De mar e naufraxios

X. H. Rivadulla Corcón escribe Cando soa a buguina que ilustra Viki Berre e publica Xerais na colección Merlín.

Unha obra ambientada en Muxía para tratar unha historia, que se nos conta en primeira persoa por parte dunha nena que acaba de perder ao seu pai no mar. Toda a novela é a dor desconsolada que se personaliza na rapaza e se estende ás mulleres da casa: a irmá maior, a nai e a avoa (tamén viúva de mariñeiro).

A Costa da Morte retrátase con toda a crueza nesa espera que vai perdendo a esperanza do retorno ata que xa deben despedirse desa ausencia sen defunto. Dura, non sei se excesivamente dura; a nena acaba facéndose moza do seu mellor amigo e non sei se isto se considera que abranda a historia, pero se pensamos que en toda obra infantil debemos deixar unha físgoa de esperanza, neste caso non o hai agás que se asuma que non é necesaria neste lugar, entre esta xente xa acostumada a agardar a que o mar devolva os corpos que leva.

A ambientación compleméntase cos lugares que se citan e cos poetas da zona ou que teñen relación coa zona e que van pasando polas páxinas: Fernández Naval, López Abente, Alexandre Nerium, Xurxo Souto ou o músico Pazos de Merexo.

En canto ás ilustracións, están ben escollidas a que se coloca na cuberta e a que vai permitir un marcalecturas, pero eu pediría un pouco máis de coidado na realización das mesmas para non dar pasos atrás no que xa temos avanzado.

Un novo libro da colección "A igualdade conta"

Prefiro as dechocolate de Cristina Justo, ilustrado por MaríaBrenn, na colección “A igualdade conta” de Embora edicións.  Dous xemelgos van nacer: unha nena e un neno, Icía e Xiao.

Imos seguíndoos dende a barrigola de mamá ata que cumpren seis anos. A distribución de cores, xoguetes e expectativas por sexo, aparece unha vez máis, pero con eles non se cumpre, porque semella que medran dándolles a contraria aos estereotipos. A Icía gústalle correr, é moi activa, quere ser piloto de avións e, de preferir unha cor, será a verde; Xiao é tranquilo, quere ser mestre e debuxar paxaros, a súa cor preferida é o violeta... o mesmo pasa cos xogos da tableta, ela prefire os de carreiras e el case prefire o de maquillaxe.

Pero, resulta penoso e demasiado duro que a rapazada teña que seguir a enfrontarse coa publicidade e os roles que unha parte moi conservadora da sociedade lles ten asinados.  Son boas horas da liberdade, de que cadaquén escolla libremente e incluso poda ter un par de xemelgos sen necesidade de alianza no dedo anular. De paso, déixase caer a necesidade de medir o tempo dedicado ás pantallas, porque as de chocolate tamén están moi boas. Combinar o de antes e o actual, defender unha ecoloxía a todos os niveis que o mesmo conserve a natureza que as linguas...

Si, estamos no tempo de facer algo para mellorar o mundo.

Un título para lembrar "Lobo Ramón"

Un título para lembrar Lobo Ramón. De María Canosa e publicado en oqueleo con ilustracións de Nuria Díaz.

Unha historia para contar porque nos chega con ese ritmo que vén da oralidade e vai dereitiño á mellor narrativa.

Darlle a volta ao conto, porque... "Había una vez / un lobito bueno / al que maltrataban / todos los corderos".  Si, era o estereotipo que había que rachar, porque os malos non o eran, ou non o eran tanto, ou non o eran todos. O lobo de Carapuchiña quixo enganala e fíxoo, pero a nena aprendeu e doulle da súa menciña.

Entre a manda, sempre hai unha ovella negra e este é o lobo Ramón.

Un lobo ao que "non lle gusta nada a carne, nin asustar xente, nin a escuridade, nin aparecer nos contos con sona de malo". Gosta da tranquilidade, dos paseos e as flores; é romántico e presumido, ata o punto de vestir faldas de sevillana con lunares, volantes e puntillas; incluso tentou estraños peinados e zapatos de tacón. O lobo Ramón adora, libremente, todo aquilo que racha o estereotipo. Vai á escola e todos os compañeiros e compañeiras están felices con el ata o punto de que a nai lavandeira rabilonga lle fai un mandilón para que se lle vexa igual aos demais.

