Variedade

Volcán, o cabalo salvaxe da illa de Sálvora de Paula Carballeira, ilustrado por Xoana Almar e publicado por Triqueta Verde.

Da presentación editorial:" Na illa de Sálvora vive Volcán, o cabalo máis salvaxe de todos os que viven alí. Un día Volcán veu algo que flotaba na agua e comezou a correr. Corría ao galope, máis que nunca, e os outros cabalos, eguas, gaivotas e corvos quedaban sen alento vendo o que facía.

Unha divertida historia para coñecer un pouco mais a fauna e a flora das Illas Atlánticas a través da historia de Volcán, un valente cabalo que soña que é libre para correr ao galope sen límites por terras onde acontecen cousas extraordinarias."

Cando a nai lle pon ao seu poldro o nome de Volcán sabe o que fai, cando el corre semella que o fai unha bóla de lume, por iso non dubida en acudir a salvar unha criatura que está a piques de afogar, daquela galopa galopa ata internarse na superficie de mar e agarrar a meniña pola roupa cos dentes para traela de volta á terra. Logrouno! Os pais recupérana felices, Nadia (a nena) volve cada vez que pode para estar con Volcán e contarlle historias para que poida soñar; Nadia significa esperanza e esa é a que mantén Volcán porque non quere ter ningunha atadura e correr sen límites e poder volver "porque sempre hai que ter un lugar onde volver e un amigo ou amiga que te espera". Unha boa ensinanza, non é? 

Rolando, un fío resistente de Alba de Evan e Xabier Domínguez, ilustrado por Paula Cheshire e publicado na colección Árbore de Galaxia.

Da presentación editorial:"Rolando é un artista que tece obras de arte co seu fío en Preto-da-Fonte. Inesperadamente, vese arrastrado a un espazo hostil do que deberá escapar. Ao longo do traxecto atopará aliados inesperados como Silvina, que lle axudará a volver ao seu fogar. No camiño urdirán unha historia de aventuras minúscula onde o máis grande é a amizade. Atréveste a acompañalos?"

Unha historia de animais, arácnidos e artrópodos, arañas, formigas e cascudas, familias que recuperar, exércitos dispostos a cargar co que sexa, animais independentes que pensan que non necesitan de ninguén e outros que tecen redes de solidariedade, buscadoras de liberdade e creadores de beleza que chegan á mesma conclusión "o fío máis resistente que podían tecer era o que os unía: o da súa amizade" 

Paulo está de mal humor

Paulo está de mal humor de Natalia Shaloshvili está traducido por Iago Nicolás e publicado en Kalandraka na colección Tras os montes.

Hai días así, nos que espertas de mal humor e semella que todo é gris e a nube non se vai ir do ceo. Iso lle pasa a Paulo. Todas as propostas da nai lle parecen mal. Para todas ten desculpa: os bambáns balancéanse demasiado, o areeiro está cheo de area, o tobogán esbara moito, a auga está mollada... 

Daquela a nai decide que o mellor é dar un paseo. Aparece unha amiga de Paula que se alegra tanto de velo que lle dá unha aperta fortísima e xuntos vanse animando uns e outras. Porque para o mal humor hai remedio, porque así como ven pode irse, porque non hai nada como unha boa compañía para cambiar a cor do día.

En formato grande, con letras e parte do debuxo en releve... un marabilloso álbum sobre o humor. As ilustracións moi expresivas e ricas vannos levando por mil detalles coa presenza dos ratos aí, á volta da esquina da familia gato, os xoguetes de Paulo, os alimentos, as roupas e complementos que adornan o mundo, o resto dos animais que forman parte desa sociedade e a gran pregunta: como poden ser tan suxestivas as manchas? como se pode conseguir tanta expresión sen apenas detalle?

De profesións e avoas piratas

 As estañas profesións do meu pai de Miguel A. Alonso está ilustrado por María Brenn e publicado por Cumio na colección Minicumio.

Así o presentan: "Daniel anda nunha busca intrigante por descubrir a que se dedica o seu pai mentres fai un traballo de clase sobre as profesións. Será un espía? Un axente secreto? A que se dedicará o seu pai?" 

Unhas marabillosas imaxes para acompañar un texto no que o autor xoga co lectorado levándoo e traéndoo por unha historia de indagación a través duns capítulos que van e veñen, que poden repetirse ou saltarse. Todo comeza na escola cando a profe lles pregunta cal é a profesión dos pais e acaba pedíndolles que o poñan por escrito nas vacacións. El vainolo contando todo, directamente, xogando coas palabras porque lle encanta facelo, buscar os sinónimos, el mesmo nolo explica "Por certo, perdoa que, de cando en vez, pare para escribir palabras que significan o mesmo, ou o contrario, pero encántame xogar coas palabras". Non pode negalo.

