XVII Premio Raíña Lupa 2023 e segunda parte dunha serie de bd

As pedras verdes de Rafael Fernández Lorenzo acadou o XVII Premio Raíña Lupa en 2023 e aparece agora publicado por Xerais coas ilustracións de Tamara Baz. 

Da presentación editorial: "Nunha aldea á beira do río Uaupés, na selva amazónica, vive un mozo chamado Caique. Dende hai algún tempo anda na procura da súa nai. O pai elude calquera conversa relacionada co asunto, porén, todas as pescudas do rapaz apuntan a que a nai vive no Reino das Icamiabas, unha tribo composta integramente por mulleres guerreiras que non aceptan a presenza masculina nas súas terras. Comeza así unha viaxe repleta de emocións e aventuras, onde a maxia, o folclore e a realidade se mesturan con marabillosas paisaxes e algún romance secreto. Todo baixo a atenta mirada do exuberante Amazonas, que flúe libremente esparexendo a vida alá por onde pasa. En palabras do xurado que outorgou o XVII Premio Raíña Lupa, esta é «unha novela que conta tamén a conquista de América desde un punto de vista pouco habitual, na cal a violencia, a vulnerabilidade e o medo son tamén temas centrais»." As pedras verdes son as pedras preciosas polas que se mata, as que os indíxenas utilizan a modo de amuletos que dan significado á superación de probas, ao ritos de iniciación pero o estranxeiro ve só como fortuna ao alcance da man El Dorado á volta da esquina ou meandro do río.

O Amazonas. As tribos nativas separadas unhas das outras. Os conquistadores actuando coa maior crueldade. Eles baixan polo río arrasando con todo e creando o terror máis absoluto, só unha milagre poderá salvar a situación e tal vez este sexa unicamente a unión dos demais,o enfrontamento intelixente... Francisco de Orellana, Gaspar de Carvahjal, Lope de Aguirre son nomes a recordar, os eu medo ante o descoñecido e a ansia de riquezas, de esquilmar as xosias dunha terra que querían crer habitada por medio homes. No medio as amazonas, esa tribo de mulleres (sen homes) que só se xuntan cos homes doutras tribos para poder procrear e que entregan as criaturas cando nacen homes a aqueels cos que se deitaron porque só quedan coas nenas. Pais que crían ao fillos sen nai e nais que as crían a elas sen pai nun empeño por salvagardar algo no que igual temos que reflexionar: por que non querían aos meniños entre elas, por que se negaban ao amor e a convivencia cos homes?  

Unha nova crónica que nos sumerxe na atrocidade e o mito das mulleres independentes, nomedio do paraíso (ou inferno?) da selva.

Segunda parte dunha serie Heartstopper volume 2 de Alice Oseman traducido por Nee Barros e publicado por Xerais que, como ben di na cuberta, inclúe a historia da Tara e da Darcy.

Da presentación editorial: "Este é o segundo volume da serie best-séller Heartstopper, escrita e debuxada pola autora premiada Alice Oseman" Da sinopse "O Nick e o Charlie son mellores amigos. O Nick sabe que o Charlie é gay, e o Charlie está seguro de que o Nick non o é. Mais o amor funciona de xeitos sorprendentes, e o Nick está a descubrir todo tipo de cousas sobre as súas amizades, a súa familia... e sobre si mesmo". O amor homosexual entre rapaces e entre rapazas, o entendemento entre eles e elas e a dificultade para ter unha relación normalizada con heterosexuais cando estes se solapan cos seus prexuízos.

Unha maneira tenra e natural de contar estas relacións, de ver como esperta o desexo e como semantén o afecto e a amizade.

Os libros da Galicia pequeniña

 Atlas da Galicia pequeniña, Historia da Galicia pequeniña e As Letras da Galicia pequeniña de César Cerqueliños e Jorge Campos están publicadas por Aira editorial.

A presentación editorial de cada un deles adianta o seu contido:

-Vai pola sexta impresión do libro ilustrado pensado para crianzas de todas as idades que percorre moitas áreas da identidade nacional galega: xeografía, historia, lendas, personaxes célebres, festas e celebracións, símbolos… Un percorrido visual útil para aprender a coñecernos mellor como pobo, desenvolvido con mestría por César Cequeliños e por Jorge Campos, premio da Gala do Libro 2017 polo seu cómic Alter·Nativo.