É amigo do coello Dosindo que ten un bar restaurante no monte co que chegou ao acordo de facer de camareiro a cambio de que comer os seus deliciosos pratos, do elegante raposo Pancho que o coida porque foi médico... Grandes amigos que se preocupan uns polos outros, por iso, cando o lobo Ramón vai á vila a mercarlle unha estilográfica a Pancho ao volver atopa carteis coa súa imaxe porque o andan a buscar, é o que ten marchar sen avisar, o reencontro é marabilloso, como foi atopar ao libreiro e ao seu fillo, un par de amigos novos.

A oralidade; o humor blanco; a reivindicación da diferenza: o gusto pola paz, a cultura e as cousas que poderiamos pensar son femininas; o valor da amizade; o espazo da libraría e a súa xente, esa que di: "O que máis me gusta dos libros é que nunca sei o que vai pasar neles. Ábroos e déixome levar. Cando chegaches por esa porta, fixen o mesmo, como se foses o lobo dun conto, o das aventuras do lobo Ramón"...

Hai casualidades. Lobo Ramón / Ramón Lobo, reporteiro de guerra e analista.

Algúns programas sobre libros nas cadenas estatais

Página Dos de La 2. O mellor do magacíns divulgativos sobre o mundo dos libros. Presentado e dirixido por Óscar López, resulta ameno, entretido e próximo de forma que tanto o lector habitual coma o ocasional atopan a información necesaria para satisfacer as súas demandas. Neste enlace pódese accederao programs xa emitidos. 

Convénzeme de Mediaset, con Mercedes Milá, entrevistando a lectores/as  que tratarán de convencer á presentadora para que lea (ou se lean) ou non,  determinados libros. Procuran persuadilos mediante as historias literarias que marcaron dalgunha maneira as sáus vidas, analisando a traxectoria dos seus autores, as claves das obras e expondo en primeira persoa os sentimientos que lles gerou a súa lectura, todo iso ao longo dunha conversa áxil e relaxada. Unha ‘Z’ verde para recomendar un libro e unha ‘Z’ de vermella para desaconsellalo. " Z, no título e nas tarxetas, en homenaxe a Stefan Zweig, o escritor austríaco que contruíu lectores/as coas súas obras, que viviu as dúas Guerras Mundiais e acabou suicidándose, ante la impotencia fronte ao mal, ante la incapacidade dos seres humanos para aprender da dor e do horror”, explica Mercedes Milá. E a nós fainos pensar na actualidade, nestes tempos de pouco sentido común e moito insulto e chiste en twitter, na falta de autoridade moral e ética. Un tempo para que poda suceder calquera barbaridade. A ver se os libros poden axudar... enlace

Mil palabras &+ de Cuatro, é un programa de información sobre as tendencias culturais sobre libros, autores/as, exposicións… cunha duración de de poucos minutos. O seu  enlace

Cos contos facer poemas

Paula Carballeira acaba de facer iso: poemas que derivan dos contos tradicionais, en Hai quen escolle os camiños máis longos, publicada en Positivas, na colección Di-versos.
Cinco partes, cada unha dun conto: O da nena coa carapucha vermella, O da nena de pel branca como a neve, O da nena que atopou a bruxa damcasa de chocolate, O da nena que durmiu 100 anos e Hai quen escolle o camiño máis longo.
Unha cata:
"Hai quen prefire non arriscarse
Ao arrecendo do zucre nunha casa de chocolate
Entre a ramaxe

Hai quen non se detén nin para coller flores
Hai quen prefire a madeira
A non as árbores

Hai leñadores
Hai cazadores
E hai nenas
Con ou sen carapucha vermella

Hai
Ten que haber
Bosque."

Pois si, os poemas van de nenas e de bosques, de golosinas e espellos, de príncipes e princesas, de madrastas e ananos, de mulleres e homes, de cazadores e presas.