Moitas sospeitas e poucas certezas en relación ao oficio do pai ou do veciño. Tampouco nós temos moitas a respecto do que pasou coa nai, nada se nos conta e queda como esas cousas que nunca preguntamos e xa é tarde para facelo. Esa parella de pai e neno non sei se existe ou non, pero sería boa cousa coñecelos, os creadores fánnolos tenros, con moito afecto e entendemento entre ambos, compartindo valores e respectándose. O relato cobra riqueza con esa maneira de despistarnos dirixíndose a nós como lectores ou á mestra destinataria da investigación, sexa como for é ben interesante e seguiremos defendéndoo cando algún rapaz lle chame bicho polo seu costume de estar só, xogando coas palabras. De certo que o fai moi ben e merece unha boa nota.

Barbavoa é un álbum de O Hematocrítico ilustrado por Eugenia Ábalos e traducido por Ledicia Costas  para Nórdica Infantil. Imos vendo un barco e adiviñando para que serán os canóns, que tipo de paxaro teñen como mascota, para que pode ser unha táboa que levan polo lado ou a cesta que levan alá enriba xusto debaixo da bandeira negra coa caveira e os ósos cruzados... Un barco de piratas! que se nos confirma cando venos a tripulación e escoitamos que van enterrar un tesouro pero nesta aparece unha visita. Quen é? A avoa que exerce de avoa contando cousas que non se deben contar do pirata cando era neno; non remata aí, vai dando consellos en relación á limpeza, á alimentación ou á decoración; con ela todo vai cambiando, as plantas ocupan o barco así coma os adornos de ganchillo, vailles calcetando xerseis abrigosos... pero tamén lles demostra que ela segue a ser unha valente pirata pero tedes que ver como luce o barco neste momento, nunca o teriades imaxinado... O humor de O Hematocrítico, ese bo facer á hora de construír historias dándolle un golpe de man a calquera prexuízo co afecto por bandeira. Por iso carapuchiña se fixo alcaldesa e o barco pirata presenta unha imaxe tan feminina, dise así? 

As ilustracións non poden ser máis acaídas.

VI Premio María Victoria Moreno de Literatura Xuvenil

 

O VI Premio María Victoria Moreno de Literatura Xuvenil recaeu na obra Cartas na escuridade de Lois Pérez que aparece con ilustracións de Blanca Vila na editorial Cuarto de Inverno.

Da presentación editorial: "Olivier lembra a partida do Call of Duty ao entrar no estadio. É enorme. Non pode crelo! Vai asistir en directo a un partido do Mundial para ver a Mbappé! A algúns quilómetros de alí, nun barracón ás escuras, Denis, namentres as súas compañeiras dormen, escribe á luz da candea unha carta para seu irmán Moses. Poderán volver algún día a Uganda sen caer nas mans das bestas do LRA? Salman percorreu o deserto en autobús e agora mira en fite ese feixe de cartas. Farán un bo lume. Aluma, a estrela mundial do reggaeton, ensaia o seu novo hit antes da gran final. Mentres tanto, súa noiva Ann Drolla Ice fai globos coa goma de mascar mirando o teito. Amira camiña cara á universidade. Sabe que non hai moito tempo, pero a revolución non agarda. É o momento. Os fíos da esperanza e o medo entretécense nas historias desta xeografía dos afectos, como a calixe do deserto. Acompáñasnos?"

Hai rapaces que fan a guerra con videoxogos e outros con armas convertidos en nenos soldados. Vivir en Uganda e aparecer en Qatar, das chozas aos edificios imposibles dun país árabe que consume a riqueza en chamar a atención, dunha vida normal a converterte nun monstro sen conciencia e pasar a ser explotado en calquera país nas condicións máis extremas e exclavas. Un mundial de fútbol, as negociacións corruptas para conseguilo, as edificacións feitas a golpe de explotación absoluta, o traballo das mulleres nos hoteis baixo presión sin un minuto de descanso sen unha alimentación que a manteña. O mundo dos ricos e o dos pobres, o dos países occidentais e o dos árabes, a loita das mulleres dispostas a todo para non perder esa oportunidade de liberarse a si mesmas e a todas as que o son, un adolescente francés descargando a rabia inxustamente ou fuxindo dos problemas pero namorándose e actuando a favor da Historia, un vello ao que a conciencia o obriga a colaborar coa inocencia... Porque o mundo é amplo e dispar e todo se pode atopar nel, neste momento, todas as épocas e todas as maneiras de resistencia... o que máis traballo nos dá crer é nun final feliz, nun encontro gozoso, na bondade nomedio do horror, na revolución acosada pola convención.    