-O pasado de Galicia como nunca cho contaron. Mapas, obxectos, acontecementos e personaxes para que nos coñezamos mellor.

-Letras, palabras, frases, historias… A lingua galega expresa o que sentimos, desexamos e inventamos. Ven coñecela do xeito máis divertido.

 Na última podemos repasar o alfabeto ilustrado, un par de planas de banda deseñada co nacemento e esplendor da lingua galega, palabras polisémicas e homónimas, a presentación dos autores das cantigas, un xogo con encrucillados, un mapa coas variedades dialectais, a resistencia e futuro da lingua, a fonnética, o galgo literario na Idade Moderna, un xogo con sopa de letras, aexplicación da diferenza entre escrita e pronuncia, o Rexurdimento antes de Rosalía, os xéneros literarios, os grandes clásicos do Rexurdimento, Etimoloxía, os latíns e outras xirias, as Irmandades da Fala e a xeración Nós, expresións ilustradas, as regras ortográficas, as vangardas, cen palabras para a chuvia, o Día das Letras, Os dicionarios, aurtores e autoras da segunda metade do século XX, neoloxismos, a literatura actual e dúbidas do galego. Polo tanto o libro atende á literatura e a súa historia, igual que a todo o que ten que ver co estudo da lingua. Unha boa porta de entrada ao universo do galego.

Historias fascinantes da ciencia en Galicia

Historias fascinantes da ciencia en Galicia está escrito por Eduardo Rolland e Manuel Rey, ilustrado por Andrea López Álvarez e publicado por edicións Embora.

Da presentación editorial: "Sabías que un galego inventou a máquina multiplicadora? E que nos montes de Lugo habitaron mamuts? E que outro galego, de Cotobade, deseñou en 1865 un trebello que adiantaba o fenómeno da voz sintética e as “máquinas que falan”?

A historia da ciencia, dos inventos, do estudo da natureza e da realidade está chea de pequenos fitos –curiosos uns, abraiantes outros, fantásticos (ou sexa, magníficos) sempre-, que alumean o camiño cara o descoñecido.

Neste libro atoparás 40 historias galegas sobre o que Aristóteles chamaba “o desexo humano de saber”."

Eduardo Rolland codirixe a páxina de ciencia en galego: Gciencia, polo tanto estamos ante un especialista neste campo e tamén no da comunicación. 

Algunhas destas historias xiran ao redor da fervenza do Ézaro, unha praia negra en Galicia, a relación entre Newton e o tesouro da batalla de Rande, como funciona o botafumeiro da catedral, cando chove estrelas, o ouro da Gallaecia que sostivo a Roma, o mapa que colocou Galicia como centro do mundo, fogos fatuos e Santa Compaña, dromedarios na muralla de Lugo, o navío galego que se perdeu na Antártida, un meridiano para Galicia, unha engurra na Terra de 500 millóns de anos, cando o tigre campaba por Galicia...

Sobre o pai

Papá. Un heroe, un mito, unha lenda de Mifflin Lowe e Dani Torrent está traducido por Iolanda Mato e publicado por Triqueta verde.

Así se presenta este libro moi acaído para agasallar, poño por caso, a un pai: "Este pai é a persoa máis xenial do planeta. Cambia cueiros por gusto, é capaz de contar ata o infinito máis dunha vez e ademais é o máis forte e intelixente da historia. E sabes que? Inventou unha receita xenial para alegrar os días máis tristes: espaguetes con lambetadas. Heroica, absurda e conmovedora, “Papá, un heroe, un mito, unha lenda” é unha historia sobre a relación entre pais e fillos nos que a protección e a amizade están por riba de todo. Os nenos adoitan pensar que os seus pais poden facer calquera cousa: salvarlles das serpes, voar á lúa, converterse en detectives, etc. Esta obra reproduce as fantasías de todo o bo que un pai pode ser para un neno. Ao final do libro inclúese unha páxina para que os nenos escriban que fai que o seu propio pai sexa especial". 

