Coleccións de LIXG pola igualdade

 

Aínda que non son da opinión de crear coleccións especiais de literatura infantil para traballar os valores, porque entendo que os valores van implícitos sempre nos textos literarios, sexans consientes ou non autores/as e lectorado, considero que é necesario facer visibles aquelas que existen día de hoxe.  

 “A igualdade conta” de Embora Edicións con títulos como A urna dos desexos,  Irina bailarina, O segredo de Flora, O país dos mandóns, Teño dúas casas e Canto te quero, profe.

Todos os títulos son da autoría de  Paloma Rodríguez e Cristina Justo, con ilustracións de Spela Trobc

“Contos da igualdade” de Baía Edicións cos títulos Xela volveuse vampira de Fina Casalderrey ilustrado por Noemí López,  Un día de treboada de María de Mata ilustrado por Mariana Riestra Alfombriña de Cristina F.  O meniño Nito. Entón, os homes choran ou non? e Nera, a ferreira de Imelda Barrio ilustrado por Andrés Meixide.
Descatalogada pero con títulos ben suxerentes (Azul e Rosa, Carlota e o príncipe azul e Roi quere ser mamá) é a colección Lila Lilaina de A Nosa Terra. Tres títulos escritos e debuxados por Ana Pillado Vega pensando en combater estereotipos sobre os roles da muller e o home. 

Para rematar, hai que citar camiños como o de Kalandraka que traduce e edita varios libros do que se dou en chamar na anterior edición española “A favor de las niñas” con títulos como Rosa caramelo, A historia dos bonobos con gafas, Artur e Clementina e Unha feliz catástrofe. 

Pinterest de homenaxe a Rapazas

Con motivo dos 25 anos da publicación do libro Rapazas de Agustín Fernández Paz, quixen realizar un par de pinterest nos que recoller a mellor literatura infantil e xuvenil galega no tratamento do tema da igualdade de mulleres e homes. Sempre queda algún atrás, sempre hai outros dos que podemos dubidar, pero entre un extremo e outro, hai moito e bo acerca desta temática. E quixen, que nesta semana na que as mulleres imos ir á folga, as mediadoras e os mediadores contaran cun par de ferramentas máis.

Elas son 

"Rapazas 25 Literatura infantil galega para a igualdade" 

e o outro

"RAPAZAS 25 LITERATURA XUVENIL GALEGA PARA A IGUALDADE"

25 anos de "Rapazas" de Agustín Fernández Paz

Rapazas de Agustín Fernández Paz, é un libro de referencia dentro da literatura xuvenil galega para o tratamento da igualdade de xénero.

Nace, en parte, dun curso que o autor realiza en Barcelona sobre esta temática e que remata presentando un traballo que, no seu caso, se connverte en literatura. De caquera maneira a ningén se lle escapa que Agustín foi un dos autores fundamentais á hora de facer visibles as mulleres dentro da literatura infantil e xuvenil, de presentalas cuns roles pouco ou nada tradicionais e libres de estereotipos sexistas. Ninguén nos tratou con tanto respecto e tanta consideración desde o lado dos homes, un bo traballo sería investigar a proporción de protagonistas mulleres dos seus libros, dos personaxes femininos, dos caracteres deses personaxes, dos papeis activos e asertivos que presentan, de como se converten en heroínas e mostran magníficos modelos nos que poden reflectirse as lectoras.

Para homenaxealo, neste ano no que as mulleres estamos chamadas a unha folga xeral (contra da historia, que diría o poeta) hai que lembrar que o seu libro, Rapazas, está a cumprir un cuarto de século desde a primeira edición. É hora de lelo, de relelo, de dalo a ler.

Unha ficha de lectura, en PDF, está dispoñible na páxina de Xerais.

