.  "Unha novela de maxia, intriga e acción" que conta cun apartado final a modo de caderno de arte rupestre con diferentes contidos como datación, localización, temática, emprazamento, modo de vida dos habitantes daqueles tempos en relación aos petróglifos e algo semellante relacionándoo coa cultura castrexa.

Un pequeno ensaio sobre a lectura

Douche a miña palabra é un bo título para falar de lectura e escrita. Unha obra de Fran Alonso que retoma o diálogo cos lectores e lectoras despois de Poetízate. "Cunha linguaxe comprensible e chea de anécdotas, Fran Alonso cóntanos neste libro inusual cousas sobre a escrita, a literatura ou a lingua e convídanos a reflexionar sobre o superpoder da lectura e a importancia de sentir a chamada das palabras." Detense o autor o papel de lectorado e autoría, do respecto con que autores/as deben tratar ao lector ou lectora, de como a arte debe axudar a aque nos cuestionemos a realidade, que a literatura nace de quen a escribe e das súas circunstancias, de que ela - a literatura- tamén pode e debe sinalar as inxustizas, a lectura e a escrita como as dúas partes dunha moeda, de como facernos coas palabras, o papel dos premios e as publicacións, o poder das palabras, a invisibilidade da lectora ou lector, a riqueza da lectura que compara con mirar dende unha alta terraza, a lectura como sanación, a poesía como un globo cheo de significados, as emocións que levan as linguas dentro... Dende un principio que comeza: "Eu son escritor, sabes? Sei que o sabes, evidentemente, porque estás a ler un libro que escribín eu" ata o final, cando explica a emoción que sente ao pensar que alguén vai ler o que el escribe e poda lembrar algo do que di, para rematar "Moitas grazas por lelo". É a ilustradora, quen mellor define o libro "Esate escrito ten alma de poema, de reflexión nostálxica, de didáctica amiga"  

As ilustracións de Bea Gregores acompañan o texto traendo riqueza propia e metáforas visuais a un texto de non ficción. Os pequenos paxaros vermellos que rodean os papeis escritos e á rapazada, esa casa con tellado de libro (igual que a biblioteca Ánxel Casal) ou pode ser unha tenda de campaña na que nos refuxiamos para ler e contar,  os libros dos que caen as palabras como  sementes, o mundo creado cun lapis, o neno que coma Principiño le sentado nun planeta, as conversas con globos de letras, os mundos de papel que viven entre nós, a vexetación que vai de lector/a en lector/a, os globos de palabras que nos permiten voar, o idioma coma un acubillo ou unha dor non resolta...     

Libros para a infancia

Andar aos biosbardos de Charo Pita con ilustracións de Dani Padrón, publicado por Galaxia. O primeiro que teño que facer é felicitar á editora por manter a parella escritora - ilustrador que tan bo resultado dera anteriormente coa obra Oxalá estiveses aquí. Se ben este libro era unha moi boa noveliña na que se xogaba con sentimentos moi a flor de pel e aprendizaxes que só o camiño e a vida nos achegan, neste caso estamos ante un conxunto de contos que continúan a ter como personaxes os animais. Tal como en Os tres amigos ou en Pequeno oso pequeno tigre a autora móvese nun mundo animal e natural con sensibilidade,  e coa amizade como cola que pega aventuras e relacións.

A lebre, a lagarta, o cangrexo, a abella e o vento Nordeste son os amigos. Sete episodios, sete historias nas que saca a cabeza unha certa moralexa ou toque de atención, pois no primeiro, "A salvo", vemos o empeño dun deles en non querer saír cos amigos por medo ao que poda pasar, pero o que vai suceder é un accidente doméstico que a empuxará a aprender a aproveitar cada ocasión de saída aínda que sexa convaleciente; ou o segundo, no que a abella pide pan a berros pero non será escoitada ata que o faga baixiño e con educación... pero tamén leccións de vida ou xogo co absurdo como aquel no que andan a chamar polo silencio sin que este se presente ata que realmente calan, o valor do optimismo e do consenso para acordar que a botella medio chea ou medio baleira é a mesma ou aquel outro no que deciden escribir un libro (o máis marabillosos de todos, o que aínda non está escrito), ou cando o amigo está visitando aos convaleciente que di que se aburre. Os contos dunha narradora oral que traslada á escrita os seus recursos, que sempre funcionan moi ben na narrativa.

