Carlos Casares. Os seus libros libros de LIX, no seu ano (VII)

Hai un Carlos Casares tradutor de literatura infantil e xuvenil, aquel que está atento ás necesidades deste grupo de idade, que coñece o que se fai no mundo e o trae á nosa lingua.

Así nos chegan O Principiño de Antoine de Saint - Exupery e Os escaravellos voan á tardiña de María Gripe para a mocidade. Do primeiro destes libros xuntou Casares unha colección de edicións en diferentes linguas do mundo que constitúe unha exposición O Principiño arredor do mundo. A colección de Carlos Casares.

Tradutor e editor. Desde Galaxia, Casares atende esta franxa de idade cunha atención especial.  

Carlos Casares e os seus libros, pioneiros tamén noutros soportes

Hai que lembrar, que algún dos contos de Casares xa aparecían no que debe ser o primeiro vinilo de historias gravadas en galego, Contos galegos pra nenos, alá polo 1979 editados en dous volumes, cunha selección de textos de Xosé Paz, portadas ilustradas por Xosé Antonio Perozo e producidos por Suso Vaamonde, a través de firma Dial Limoeiro. 

Os textos do primeiro dos volumes son Choio e o rei Talento de Guillermo Abeixón, Os tres bandoleiros de Tomi Ungerer traducido por Xosé Paz, Amal e o leiteiro de Rabindranath Tagore traducido por Xulio Cons, A primeira aventura da ranciña de Anisia Miranda, xunto con A formiga esquiadora e A galiña azul de Carlos Casares.

De Perozo son tamén os diálogos e algunha das voces dos personaxes, xunto coas de Mª dos Anxo Prieto, Mª Xosé Porteiro, Mª Xosé González, Manuel Pombal, Antón Durán “Morris”e Suso Vaamonde, que se definen como grupo Avelaira. Nos sons, as músicas e efectos especiais Xan I. Cuadrado e Alberte G, Ledesma.

Precursores, tamén eles, na utilización de novos soportes, e demostrando que as historias resisten sexa cal sexa a maneira de contalas, porque antes e agora seguimos a necesitalas para que a Terra siga xirando abalada polos sons da nosa lingua, unha lingua azul e branca que ten a súa propia maneira de cantar.

Carlos Casares. Os seus libros de LIX, no seu ano (VI)

O galo de Antioquía publícase tamén na editorial Galaxia, fóra de colección, coa colaboración de Caixa Galicia e con ilustracións de Andrés Meixide.

Unhas ilustracións nas que xoga coa simboloxía e as metáforas convertidas en imaxes, unhas representacións que asumen o prodixio tamén como algo normal e lle dan carta de naturalidade.   

Na presentación dunha das ultimas edicións, o fillo de Casares, Hakan, fala do pai e do seu sentido do humor, o gusto polas situacións absurdas e surrealistas así como polas personaxes pintorescas entre as que se moven os curas, o seu aprecio polas virtudes de comprensión e tolerancia e a consideración da intolerancia como o gran mal, xerme do fatalismo e da violencia. De todo isto temos no libro. 

De curas, da relixión ao entender popular onde Deus é bo pero o demo tampouco e malo, ou por mellor dicir: pódese crer na relixión oficial compartíndoa con outras crenzas. Así, o párroco é un home de bo comer e gozar, alguén que entende todas ou case todas as debilidades. Pero o seu amigo, un curiña "flor de pitiminí" é un fundamentalista que non dá entendido que un ferreiro se poida converter en galo e visitar a cidade asolagada. E así, como nos tempos da Santa Inquisición, esta actúa e o mundo pasa por etapa escuras. 

Carlos Casares. Os seus libros de LIX, no seu ano (V)

O can Rin e o lobo Crispín, foi publicado na colección Árbore da editorial Galaxia en 1983.

Ilustrado polo arquitecto Pedro de Llano, sen que se lle recoñeza ningunha outra experiencia de poñer imaxes a unha historia, na literatura infantil galega. 

Personaxes da aldea e  o portento facéndose visible, pois é a historia dun can que fala, pero ademais é listo e valente. Cóntase o seu pasado... de cando andaba de pastor pola parte de Burgos e se fixera famoso por dicir as oracións en latín, de como foi regalado -por esta razón- ao bispo de Ourense e de como este llo ten que pasar ao abade de Beiro polas animaladas e pecados que comezou a dicir polas ensinanzas dun sancristán, de como fai favores a todos ata o punto de saír a buscar o médico de Amoedo para unha enferma no medio da noite e de como este se nega a ir polo medo ao lobo Crispín, de como o can o convence despois dunha aposta na que mostra a súa forza... De camiño atopan ao lobo, o médico está horrorizado, pero o can atácao, soltándoo só a cambio dunha promesa “que o día da festa de Beiro vaia á aldea á saída da misa e que diante de todo o mundo lamba unha ovella”. Así o fixo! Polo medio, aparece a enferma que coa febre crese unha princesa china, das que tamén o lobo escoitou falar e que ao final, cando ve o que este fai coa ovella afirma que lle dixeron que iso pasara unha vez en China, hai máis de vinte mil anos. 