Finalistas da III Gala do Libro Galego

ENSAIO E INVESTIGACIÓN
– Amada García e os seus arredores, de Bernardo Máiz Vázquez (Edicións Embora).
– Manuel Antonio. Unha vida en rebeldía, de Xosé Luís Axeitos (Edicións Xerais de Galicia).
– Margot Sponer. Do galego antigo ás fronteiras da resistencia, de Antón Figueroa (Edicións Laiovento).
– Rosalía de Castro. Cantos de independencia e liberdade (1837-1863), de María Xesús Lama (Editorial Galaxia).
DIVULGACIÓN
– Cociña galega tradicional, de Matilde Felpeto (Edicións Xerais de Galicia).
– Os nomes do terror: Galiza 1936, Xosé Álvarez Castro, Xosé Ramón Ermida Meilán; Eliseo Fernández e Xoán Carlos Garrido Couceiro (coordinadores), (Sermos Galiza).
– Terra. Ciencia, aventuras e sorpresas dunha viaxe arredor do mundo, de Xurxo Mariño (Edicións Xerais de Galicia).
– Universo matemático. Das ideas e das técnicas, de Antom Labranha (Edicións Xerais de Galicia).
NARRATIVA
– Abadessa, oí dizer, de varias autoras (Através Editora).
– Um elefante no armário, de Teresa Moure (Através Editora).
– A nena do abrigo de astracán, de Xabier P. DoCampo (Edicións Xerais de Galicia).
– O xardineiro dos ingleses, de Marcos Calveiro (Editorial Galaxia).
INFANTIL
– A batalla da pequena Chañan Curi Coca, de Rosa Aneiros, ilustrado por Almudena Aparicio (Edicións Xerais de Galicia).
– Bruxa e familia, de Paula Carballeira, ilustrado por Lucía Cobo (Oqueleo).
– A señorita Bubble, de Ledicia Costas, ilustrado por Andrés Meixide (Edicións Xerais de Galicia).
– Tinta de luz, de Xosé María Álvarez Cáccamo, ilustrado por Berta Cáccamo (Chan da Pólvora Editora).
XUVENIL
– 22 segundos, de Eva Mejuto (Edicións Xerais de Galicia).
– Os arquivos secretos de Escarlatina, de Ledicia Costas (Edicións Xerais de Galicia).
– Corredora, de María Reimóndez (Edicións Xerais de Galicia).
– Os nenos da varíola, de María Solar (Editorial Galaxia).
LIBRO ILUSTRADO
– O branco non pinta!, ilustrado por María Brenn, de Antía Otero (Apiario).
– As estrambóticas aventuras do Barón Münchhausen, ilustrado por David Pintor (Bululú Editorial).
– A horta de Simón, ilustrado por Rocío Alejandro (Kalandraka Editora).
– Tinta de luz, ilustrado por Berta Cáccamo, de Xosé María Álvarez Cáccamo (Chan da Pólvora Editora).
LIBRO DE BANDA DESEÑADA
– Alter-Nativo, de Jorge Campos (Aira Editorial).
– O Bichero (VII), de Luís Davila (autoedición).
– Fóra do mapa, de Emilio Fonseca (Deputación da Coruña).
– Licor café. 13 grolos da Nova banda deseñada galega, de varias-os autoras-es (Demo Editorial).
– Tonecho, de Xaquín Marín (Editorial Galaxia).
INICIATIVA BIBLIOGRÁFICA
– Anna Turbau. Galicia, 1975-1979, Anna Turbau (Consello da Cultura Galega).
– Colección Xerais Básicos Ciencia (Edicións Xerais de Galicia).
– Colección Biblioteca de Teatro, Chévere (Kalandraka Editora).
– Mulleres bravas da nosa historia (Urco Editora).
TRADUCIÓN
– A hora de espertarmos xuntos, de Kirmen Uribe, traducido por Isaac Xubín (Edicións Xerais de Galicia).
– Pippi Mediaslongas, de Astrid Lindgren, traducido por David A. Álvarez (Kalandraka Editora).
– O rapaz que nunca existiu, de Sjon, traducido por Elías Portela (Rinoceronte Editora).
– Vidas imaxinarias, de Marcel Schwob, traducido por Samuel Solleiro (Aira Editorial).
POESÍA
– Camuflaxe, de Lupe Gómez (Chan da Pólvora Editora).
– Cervatos, de Lucía Novas (Kalandraka Editora).
– Culpable, de Eli Ríos (Edicións Xerais de Galicia).
– Na casa da avoa, de Marta Dacosta (Editorial Galaxia).
TEATRO
– Marcha fúnebre para un monicreque, de Roi Vidal (Xunta de Galicia/Baía Edicións).
– Na butaca. Fantasía Nº 3 en Dor Maior, de Esther Carrodeguas (Editorial Galaxia):
– Río Bravo, Chévere (Kalandraka Editora).
– Suite Artabria, de Manuel Lourenzo (Edicións Xerais de Galicia).
LIBRO MELLOR EDITADO
– Alter-Nativo, de Jorge Campos (Aira Editorial).
– Baixo as mesmas nubes, de Elga Fernández Lamas (Edicións Embora).
– Camuflaxe, de Lupe Gómez (Chan da Pólvora Editora).
– Lumes, de Ismael Ramos (Apiario).
– Pippi Mediaslongas, de Astrid Lindgren (Kalandraka Editora).
PREMIOS ÁS TRAXECTORIAS
INICIATIVA CULTURAL OU FOMENTO DA LECTURA
– Biblioteca Neira Vilas de Vigo.
– Chan da Pólvora (proxecto de libraría e edición).
– Clube de lectura feminista Libraría Lila de Lilith / Plataforma de Crítica Literaria A Sega.
– Viñetas desde o Atlántico.
PROXECTO LITERARIO NA REDE
– BiosBardia, dirixida por César Lorenzo Gil, https://biosbardia.wordpress.com/
– Caderno da crítica, de Ramón Nicolás, https://cadernodacritica.wordpress.com/
– Criticalia, de Armando Requeixo, http://armandorequeixo.blogaliza.org/
– Galicia Encantada. Enciclopedia de fantasía popular de Galicia, dirixida por Antonio Reigosa, https://galiciaencantada.com/

XORNALISMO CULTURAL
– Ana Romaní
– Daniel Salgado
– Montse Dopico
– Montse Pena Presas

Transexualidade na LIXG

22 segundos de Eva Mejuto, publicada por Xerais na colección Fóra de xogo.

