O Premio Roberto Vidal Bolaño do 2025 recaeu en Os rapaces só se tocan para darse de ostias de Iván Caloto. Está publicada na colección Bitácora de Galaxia.
Da presentación editorial: "Esta peza nace inspirada nun caso real, acontecido nun instituto de Vigo en 2024. O texto fala dunha realidade que continúa a afectar os nosos adolescentes, intentando atopar as raíces sociais, psicolóxicas e culturais dun tema como o bullying ou acoso escolar. A peza recolle personaxes da vida diaria, amosando que unha persoa pode ser vítima ou agresora, dependendo das súas circunstancias, e salientando a necesidade de pertenza ao grupo ou a relación coa masculinidade."
O problema da masculinidade asumida dende o patriarcado, a inmigración co que supón de descoñecemento das convencións sociais, o acoso escolar, o racismo, o odio aos inmigrantes, a resistencia á diversidade sexual, o machismo, a violencia de xénero, a loita pola mellora social, a política represiva e a maneira na que un ou outro goberno inflúe sobre a sociedade tanto a nivel de medidas como de propaganda ideolóxica, o fútbol como posibilidade de encontro...
Dividida en tres apartados: Antes de nada, Despois do partido e Despois da agresión, que, á súa vez se dividen en cinco, seis e sete partes.
A raíz da morte da nai, Dato (con quice anos) vén para Galicia con seu pai. É de Brasil e xoga moi ben fútbol (esa debe ser unha boa porta de entrada á socialización, non?) pero ten dificultades para facer amigos. As súas reflexións acerca de como os homes só se tocan cando se pegan, de como bota de menos o seu país e a familia ou as da súa amiga acerca dos homes e a súa violencia, son parágrafos que merece a pena comentar. Da mesma maneira, é interesante observar como o compañeiro acosador é fillo dun home cheo de prexuízos e agresividade, un pai co que non quere estar pero se ve obrigado cando lle toca compartir vivenda despois do divorcio, a situación na que este vive...
Ben está o que ben remata é un dito e pode ser unha conclusión. Todo se pode amañar pero a realidade non é tan doada, de calquera maneira hai que tentalo, igual que ler e representar este tipo de obras (para a segunda opción pode resultar complicado memorizar parágrafos demasiado longos pero o teatro lido é unha boa opción, sempre).
