Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil

O XIII Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil 2021 foi para Berta Dávila por Un elefante na sala de estar. 

Un suicidio. As voces da familia e amigos dan achegando a súa visión sobre Rosa. "Diferentes xeitos de afrontar a dor, a culpa e o estigma social durante o proceso de loito". A problemática do suicidio "que é xa a primeira causa de morte non natural entre a poboación adulta e moza" colócase sobre a mesa para diseccionala ou como  nun calidoscopio o retrato da muller para que sexamos conscientes de que nunca coñecemos de todo, nunca temos todos os datos e poucas veces coinciden.

A imaxe da cuberta con ese calidoscopio no que as imaxes se multiplican, esa parábola hindú na que catro sabios cegos queren saber como é verdadeiramente un elefante ao que o rei lles contesta "o que cada un de vós dixo é unha cousa certa, pero todos estades equivocados. Un elefantes é a suma de todo iso (unha corda se tocas a cola, un tambor se tocas o bandullo, un abano se tocas unha orella, o tronco dunha árbore se tocas unha pata) e, se ademais de vós houbese aquí catro sabios máis, outras catro cousas máis sería."

Porque un elefante na sala de estar é tamén iso que está á vista de todos pero ninguén nomea...

Aproveitemos para darlle voltas a algunhas frases..."É coma se as nais gardasen unha parte de nós e coma se quedar orfa fose unha amputación", "Cadaquén ten unha febra de distinta cor, que se vai combinando para facer un debuxo deste tempo."

Un libro dunha escritora clásica: Ana María Machado

Publicado por Xerme no 2018, traducido do portugués por Manuel Barbadillo, o libro que aparecera en castelán en 1996, O domador de monstros de Ana María Machado. 

Así o presentan: "A Serxio non lle gustan nada os monstros que aparecen cada noite no seu cuarto. Son realmente arrepiantes! Pero un día encontrará a maneira de acabar con eles..."

E así é, porque el enfróntase ao monstro dicíndolle "Ti pensas que me pos medo porque es moi feo? Como me sigas mirando así, chamo un monstro máis feo ca ti para que te asuste" e nun xogo acumulativo vaille engadindo a ese monstro todas as monstruosidades posibles ata que lle dá a risa (e non só a el senón tamén ao coelliño de peluche que o acompaña todas as noites); daquela o medo estará superado porque a mellor arma é o humor.

Unha serie: Aprendiz de cabaleiro

Unha serie (Aprendiz de cabaleiro) de Vivian French e David Melling, traducida e publicada por Tambre. Nestes libros combínanse a abundancia de ilustracións (en calquera lugar do texto) cunha tipografía na que xogan maiúsculas con minúsculas, escritura scrip e caligráfica, onomatopeas e moito aire para facilitar e facer máis divertida a lectura.

Na primeira cóntasenos o comezo: "Sam soña con se converter nun nobre cabaleiro, pero non sabe como conseguilo. Unha viaxe dos pais obrígao a convivir no Castelo Mothscale con Prune, a súa prosmeira curmá, co seu excéntrico tío Archibald e máis coas estrañas criaturas das que se ocupa a tía Eglantine". Alí ten lugar a primeira aventura na que consegue que a prima acepte ser a súa fiel compañeira, agora debe seguir as instrucións e lograr un corcel branco. Nesas andan os dous, coa colaboración do paxaro Garabato, e dispostos a realizar as boas obras que os conducirán a alcanzar os seus soños. 

 

Miscelánea

O detective Gatlock en Ataque no país dos samugatorais de Sebastián Pérez e Benjamín Lacombe, publicado por Tambre. En formato pequeno unha historia ilustrada na que se xoga con diferentes formatos de ilustración, espazos moi aireados alternando con outros barrocos como con terror vacuo. Unha historia de panda de gatos, ven un gato que se repite, está quieto e move a man saudando aos transeúntes nos escaparates, cólleno e van indagar que lle sucede, será que está na sétima e última vida e por iso non fai máis que ese movemento? Percorren a cidade, pelexan cos samugatorais ata que acertan. Unha serie con personaxes definidos e axeitada para a lectura. A tradución é de Isabel Soto e está publicado en Tambre.

 

Camiño portugués de Costa. Busca e atopa no Camiño de Santiago. Da autoría de Noelia Muíños e Ramón Quintás, publicado por Hércules. Cada cidade á dereita en debuxo e á esquerda un poema a base de pareados. Di que busques e atopes personaxes célebres, festas tradicionais, gastronomía...  Un libro, tamén para xogar.