A ducia de traballos de Hércules vistos por Carlos López e Siro

Os doce traballos de Hércules de Carlos López está ilustrado por Siro e publicado por Hércules de Ediciones.

Da presentación editorial: "Hércules, fillo do deus Zeus e da mortal Alcmena, tiña desde neno tal forza que xogaba ás bólas cos planetas e ao aro cun dos aneis de Saturno. Xa de adulto, e a través do oráculo de Delfos,a  deusa Hera ordénalle realizar doce traballos dificilísimos que lle imporía o terríbel rei Euristeo.

Xa verás que, para ti, ler este libro non será o traballo número trece, porque é ameno e porque está cheo de tanto humor que ata o malvado Euristeo se botaría a rir. Nel veremos a historia dun Hércules moi peculiar: semideus do estrafalario, heroe do disparate, e cun aspecto físico diferente do aspecto ao que nos ten afeitos.

Agora mesmo é un bo momento para que mergulles nesta versión dos doce traballos de Hércules e coñezas o león de Nemea, cuxos cairos eran dúas medias lúas crecentes. E a hidra de Lerna de nove cabezas, que intentaba volverte tolo falándoche de nove cousas distintas a un tempo. E as eguas de Diomedes, que cos seus cascos de cortiza podían galopar sobre o mar. E o xardín das Hespérides, onde as mazás eran de ouro e o ouro era de mazá. E tamén o can Cérbero de tres cabezas, que ladraba en tres idiomas diferentes."

Diso se trata, das loucuras esaxeradas de Chinto, de estremonías sen fin, humor a "mansalva", do imposible máis alá do imposible porque xa que se trata de case deuses todo pode ser posible, así non imos quedar no máis común, iremos máis alá do máis alá! 

As ilustracións de Siro son o contrapunto aos textos, humor con humor!

Dúas traducións: BD e narrativa

En camiño de José Ángel Ares e Paco Hernández, unha banda deseñada traducida por Isabel Soto está publicado por Galaxia.

Así se presenta: "Emma, unha debuxante de cómics na trintena, acaba de romper coa súa parella e, guiada por un impulso, preséntase en Roncesvalles coa mirada fixa en Santiago de Compostela.
Co paso dos días -e acompañada dalgunha que outra bocha inesperada-, irá decatándose de que o camiño que percorre achégaa e afástaa de todos os que a rodean, que o peso da mochila non só o enchen os vinte quilos de roupa e as dúas tixolas que leva, e que o que cría que sería simplemente poñerse a andar e botar quilómetros ao lombo, converterase en toda unha aprendizaxe, non só pola xente que cruzará no traxecto, senón por todo o que descubrirá sobre ela mesma."

O camiño de Santiago realizado por unha autora de banda deseñada e contado por dous autores. Semella o resultado dunha experiencia de facer ese camiño, de encontrar a xente que acostuma facelo e de contar as cousas que poden pasar, o percorrido cos debuxos dos lugares polos que se pasa, as arquitecturas... Eses encontros coa xente en crise, cos persoanxes que seguramente se repiten, as situacións ou as conversas. Vidas en contacto nun camiño que desemboca nunha das cidades máis fermosas do mundo, ou nun pobo da costa que foi o fin da Terra nos tempos antigos. Toda a maxia envolvendo un relato.  

Tres contos para nenas malas de José Ovejero ilustrado por Miguel Robledo e traducido por Mariña González e  publicado por Aire editora.

Da presentación editorial: "Este libro recolle tres contos que lle dan a volta por completo ao sentido da tradición. As nenas protagonistas demostran grande enxeño e valentía para esquivar os problemas que lles pon diante a vida. O texto de José Ovejero e as ilustracións de Miguel Robledo lévannos a un universo cheo de humor e crítica social sobre temas como o patriarcado, a monarquía ou o capitalismo. Unha delicia pequena que se desfruta ao grande."