Magníficas ilustracións que levan a historia moito máis alá do que conta o escritor. Cando un pequeno adora ao seu pai e nos conta as razóns polas que non hai ninguén coma seu pai, que o salva de todos os perigos, que está disposto a competir con quen faga falla (de ser necesario), que pode facer o parvo... porque non sempre queda en moi bo lugar pero todo se resolve cando se ten interese en facelo (porque os humanos temos esas grandezas e miserias, capaces do máis grande e do máis ridículo); a nai semella o punto de sentido común necesario nesa casa (polo tanto tamén se lle pode agasallar á nai aínda que sexa actriz secundaria). Un pai que pode facer o que sexa para que o fillo non se sinta mal cun horrible corte de pelo (ou coas uñas pintadas de cores), que apoia cando é preciso... pois si, "cun pai coma el está seguro de ser quen de facer todo o que se propoña". E diso se trata.

De educación afectivo sexual

 

Basta! Guía de autodefensa feminista para adolescentes (e máis…) de María Kronsky e Marlon Le Muzic está publicado por Hércules ediciones.

Preséntase así: "Ser muller nesta sociedade implica enfrontarse regularmente a comportamentos machistas. Como identificar e afrontar esas condutas? Neste cómic as adolescentes (e máis…) atoparán un conxunto de técnicas para sentirse máis preparadas, libres e seguras: posturas corporais, defensa verbal, o xiro de cento oitenta graos, a intervención paradoxal, a defensa física… En definitiva, diferentes ferramentas para axudarlles a sentirse máis libres e seguras, tanto nos espazos públicos como na esfera privada."

Divídese en varios apartados: Na escola, nos espazos públicos e na intimidade para rematar cun listado de contactos útiles. Analiza os estereotipos de xéneros e as discriminacións así como o acoso e as redes sociais, que facer antes exhibicionistas e cando es vítima de tocamentos, como recoñecer e actuar ante as relacións abusivas e, sobre todo, repite un consello que se ha ter moi en conta (ante calquera tipo de situación que pode resultar agresiva) por algo que poden ser tres frases: 1º Describe friamente o que acontece (é importante que non haxa emoción nin interpretación). 2º Di o que che fai sentir como emoción. 3º Di o que desexas que pase para deixar de sentirte así

O paso dos estereotipos de xénero aos prexuízos e destes á discriminación é algo a ter moi en conta para entender o que sucede. A axuda mutua, a loita contra a indiferenza ou a pasividade ante as agresións de calquera tipo é imprescindible para poder superar este estado de cousas. 

Dunha maneira divertida vaise reflexionando sobre cada un dos problemas aos que se ven sometidas as mulleres (neste caso) e como facerlles fronte. O humor está moi presente nesta obra, de forma que podemos botar unhas risas ao tempo que reflexionamos sobre esta problemática e as respostas a dar.

Unha novela que se ergue dende o TDAH e o bullying

 

Unha novela que se ergue dende o TDAH e o bullying para construírse como literatura xuvenil que doe pero cura, que podería ser un bodrio de "problemática actual" pero resulta crible e dá na diana. O último premio Jules Verne de Literatura Xuvenil está escrito por unha muller que traballa como chef pero ama a escrita. 

I´m Obelix de Raquel Fernández Fernández está publicado na colección Fora de Xogo de Xerais.

Da presentación editorial: "Isma, un mozo de 13 anos, afronta un novo curso do instituto cun cambio significativo na súa vida: unha diagnose de TDAH. O que en principio semella algo positivo para a familia, xa que chega acompañado de respostas -e mesmo de certo alivio-, converterase nun drama no ámbito escolar, onde o protagonista terá que enfrontarse ao descoñecemento e á falta de sensibilidade dun sector do profesorado e do alumnado. Con certos toques de humor e unha chea de referencias ao mundo adolescente actual, «I'm Obélix« achéganos á crúa realidade do día a día nun instituto calquera, onde ser diferente é un desafío e, demasiadas veces, constitúe unha traxedia para a vítima e a súa familia. XVI Premio Jules Verne de Literatura Xuvenil"