De princesas, de distopías

Que lles pasa ás princesas? é un libro álbum de Felicia Redondo, con ilustracións de Jessica Mera.
Feito para  darlle unha volta aos contos de fadas que pode divertir e facer pensar, seguramente precise a man dunha persoa adulta para colaborar no xogo, pero aí está, ao alcance de quen queira.
Aqueles momentos que perdemos de Xavier Estévez publicado por oqueleo. Unha novela para adolescentes contada desde as voces de dous personaxes: Ela e Gabriel, que supoñemos mozos aínda aínda que cando chegan a nós ela xa non o lembra nin lembra o propio nome.
Que sucedería se de repente perderamos a memoria?
Que pasaría con ese silencio onde se perdeu todo o que fomos nós e a forma de funcionar o planeta? Conservaríase aquilo que está na base da humanidade, esa maldade innata ou esa solidariedade, ese coidado das crianzas?
Ela é o nome que lle pon Sara, a nena que aparece fronte a ela para cambiarlle a vida. Gabriel é o nome dun mozo da súa idade coa que non se vai atopar ao longo da novela, pero tamén é o nome dun anxo. Igual que tamén é nome de anxo, Miguel, un home maior que as recolle ás dúas cando estaban enfermas... El garda a memoria da curación e da cultura, vive fóra do mundo e pídelles que queden con el, pero Ela marcha. Cando o fai descobre que a nena tamén acaba de perder a memoria, igual que a perde Gabriel de repente. Non hai saída, todo está perdido, ninguén vai poder gardar nada porque o que está a pasar é para rematar coa humanidade dunha vez por todas. Despois da atraínte imaxe dos miles de persoas tirándose ao mar como unha entrega á natureza contra a que tanto se ten feito, despois dos mortos por inacción porque non saben nin que teñen que comer, están os asasinados polos que conservaron ese pouso de crueldade.
"Eu chameino o Día do esquecemento, mais en realidade non foi un día. Foi un instante, un pestanexo, un aire frío que nos envolveu e logo... todo mudou.
E un mundo sen memoria estaba condenado a isto. Ao seu remate..."
Esa é unha parte do texto que aparece como pórtico, para rematar con Ela afirmando
"Somos po de estrelas.
E vexo o universo. E vexo o planeta. E vexo esta praia.
Non. Somos borranchos de tinta na esquina dun papel. Estrelas fugaces arrastradas pola forza da gravidade do pasado.
Xa non son ninguén.
Camiño pola area coma unha sombra.
Iso son.
Unha sombra"

Un novo libro de Paula Carballeira

Hai quen escolle os camiños máis longos, publicado en Edicións Positivas.
Falando de camiños, está o da nena coa carapucha vermella,  o da nena de pel branca como a neve, o da nena que atopou a braxa da casa de chocolate, o da nbena que durmiu 100 anos... porque despois de cada un destes apartados, o libro remata cun par de poemas baixo o epígrafe "Hai quen escolle o camiño máis longo"
O último deles:
"O camiño máis corto
Acaba enseguida
E con el
A viaxe
Na que te vistes dunha persoa
Que es ti tamén
Con outra roupa.
O camiño máis longo
Ten bruxas, ten ananos, ten perigos, ten lobos
Ten espellos
Nos que vas vendo como mudas
ten codias de pan seco
Corvos
Serpes
Samesugas
Ten tobos.
Hai quen prefire non arriscarse
Ao arrecendo do zucre unha casa de chocolate
Entre a ramaxe.
Hai quen non se detén nin para coller flores
Hai quen prefire a madeira
E non as árbores
Hai leñadores
Hai cazadores
Y hai nenas
Con ou sen carapuchas vermella
Hai
Ten que haber
Bosque

Versos arredor dos contos marabillosos. unha nova mirada a esas historias onde as nenas e mulleres aprenden determinados comportamentos. Porque o bosque é o perigo, porque no bosque está o lobo, porque o lobo leva na súa natureza enganar ás nenas, sobre todo a aquelas que levan caperuzas vermellas porque xa deron o sangue tiñeu a súa roupa... e hai que avisalas para que escollan sabendo ao que se arriscan porque os dous camiños non son iguais. Princesas que son enganadas e só espertaban co bico dun príncipe. Historias a revisar.