Pode haber algo máis fantástico que a China no imaxinario do pasado, das súas mandarinas e das historias de Marco Polo ou de Cunqueiro? 

A fantasía en estado puro e campestre deste can Rin, o polbo xigante, o galo de Antioquía...    

Carlos Casares. Os seus libros de LIX, no seu ano (IV)

Lolo anda en bicicleta, é outra obra de Carlos Casares. 

Publicada na colección Bambán de Galaxia & Editores asociados (unha agrupación  de seis editores: asturianos, bascos, cataláns, galegos e valencianos que traballan colectivamente para conseguir unha meirande difusión das obras dos seus creadores ao pertencer a culturas e linguas minorizadas, formando parte: Bromera, Elkar, La Galera, Librs del Pexe, Tádem e Galaxia) para lectores a partir de seis anos. 

Con magníficas ilustracións de Manuel Uhía, realizadas con acuarela. 

Conta a etapa de aprendizaxe de Lolo sobre a bicicleta. Os seus avances son tan impresionantes, que non queda máis remedio que admitir que as dificultades que lle pon seu pai o que fan é mellorar ese adestramento. El faino ás agachadas, coa bicicleta do seu pai que lle resulta moi pouco axeitada pois só conta con seis anos. Faino no garaxe entre trebellos e obstáculos varios, e cando xa non pode máis, sube ao muro e practica nesa liña no alto... ata que o descobren.

Todo remata ben, coma nun conto feliz. Os Reis vanlle traer a bicicleta e el prepáralles un estupendo almorzo aos pais.

Carlos Casares. Os seus libros de LIX, no seu ano (III)

Carlos Casares é un pioneiro no mundo da literatura infantil e xuvenil. Demóstrao con ese primeiro premio certame de Contos O Facho e no primeiro premio no certame de Teatro. Continuará facéndoo cando enceta o xénero das series literarias. Algo que agora nos semella tan natural, despois de todo o que fixeron Os Bolechas acompañando os nenos galegos de varias xeracións. 

Casares creou un personaxe, Toribio, que mantivo ao longo de varias entregas: Este é Toribio, Toribio contra o profesor Smith, Toribio e o contador de contos, Toribio ten unha idea e  Toribio revoluciona o tráfico. Ilústraos Penélope Ares e preséntase Toribio coma un neno de oito anos que fai inventos, leva un Lapis das Cousas Imposibles no peto do pantalón e no seu cuarto atopamos a Ra dos Recados (que percorre a Terra), a Pantalla Universal Chismorrosa (para observar o que pasa no universo mundo), o Telebrazo Global Laserizado (para chegar a todas partes), o Lingú (Lingua Autónoma Universal Dixitalizada coa que pode falar en calquera lingua)... É fillo dun publicista e unha profesora de música, amigo de Sara (que tamén inventa, pois dela é o Contador  de Contos de Efecto Retardado) e mantén contacto co profesor Papafigovich de Moscú, co profesor Pardau de Lisboa e non lle queda máis remedio que estar atento ás tolerías do profesor Smith de Nova York. 

Unha serie para primeiros lectores, pois pertence á colección Árbore con esa especificidade.

Carlos Casares. Os seus libros de LIX, no seu ano (II)

Así como foi o primeiro ganador do Concurso Nacional de Contos Infantís O Facho, cando en 1973 se covoca o Concurso Nacional de Teatro Infantil O Facho resulta premiada a súa obra As laranxas máis laranxas de todas as laraxas. 

Un divertimento, un nonsense marabilloso que leron e co que xogaron nenos e nenas dun tempo no que as obras de teatro dirixidas a eles eran moi escasas. Unha historia ambientada na aldea cos veciños como personaxes que conservan ese nome ao que se une unha característica que individualiza:  “Veciño da escopeta", "Veciño gordo" ou Toneladita, "Veciña desdentada", "Veciña sabida", "Vecño torto"). Ao seu lado, os dous protagonistas: Elías (pouco espabilado, bastante vago e despistado) e Anxa (traballadora e decidida) acompañados polo Ovo, a galiña Petra e o can Paulino. 

O sobrenatural vai entrando en escena a través das inmensas laranxas que nacen no limoeiro e das que saen moreas de cousas. O humor nos diálogos absurdos. A imaxinación facendo voar os zapatos e as escopetas ou dándolle voz a galiñas, laranxas e ovos. A confusión coa que cada un nomea as laranxas: limoeiros, bolas, toromelos, lambetadas, cereixas, cirolas,... O poder dos contos para cascar un ovo, para abrir as fontes ou para falar coas galiñas chocas. 

No escenario dunha aldea, cuns personaxes do rural, constrúe unha historia fantástica chea de humor que ilustra Seoane (nos decorados e figurinos) dándolle carta de identidade e valor. 

Esta obra de teatro, que se publica na editorial Galaxia en 1973, foi levada á escena no ano 2004 polo Centro Dramático Galego, sendo a primeira peza infantil que representa o ente público. Un enredo surreal.