"O señor Crocodilo e a nena negra" conta a historia dese crocodilo chorón ao que escoita o paxaro dentista sen pode facer nada, por medo a que o trague coma ao avó, mentres se alimenta limpándolle os dentes. O crocodilo tenta enganar á nena negra que vai mexar á beira do río pero sae burlado.

"Conto da leiteira e o cántaro de leite" fala da diferenza de trato entre a nena e o neno, peor tamén da ahabilidade desta para saír vitoriosa da proba á que é sometida. Ir vender un cántaro de leite ó mercado, ir negociando polo camiño de forma que vai mercando diferentes animais por unha porcentaxe do que vai ganar co leite e acabar realizando unha caridade á cota dos demais...

"O sapo é un príncipe e viceversa". Cando a nena atopa o sapo que lle pide o bico acostumado, ela non se fía e esta é esa historia.

Como nos sacamos os temores?

Sacapenas de Browne, Anthony traducido por Chema Heras e Pilar Martínez está publicado na colección Tras os Montes de Kalandraka.

Cando es un rapaz preocupado calquera cousa é motivo de inquedanza. No caso de Bieito cóntannos que se desasosega pensando nos sombreiros (que parece que non usa), nos zapatos, nas nubes, na chuvia,  nos paxaros xigantes... Non se pode vivir tan desacougado, así non dormes nin descansas. Os país tentan tranquilizalo dicíndolle que todo está na súa cabeza, que nunca lle vai pasar porque eles están aí... pero iso non o tranquiliza. Vai ser a avoa quen o faga por medio dos sacapenas, eses pequenos bonecos guatemaltecos que axudan a metelas debaixo da almofada. O máis importante, é que Bieito descobre que lle preocupan os demais e non quere que tampouco estean inquedos e atopará a maneira de resolver tamén ese problema. Agora Bieito xa sorrí e vai pola vida tranquilo!   

As diferentes culturas teñen maneiras distintas de resolver os problemas que nos preocupan, beber desas civilizacións é unha riqueza que non podemos perder. Anthony Browne recolle esta costume ou lenda  nun lugar afastado de Gran Bretaña, o seu país de orixe, e divúlgao da maneira máis fermosa contándollo á rapazada de todas partes do mundo. Por iso, os sacapenas teñen as cores e os tecidos de Guatemala e sempre que contamos a historia ou construímos un sacapenas nos acordamos da civilización maia. 

As cores das ilustracións obrígannos a pensar nas emocións que embargan a Bieito: as páxinas en branco e negro son como pesadelos e o surrealismo fai acto de presenza nun universo onírico. O resto da obra está realizado en cores vivas. A imaxe da cuberta é case a mesma que a da primeira páxina pero cambia a expresión, de tal maneira que a rapaz semella máis pequeno nunha delas. Vémolo tamén máis pequeno cando está cos pais que parecen enormes. A habitación da casa da avoa é espectacular: o papel pintado dun barroquismo extremo, o cadro "O camiñante sobre o mar de néboa" de Friedrich fainos pensar no romanticismo. A avoa é quen lle vai dar a solución, pero aí non remata o conto e nesa "continuación" está para min a meirande riqueza e o punto de empatía e solidariedade que vai salvar a Bieito para sempre. Así achéganos unha ensinanza que non debemos pasar por alto: contar o que nos preocupa a outros axúdanos pero non podemos cagar aos demais con esas preocupacións, temos que axudarlles a levar as nosas e as súas.  

Que sabias son as avoas! Que marabillosos os grandes autores de álbum!  Podemos recoñecer a man de Browny nas cores, nas figuras, nas expresión que nos achega aos pais simios, na cantidade de chiscadelas que nos obrigan a repensar todo o que vemos porque nada é gratuíto e canto máis o miremos máis detalles imos descubrir (por exemplo que o papel pintado do cuarto de Bieito vai cambiar co obxecto que lle preocupa en cada ocasión, o poder das sombras e as enrugas nos medos, as manciñas do neno aguantando das sabas cando está temeroso... a min atráeme esa imaxe do neno de costas construíndo sacapenas para os sacapenas que relaciono coa de Friedrich polo xogo coa pirámide e o contraste entre a luz e a sombra porque ese home que sobre a montaña mira o mar de néboa (aquilo sobre o que non ten poder) é agora un neno que dende a luz constrúe pequenos obxectos que se converten en amuletos para enfrontar os seus medos.

Neste caso, o libro vai acompañado dun boneco sacapenas de comercio xusto, pode pedirse máis? Kalandraka sempre indo un pouco máis alá, engadindo valores, sumando causas.

PARABÉNS por tan bo facer!