Novidades na colección Verdemar de Alvarellos

Traducións dende o polaco, da man de Ana Garrido con revisión do texto por parte de María Reimóndez.

Mamás e papás, Avoas e avós e Irmás e irmáns de Malgorzata Swedrowska e Joanna Bartosik

Preséntanse así:"Outra mirada sobre as familias nun conto para primeiras lecturas. O primeiro deles mostra, dun xeito divertido e vistos desde os ollos das fillas e fillos, o papel de mamás e papás nos fogares, rachando cos clixés tradicionais. A través de 50 escenas ou viñetas vaise retratando, ilustrando, o día a día de pais e nais nas súas vidas cotiás e o seu papel nos fogares. Ollados desde o punto de vista da xente máis nova da casa, vanse sucedendo situacións divertidas, soñadoras e poéticas." Ás veces hai dous papás ou dúas mamás, ás veces un de cada, o importante é que "mamás e papás crean un mundo para nós habitar" 

Texto da contracapa: "Mamá dálle a todo. Ás veces, crava puntas. / Papá dálle a todo. Ás veces, prepara o caldo. / Mamá faime rir. Papá é agarimoso. / Mamá compón. Papá canta./ Papá lembra. Mamá soña..."

Avoas e avós. O conto para primeiras lecturas que pousa outra mirada sobre os maiores da casa. Mostra, dun xeito divertido e rachando cos clixés tradicionais, o día a día de avós e avoas nos fogares, vistos desde os ollos dos seus netos e netas. A través de 50 escenas ou viñetas vaise retratando o día a día de avoas e avós nas súas vidas cotiás e o seu papel nos fogares. Ollados desde o punto de vista da xente máis nova da casa, vanse sucedendo situacións divertidas, soñadoras e poéticas.

TEXTO CONTRACAPA:  COA AVOA TODO É POSIBLE. / CO AVÓ TODO É POSIBLE. / ELA ATOPA TESOUROS NOS SEUS PETOS. / EL ADIVIÑA OS MEUS SOÑOS. / O AVÓ FALA CON TENRURA. / A AVOA ABRAZA CON DOZURA. / NA TERRA OU NAS ALTURAS / O SEU CARIÑO PERDURA

Irmás e irmáns. A través de 50 escenas ou viñetas vaise retratando o día a día entre irmáns e irmás. Ollados desde o seu propio punto de vista, vanse sucedendo situacións divertidas, soñadoras e poéticas.

TEXTO CONTRACAPA: O meu irmán parécese a min. / Entendémonos de marabilla. / A miña irmá é distinta a min. / Complementámonos perfectamente. / Co meu irmán salto sobre nubes. / Coa miña irmá sobrevoo montañas. / Tanto teñen as nosas diferenzas / A unión é a nosa forza.

Premio Simbad para o recordo e o Alzhéimer 2022

 

O Premio Simbad para o recordo e o Alzhéimer 2022 recaeu en Raquel Castro e na súa obra Sobremesas sobre versos que aparece publicada na editorial Galaxia ilustrado por Diana Pastoriza.

Así se presenta:"Uxía e a súa avoa Sica elaboran sobremesas mentres lembran os costumes do Courel, a mocidade e infancia dunha anciá que comeza a despoboarse de saberes e recordos."

Unha muller de teatro que se anima a escribir narrativa e verso. Unha temática no medio do noso universo: as enfermidades da memoria, aquelas das que xa falou García Márquez en Cien años de soledad dunha maneira tan poética e máxica. Un premio para visibilizar o problema entre a rapazada engadindo textos aos que dende o principio están aí, pois como ben dicía Ana María Machado, só fai falla coñecer a produción. As ilustracións dunha especialista en mapas conceptuais ou como se lle chame neste momento a contar con imaxes o mesmo do que estamos falando con palabras; algo novidoso do que non sei moi ben que opinar porque por un lado é algo sinxelo e sen pretensións artísticas pero por outro na LIX sempre tentamos que a parte icónica tamén teña ese plus doutra manifestación artística.

Unha avoa e unha neta que nos conta a historia. A avoa vive na aldea e perde a memoria de forma que despois de ser o motor da casa e da familia, ha de ser atendida por unha muller que descansa as fins de semana cando a familia da filla se despraza. Pai, nai, neta e neto. A neta recupera á avoa a través das sobremesas que ela preparou toda a vida e deixou escritas nun recetario, a neta vai preparándoas buscando a súa colaboración e establécese un vínculo que a recupera cos sabores e as maneiras. Libro de cociña cos seus ingredientes e preparación. Novela na que se contan estas circunstancias contextualizadas no confinamento. Libro de poesía nos ingredientes e elaboración das sobremesas. Libro de relacións familiares, de maneiras nas que facerlle fronte ás dificultades, de diversidade sexual no personaxe do amigo da avoa que continúa ao seu lado décadas e décadas, de interxeracionalidade e memoria.