O título de cada capítulo leva o nome do personaxe que o narra e nalgún caso unha frase significativa como Caramelos de pau (que Isma lle dá ao abusón Alex pensando que así o deixará tranquilo), Unha pedra no zapato (algo molesto que debes quitar pero non o das feito) ou Xeado de doce de leite (que van tomar ao final para celebrar que todo rematou, polo meos por agora). Porque o abuso é algo que continúa e continuará presente sempre que haxa quen se sinta necesitado de mancar aos demais pe¡ara sentirse máis, porque na banalidade do mal está incluído ese personaxe que fai mal, os que os secundan  e os que calan, tanto dende o grupo de alumnado como de profesorado (ai! dos que queren fuxir de problemas e din que non ven ou incluso entenden que o ensino é como a mili e aí deben facerse homes e mulleres, dos que ven claramente pero non actúan porque non é a súa titoría u porque van cheos de traballo). Mentres tanto, do outro lado os machacados para os que non existe razón nin física nin psíquica, poden facerlle bullying por listos ou por torpes, por altos ou por baixos... é cuestión case de azar e eles/elas sábeno por iso buscan a sombra dos ganadores porque se non hai un "estado" que os defenda están ao dispor do peor da sociedade.

Resistir sen contar para non disgustar ou porque dubidan de que os crean, chegar a facerse daño a si mesmos de mil maneiras, sentir ganas de desaparecer (o suicidio como unha nube negra sobre a cabeza). Non atreverse a acusar (están ameazados), non querer acusar (son compañeiros, sempre tes a esperanza de que mañá amañeza doutra maneira e non queres facerllles mal). Denunciar é imprescindible por el pero tamén polos demais, para que non continúen facéndollo a ninguén máis, por iso quen o fai é un superheroe (Obelix ou non). As familias, ese retrato da nai que cre que a súa filla nunca fai mal, que sempre son os demais os que van a por ela. Os que pensan que son rapazadas, boberías que hai que superar... Todos está descrito, paseniñamente e ben vemos cal é o que pode salvar: o afecto e a comprensión da familia, os apoios que busca, o profesorado comprometido, as asociacións... e, sobre todo, que existan estruturas de seguridade coma os equipos directivos ou consellos escolares, a cosellería de educación (o Estado) que coida da xustiza social, que evita que o mundo sexa unha selva na que os fortes atacan aos débiles e os dereitos non están á man de todos e todas.

Novos formatos, nova dimensións: "A que sabe a lúa?" e "Animais"

 

 A que sabe a lúa? de Michael Grejniec aparece, de novo, en Kalandraka, agora en tamaño G XL, seguramente para contar a un grupo de criaturas co libro mirando para eles. 

"Había moito tempo que os animais andaban a matinar a que sabía a lúa. Era doce ou salgada? Só querían probar un anaco pequeno. Polas noites, miraban ansiosos para o ceo..." Ata que un día, os animais soben uns por riba dos outros (sen importarlles cal sexa a súa natureza) para chegar á lúa. O último é o ratoque colle un anaco e o probra, despois pásalle un anaquiño a cada animal; a cada un deles sábelles tal como o imaxinaran. O peixe que o observa todo pensa que esa é unha traballeira inútil pois hai outra lúa moito máis cerca, no lago. 

Darlle unha dentada á lúa, quen non o terá soñado? 

Animais de Antonio Rubio e Óscar Villán, tamén en tamaño grande, non tanto coma o anterior pero si moito máis que no que estamos a costumados a ler a colección Do berce á lúa.

Poesía visual, rimas,  uns versos que se van alternando para repetir " Caracol caracol    crocodilo / fan xuntos     unha roda de amigos" Lendo sen necesidade de coñecer as letras pasando os dediños polas imaxes.

Da presentación editorial: "Os títulos máis coñecidos da colección 'Do berce á lúa' nun formato máis grande ideal para contar e compartir. Combinando os recursos do cancioneiro tradicional infantil e recoñecibles imaxes sobre fondos claros, esta colección para cantar e contar é xa un referente da LIX para o tramo 0-3 anos e contribúe a iniciar o camiño da prelectura de moitos nenos e nenas. Cada título é un exercicio poético para «educar o ollo e adozar o oído», como explica o seu autor, e pese á súa aparente sinxeleza, tanto o seu deseño como o seu contido a partir de temas próximos aos intereses dos máis pequenos, son froito dun longo proceso de reflexión e creación.  

Co obxectivo de facilitar o traballo de mediadores e mediadoras, Kalandraka retoma a publicación dos títulos máis exitosos da colección nun formato grande e ideal para compartir. Así, tras "Lúa" chega ás librarías "Animais" no que criaturas grandes e pequenas nos convidan a gozar do xogo, do ritmo, da rima e da amizade."