Demostrar que na literatura infantil e xuvenil galega caben todos os temas e os tabús foron expulsados, é doado, cando nos atopamos con obras como esta. Falar da transexualidade a adolescentes por medio dunha historia pioneira neste campo e facelo desta maneira tan orixinal. 

Un primeiro capítulo no que un narrador omnisciente nos conta que fai a persoa protagonista, como se pon fronte á cámara e grava a súa declaración "Preséntome, chámome Álex e son un mozo transexual. Resulta raro falar sen saber quen está do outro lado, mais, que curioso, estame a ser máis fácil do que pensaba, liberador, mesmo. Abro este Vlog para compartir convosco anacos da miña vida, algúns do meu pasado pero, sobre todo, dos que están por vir: o meu tránsito, a viaxe cara a min mesmo" Nos 22 segundos que tarda o arquivo en subir á rede vainos contando a modo de capítulos retallos da súa vida, pouco a pouco imos coñecendo a nai, o avó co que mantén unha relación moi especial, a mestra Mari Carme que desde sempre acepta e quere sen xulgar, compañeiros e amigas... o corpo a cambiar, o tempo a pasar  as decisións que xa non poden etrasarse máis porque xa está ben de non verse nun corpo que lle resulta alleo.

"Fágoo tamén por se a miña experiencia pode axudar a quen estea a pasar por esta mesma situación". Pois si, tamén por iso era imprescindible esta obra.  

Un libro de aventuras e pioneiras

As aventuras de Margaret White. A balada do Solitario de Manuel Moledo con ilustracións de David Fajardo, é unha desas novelas preparadas para a lectura rápida, para animar a entrar nela axudados por unha letra redonda e doada, aire suficiente para non apretar as palabras, bo papel, imaxes evidentes e unha historia case trepidante. Unha novela xuvenl publicada por Contos Estraños.

“A piques de rematar o século XIX, dous bloques, o Imperio e o Eixo Utopista, manteñen o mundo nun precario equilibro que raia na guerra fría”. Trátase, polo tanto dunha ucronía, na que se nos relata unha reconstrución histórica elaborada baseándose en feitos posibles pero que non sucederon así realmente.

Comeza na gran cidade Ferrol – A Coruña (FerCo) na que o detective Alvarado e a súa axudante Margaret White, unha institutriz británica reconvertida en investigadora privada, son contratados para dar caza a un Jack ou sacaúntos que anda a matar mozas. A eles unirase a texana Crazy Lola, unha cazadora de fuxitivos. Un científico compostelán, un príncipe zulú e un lord inglés axudaranlles nesa persecución que terá continuidade en África.

A novela complétase co “Caderno de campo de Margaret White: a viaxe de catro ingleses, dous galegos, unha texana e un zulú ao corazón da África inexplorada”.

Personaxes moi intresantes como esta Margaret White, que se declara aventureira, sufraxista e feminista ou  Dolores Brown unha muller que atravesa continentes perseguindo a un asasino porque o seu oficio e atrapalos.

Libros inesperados

O arte e a súa historia de Antía Cal e Antón Beiras.

Así o presentan: "Estas cuartillas mecanografadas apareceron nunha caixa de zapatos na primavera de 2017, sesenta e dous anos despois de seren escritas". Estas cuartillas conforman un libro que naceu para o leran os seus fillos ou tal vez para levar á escola Rosalía de Castro que Antía Cal funda, un libro escrito a finais dos nos cincuenta, no que se explica a historia universal a arte desde Galicia, en galego e poñendo á beira do internacional o producido poo propio país.

No prólogo Xosé Manuel Beiras defende o avanzado dos postulados que coinciden cos dos historiadores franceses da época. 

A nós, o que nos sorprende é que puidera existir algo así, que houbera persoas tan libres no medio daquela escuridade de posguerra, retomando as ensinanzas do Seminario de Estudos Galegos, falando da arte internacional na nosa lingua e mostrando a nosa arte, o que lle é máis propio.

Arte en todas as súas manifestacións: arquitectura, escultura, pintura, fotografía, teatro, cine, música, literatura, danzas e baile... pero tamén ciencia. Toda a información (texto e imaxes) documentada cunha bibliografía que pecha a obra; toda ela salpresada polos valores cívicos de respecto ao outro, do respecto por todos os pobos e relixóns, a valoración de todas a civilizacións e as súas manifestacións artísticas,  de non facer diferenzas entre os países máis ou menos desenvoltos, as críticas ao inadmisible como a escravitude... Como unha chuvia maina que molla lembramos as frases: “A Historia é coma un conto que as máis das veces repítese sempre”, “E Compostela, no tempo de Xelmírez, alumeaba en Europa como unha estrela”, “Velaí como un home grande fai grande un idioma”, “Mais a guerra, meu neniño, repítocho outra vegada, non bota máis que a desgracia e o mal por onde pasa”...   

Nunca deixará de sorprendernos esta parella... e seguirán facéndoo despois de ver o documental de Piñeiro

A palabra xusta