Lúa quere ir a... Marte de Celtia Figueiras, ilustrado por Marcelo P. Fernández e publicado por Guindastre. Un deses libros que responden á igualdade, ao dereito das femias (de calquera especie) a soñar o que queiran e logralo e a que os demais se fagan cargo dos coidados que semellaban ir destinados a elas. Celtia acaba de chegar de viaxar, conta a felicidade que lle produce e seu irmán dille que agora ela coidará da avoa, pero Celtia soña con facerse astronauta, vai ao parque e atopa o amigo gato que lle di que agora que xa viaxou poderá casar e formar unha familia; de volta á casa atopa ao amigo rato e cóntalle o seu proxecto profesional... el ve difícil logralo porque hai que estudar moito, pero ela está disposta a todo... Cando chega á casa a avoa entrégalle unha carta dirixida a ela que chega dende Gatanasa e xa se aclara todo, admitírona e todo se soluciona, o irmán coidará da avoa e ela traballará moito pero logrará viaxar á Lúa. Igual, por primeira vez aparece o tema dos coidados e o futuro de muller e nai claramente. Tal vez demasiado burdo pero real e a solución moi doada como se o irmán non tivera soños propios e a avoa só quixera cumprír os dos demais. Trátase deste álbumes grandes e case cadrados con pasta blanda e con ilustracións simplemente correctas. Vemos nos gatos o que podería ser complicado mostrar en humanos.

 

Unha serie: Susana Pillabana

 

Unha serie:  Susana Pillabana de Jaap Robben e Benjamín Leroy, traducida por Antón Vialle e María Alonso Seisdedos, publicada por Embora. 

Susana conta iso que moitas veces se oculta Susana Pillabana e o dedo fedento. Ela sempre anda co amigo can, neste caso o avó que a ten que coidar quedou durmido e ela ten que coidar do can, así que se botan a xogar a "adiviña a que cheira", cos ollos tapados ela debe descobrir os olores que lle trae o can, acerta pero cando lle toca a ela achégalle o dedo fedorento que el non adiviña a pesar das pistas que lle dá... meteuno no embigo, agora farano cos olores e o can tolea de pensalo. Un ritmo moi pensado, unha rima de vez en cando, unhas verbas destacadas en cor e unhas ilustracións marabillosas que pasan de plano a plano, de moito blanco no fondo a outras cheas de detalles que nos levan a lectura de imaxe e ompletar o relato, porque hai tantas historias aí detrás que poderemos ir descubríndoas... tamén. 

O outro é Susana Pillabana e a tesoira. A quen non se lle ocurriu, de pequena, xogar coa tesoira e ir cortándoo absolutamente todo, dende o pelo ata as cortinas, cables, e ata patas de cadeira ou marco do cadro polo que cae o mar, seto e flores do xardín, pantalón do veciño, plumas do paxaro, pelo dos cans.... sae á rúa e alá vai a roupa dos viandanes, o peso de cebra, as bolsas da compra, os coches e semáforos... tanta imaxinación, tan... sen límites que non podemos perder estes libros. Os textos con todo o que precisan e as imaxes acompañando con toda a calidade. A estas alturas xa non temos que falar das gardas, xa todos as utilizan para acompañar e continuar a historia, iso adiantamos! Moi recomendables.

Un par de libros para peques

 

Agora somos tres, de Georgio Volpe e ilustrado por Paolo Proietti (con lapis de cores) nun álbum publicado por Edicións do Cumio. O raposo asiste á chegada da primavera. Roibo prepáralle unha sorpresa a Chío, o esquío que está a piques de espertar da hibernación. Presentaralle ao amigo que fixo neste tempo, Bas? Dubida se é boa idea. E se pensa que agora non lle quere? E se agora se fan amigos eles e non lle queren a el? Como o ve raro Bas sígueo, como o ve raro Chío sígueo... así que se atoparán os tres, el confesa os seus medos e todo se resolve. Serán aínda máis felices!

Se eu fose un gato de Paloma Sánchez Ibarzábal, Anna Llenas. OQO. Realizado con colaxe. 

Respostas á pregunta: Que pasaría se fose un gato? O que lle gusta e o que non, o que faría e o que non, o que podería e o que non... pero sempre sería o teu amigo. O mundo das mascotas e o que fas ou agardas delas.

 

Miñoca e Pega de Ramón Veiga e Iván R. na colección Merlín cómics de Xerais. 

Estes dous animais  fanse amigos despois de falar, Miñoca vaille axudar a Pega a buscar comida mentres observan ás gavotas roubando o alimento e... cagando. 

Historias sinxelas para lectorado inicial. Unha serie de banda deseñada.

A pantasma da illa de Cortegada de Paula Carballeira e Blanca Millán publicado en Triqueta Verde. Imos cambiar o sentido da lectura e facelo en vertical. Vaise presentar o Parque Natural das Illas Atlánticas e unha historia. 

Din (mariscadoras e pescadores) que hai unha pantasma que vai por diferentres lugares, que se volve vento entre os loureiros. Por moito que miran con prismáticos dende Carril non a ven, ata que Maruxa a brava fai a aposta: ela pasará a noite alí a cambio dunha empanada de ameixas. E alá vai, descalza, camiñando, senta no cruceiro fronte á ermida, escoita queixas (será un moucho?), pranto (será unha londra?), un sopro frío de vento (o outono?). Ela non teme as luces entre as árbores nin aos gruñidos (xabaríns?) pero a piques de volver, na amañecida, sente algo que lle roza as costas e non é unha rama... a pantasma!, unha muller moi branca que lle sorrí. Bailan e promete volver. Cando come a empanada e lle preguntan ela contesta: Sei o que sei. O misterio debe seguir. E as maneiras galegas tamén, porque nos movemos entre a dúbida.