Un par de álbumes desiguais

Podes de Giusi Quarenghi e Alessandro Sanna traducido por Xosé Duncan e publicado por Bululú. Preséntase así: "A vida está chea de retos que nos poñen a proba dende que somos moi pequenos; de normas, ás veces demasiado estritas, que nos manteñen inmóbiles nun asento ou que nos ditan como e cando debemos actuar, como comportarnos. Nunha sociedade colectiva debemos respectar aos demais, pero… debemos perder a nosa liberdade de ser nós mesmos?"

Unha obra que nos debe facer pensar porque as cousas non son tan doadas como parecen, polo tanto vaise prestar a discutir ata onde podemos e ata onde non, en que circunstancias debemos exercer a liberdade e en cales é mellor deixarnos guiar... Un verdadeiro xogo entre o "podes" e o "debes" que conta contigo para toar decisións. Construído con rimas. Leamos un anaco:

Non sempre podes, pero ás veces debes, / facer o que che vén á mente. /Non sempre debes pero ás veces podes, / non facer o que diga a xente. / Mesmo podes non querer, / non deber, non poder. / Non conseguir facer isto, / querer facer, en cambio, aquilo./ Non ser de menos nin de máis, / ser tan só ti e xa está.

Familiariando xuntos de Ana Meilán e Silvina Eduardo publicado por Entrenubesycuentos é outro libro máis sobre familias pero con pouco interese (ao meu entender).  Din na presentación editorial que "a pesares de formar parte da mesma familia e vivir toda a súa vida xuntos, os Right e os Left tilñan personalidades moi diferentes" e tamén que trata o libro sobre "Inclusión e diversidade é o que descubriremos nesta álbum ilustrado no que a fotografía cobra vida nas manos de Ana y Silvina". Cada man unha familia, cada dedo un membro dese conxunto e remata falando doutras familiasncoma as dos pés. Realmente, se falamos disto o mellor é ir ao tradicional e lembrar as características de cada dedo e deda e non inventar sen ter en contao que diferencia a cada un deles. Ilustración e deseño gráfico sempre aceptableuetón, divertido e integrador de diferentes estilos e demais.

Premio de Literatura Infantil Simbad para o Recordo e o Alzhéimer

A primeira edición do Premio de Literatura Infantil Simbad para o Recordo e o Alzhéimer foi para Raquel Castro e un accésit para Rosalía Morlán coa súa obra Cando o avó esqueceu o meu nome, que aparece ilustrado por Belén Rodríguez Pazo en Galaxia.

A partir do pórtico de "Borrar o esquecemento..." do que se achega un petisco:

"Cando o avó / esqueceu a miña cara / e quedou perdido / no mundo de nada, / cando o esquecemento / lle roubou as ganas, / quitoulle os soños / e agochounos en caixas, / cando me decatei de que / pouquiño a pouco / se esvaecía a súa ollada, / abraceino moi forte / e camiñei con el / repetindo palabras."

A este seguen outros que fan referencia a cando o avó perdeu a súa casa ou lle foxen os recordos pero tamén aqueles nos que a voz infantil se dispón a loitar contra o mal e recuperar o que poda desa relación co avó lembrando os momentos pasados, procurando axuda, sumando afectos para compensar a enfermidade con toda a tenrura que está na súa man.

Dúas novidades ben distintas: unha novela infantil e unha bd que comeza serie

Refugallo o espantallo de Irene Alonso Gasalla con ilustracións de Ignacio Hernández está publicado na colección Merlín de Xerais. 