Álbumes

Akna. Os mariñeiros da terra de xeo de Peio López - Iturri e Irati Merino Petralanda, traducido por Sandra Terrón Varela e publicado por Galaxia. Unha nena inuit (igual que Nunavut, a nena da serie de Xerais) vive na gran illa branca e coida da contorna coma toda a súa civilización, eles son conscentes de que só así a vida é posible pero aparecen os barcos dos brancos que veén a pescar todas as baleas que poidan, ademais, tamén andan a pescar peixes no burato... só o oso branco os asusta e consegue que fuxan. Unha pequena baleíña de xoguete acompaña aos pequenos no día a día, non se pode perder, igual que o respecto á natureza, igual que as lendas que se contan no iglú e nas que sempre se castiga aos homes malos. Será que hai xustiza e o mundo poderá continuar existindo tal como eles o coñecen? Unha historia medio ambiental, doutra civilización e cunhas ilustracións interesantes, en dáus versións moi diferentes (asiluetadas e case fotográficas) 

Cores no mar de Jenni Erkintalo, traducido por Anun Pitkanen coa colaboración de Charo Baleirón, e publicado por Hércules edicións, na coilección Novas lecturas de Hércules. As cores preséntanse, fano en pareados, cada unha adoptando formas diferentes e relacionándose cun animal (cabaliño de mar, balea, lumbrigante, foca, cisne, estrela de mar, tartaruga, medusa, polbo, tiburón...), pero tamén van aparecendo as cores resultado da unión doutras dúas e así aflora o laranxa, o verde, o rosa, o violeta, o gris ou o marrón. Un mundo de cores e animais co moi pouquiños trazos e e en pequeno formato. 

As formiguiñas filandeiras ou cando os animais pequenos se unen para meterlles medo aos máis grandes e camiñan en rigleira e silandeiras.  De Victoria García, ilustrado por Laura Cortés e publicado por Hércules Edicións.

 

Un libro sobre Xela Arias...

Entre os libros sobre Xela Arias... chegou a min Xela quixo ser ela de Yolanda Castaño, unha biografía escrita pola poeta que mostra "como xa na infancia da escritora se albiscan os valores que guiarán o seu camiño: queimar vellos prexuízos, desoír expectativas, rebelarse contra as imposicións e non deixarse guiar por modelos de segunda man. A biografía de Xela Arias é a aventura radical de chegar a ser unha mesma". Dende esas premisas constrúe o seu discurso que vai atravesando a historia familiar coa granxa de Barreiros de telón, o filántropo Antonio Fernández creando estruturas educativas polas que xela vai pasando como a escola Fingoi, o nacemento da editorial Xerais onde ela vai traballar, a súa escrita dende a nenez, a busca dun camiño propio tamén nas artes, as experiencias vitais tamén na literatura... e unha morte adiantada. Yolanda entra no relato cando se sitúa no cemiterio de Pereiró como "poeta admiradora dela que hoxe se encontra regalándolle estas páxinas". É a homenaxe das novas poetas que recoñecen o traballo que Xela, ese verso libre, lles adiantou , o cmaiño que fixo para que elas o tiveran máis doado e puideran reflectirse nese espello.
Remata o libro cun poema de cada un dos libros da autora homenaxeada nas Letras Galegas. 

Igual este é o lugar para lembrar aquel Darío a diario como comezo da plasmación da experiecia de nai nos novos tempos, lonxe de mitificacións e excesivas proteccións que resulta inaugural e abre portas a outros traballos como o de María Lado (oso, mamá, si?), Marga Tojo (Maternidade fóra de catálogo), María Canosa (O lado do que dormes)...

Tres contos para crianzas de Vicente Risco

 

Foran os homes da Xeración Nós en que puxeron un empeño especial en crear textos para a infancia. Despois das Irmandades da Fala e das Escolas de Ensiño Galego chegaron eles, coñecendo a necesidade de trasladar á rapazada a Fala e o sentimento da Terra decidiron poñerse mans á obra. Un deles foi Risco que escribiu estes Tres contos para crianzas.

Publicados anteriormente, en Galaxia na colección Árbore, aparece agora en Aira editora, en formato álbum ilustrado, da man de Noemí López nunha adaptación e edición de X. Pardo de Neyra.

O rei avarento (onde se ve a inocencia do neno que nace con boa estrela e a rei carraxento disposto a que non brile ese astro; daquela aínda había xustiza divina -ou poética- e os malos eran castigados).

O labrego e máis o rei (de cando un labrego quere coñecer o rei e terá a sorte de preguntarlle a el como podería facer para logralo).

A dona encantada (que mostra como hai que axudar sempre, a quen nolo pide, e non ser avarento porque a porta do mundo dos encantamentos pode ser perigosa).

As ilustracións de Noemí teñen o seu selo, recreando un mundo curvo e contundente, cheo de expresividade e referencias aos vellos contos.