Sérvelle de pórtico á historia un poema de William Henry Davies, traducido pola autora, no que se fala da présa e a falta de tempo fronte á necesidade da contemplación. Comba é unha nena realmente peculiar que se serve de todo o que atopa, dende o gato abandonado a unha bicicleta escangallada, sempre disposta a dar un novo uso a calquera cousa que forme parte do refugallo, sempre aproveitándoo todo, vendo beleza no lixo. Os Bocapodres ou acosadores alcumábana Nena Lixo ou Composteira pero a ela non lle importaba, enfrontábaos igual que facía coas persoas convencionais que a miraban mal ou non a tiñan en consideración. Onde os demais vían vergoña Comba sentía orgullo. Ela ten unha amiga da alma, das que nunca fallan e sempre a defende e concorda con ela en que sentirse mal por pobre non ten sentido. Comba vive co pai, co está no paro e ten na horta un espantallo que xa non serve, ela promételle facer un novo e niso anda cando nunha xcursión atopa xusto o que lle falta: unha pedra con forma de corazón pero os rapaces de novo se divirten meténdose con ela e cando lle tiran a pedra á calzada ela bótase a collela sen mirala... Un accidente e unha historia que remata ben, pero sen esquecer que a vida ha seguir difícil así que cando chegue ao instituto (coa mochila feita á man, sen móbil nin roupa de marca) volverá a suceder o mesmo e ela seguirá nadando a contracorrente. Unha nana admirable!

Sentinelas da lúa carmesí de Andrés Castro, Ozo Perozo e Alexandre Senande está publicada por Galaxia. Así se presenta: "Desde os albores dos tempos, seres míticos e humanos coexistían en paz e harmonía. Pero un día, os homes comezaron a perseguir o que non comprendían. Tres mouras foron confundidas con bruxas e condenadas á fogueira. Unha delas fuxiu, propagando unha maldición que case acaba coa humanidade enteira. As criaturas mitolóxicas acordaron entón manter a moura encerrada mediante un conxuro ligado á non intervención do humano devir. A lenda di que unha cría humana será quen volverá unir ambos os mundos..." Penso que este argumento correspóndese á serie completa, o que nós vemos é a primeira parte: a chegada da rapaza á aldea, os soños que acoden á súa cabeza, o ambiente de rexouba ao redor da familia, o traballo do pai na farmacia e a adicción que parece telo sometido... contra todas as expectativas a nena é ben recibida polo grupo de compañeiros e primo, unha excursión na que van ter un encontro co misterio e o terror. Aí acaba para poder continuar en próximas entregas. Os debuxos son claros cando reflicten a vida normal enfrontándoos a aqueles nos que fai aparición o arcano e o oculto que son escuros e vermellos con liñas duras e irregulares que representan figuras moi expresionaistas e case abstractas.  

Novidades nas que non nos detemos moito

 

O segundo libro infantil dunha poeta (despois de caer de cú polo universo): Abominables adorables e xigantas cantantas de Estibaliz Espinosa e Branda. Ópera prima (infantil) dunha poeta de adult@s. Non está mal a historia pero as ilustracións son moi chamativas, de cores moi vivas e resulta difícil observalas para seguir a historia. Chaman moito a atención (se é iso o que se busca), con moitos estímulos. Imaxinemos tres personaxes moi grandes: Marusía a xiganta da Marola, o Apalpador ou xigante do Courel, e o Ieti ou xigante dos Himalaias. Vivir tan afastados uns dos outros non quita que se reúnan 182 días e medio cada cinco anos (50 días cantan, levando a voz cantante Maruxía), os seguinte 590 días cociña o ieti pratos marabillosos e logo botan a durmir ata que o Apalpador os esperta cando chega o inverno e ten que ir repartir tesouriños, choran algo porque a neve se derrite nos polos e porque os muíños de vento ocupan os montes, miran o firmamento e despídense ata o próximo encontro, pero hai un problema, confunden os billetes de volta...

A lagoa máis fermosa de tódalas de Antela Cid, con ilustracións de Anabel Montouto, publicado por Fervenza. Os reis dun reino, todo marabilloso ata que o mosquito (dunha lagoa próxima) pica ao rei, daquela desécana quedando só unha gota de auga que esperta grazas a unha manta e unhas botas vellas. Esta pinga xuntarase con outras e lograrán crear unha nova lagoa. Todo volve ávida, os obxectos son reaproveitados e reciclados e a auga volve á súa canle.

As estacións: Cando chega o outono

Cando chega o outono de Marina Rey Noya publicado por Aira Editorial, Así se presenta: "Ourizo Neto camiña canda a avoa polo bosque facendo preguntas sobre todo o que observa. Entenderá como muda a natureza conforme pasa o tempo? Unha fermosa historia chea de poesía e beleza que nos achega aos cambios das estacións e os efectos que produce no bosque, cheo de luz e de misterios." O neto pregunta ante o misterio e a avoa contesta con poesía. As estacións sucédense nun ciclo eterno e repetitivo, pero as avoas non duran sempre, por iso é preciso acompañalas, escoitalas e observar o final da historia, porque é preciso sementar para que a vida conntinúe.